Nhà thờ Thánh Gia ở Booneville, Kentucky, với các tấm pin mặt trời được lắp đặt như một phần trong mục tiêu phát thải ròng bằng 0 của Giáo phận Công giáo Lexington (Ảnh do Giáo phận Công giáo Lexington, Kentucky cung cấp)
Giáo phận Lexington đã xây dựng một kế hoạch đầy tham vọng nhằm đưa toàn bộ các cơ sở của mình đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2030, bởi như Kinh Thánh dạy: “Chúa làm chủ trái đất cùng muôn vật muôn loài, làm chủ hoàn cầu với toàn thể dân cư”. Kế hoạch này bao gồm toàn bộ các tòa nhà thuộc 59 Giáo xứ trong Giáo phận, trải rộng trên hơn 50 quận thuộc miền trung và miền đông tiểu bang Kentucky.
Kế hoạch này là phản ứng trực tiếp với tinh thần Thông điệp Laudato Si’ (Chăm sóc Ngôi nhà chung của chúng ta) mà Đức cố Giáo hoàng Phanxicô ban hành vào năm 2015, kêu gọi toàn thể Giáo hội Công giáo dấn thân đối thoại về tương lai của hành tinh. Trong văn kiện này, Đức Phanxicô mời gọi Giáo hội nhìn nhận những thách đố liên quan đến môi sinh hiện nay.
Ông Josh Van Cleef, Giám đốc Văn phòng Hòa bình và Công lý của Giáo phận, cho biết Giáo phận Lexington đã được truyền cảm hứng bởi đoạn số 217 của Laudato Si’, trong đó Đức cố Giáo hoàng Phanxicô viết: “Sống ơn gọi với tư cách là những người bảo vệ công trình sáng tạo của Thiên Chúa là một đời sống nhân đức; đó không phải là chiều kích thứ yếu của đời sống Kitô hữu”.
Các kế hoạch của Giáo phận Lexington được xây dựng dựa trên bảy mục tiêu của Laudato Si’, bao gồm: lắng nghe tiếng kêu của trái đất, lắng nghe tiếng kêu của người nghèo, phát triển kinh tế sinh thái, thực hành lối sống bền vững, giáo dục sinh thái, linh đạo sinh thái, và củng cố khả năng phục hồi cũng như trao quyền cho cộng đồng.
Được truyền cảm hứng từ Đức Phanxicô
Kể từ khi Thông điệp được công bố, nhiều Giáo phận và Tổng Giáo phận trên khắp nước Mỹ đã triển khai các sáng kiến để hiện thực hóa lời mời gọi của Đức cố Giáo hoàng Phanxicô. Năm nay, khi Giáo hội kỷ niệm 10 năm công bố Thông điệp Laudato Si’, Đức Cha John Stowe, Giám mục Lexington, cùng nhóm lãnh đạo giáo phận đã trình bày một trong những kế hoạch đầy tham vọng nhất từ trước đến nay.
Ông Van Cleef, đồng thời phụ trách Ủy ban Mục vụ Bảo vệ Sự sống của Giáo phận, cho biết ý tưởng này bắt đầu hình thành từ năm 2024. Mỗi Giáo xứ được Đức Giám mục Giáo phận và ban lãnh đạo khuyến khích thành lập các “nhóm Laudato Si’.” Các nhóm này thực hiện những “đánh giá tại các Giáo xứ” dựa trên bảy mục tiêu của Thông điệp Laudato Si’, tổ chức các buổi lắng nghe, và đề xuất các kế hoạch hành động cụ thể.
Các Giáo xứ “không nhất thiết phải xây dựng một ‘kế hoạch phát thải ròng bằng 0’, mà chỉ cần đưa ra kế hoạch thực hiện việc chăm sóc công trình sáng tạo”, ông Van Cleef giải thích. Những sáng kiến này bao gồm việc “chuyển sang sử dụng bóng đèn LED, cho đến các chương trình khác nhau mà họ có thể thực hiện để thúc đẩy vấn đề này như một vấn đề đức tin tại các Giáo xứ”.
“Chúng tôi nhận thấy nhiều Giáo xứ đã thật sự hưởng ứng, điều đó rất đáng khích lệ”, ông Van Cleef nói. “Và vào ngày 1 tháng 1 năm 2025, Giáo phận đã công bố bản kế hoạch hành động, trong đó tập hợp các sáng kiến của 59 Giáo xứ cùng những cam kết chung của toàn Giáo phận”.
Mục tiêu lớn nhất trong kế hoạch là “đưa tất cả các cơ sở của Giáo phận đạt mức phát thải ròng bằng 0”. Các nhà lãnh đạo giáo phận đã hợp tác trong hơn một năm với nhóm chuyên gia trong lĩnh vực phát triển bền vững để thực hiện mục tiêu này.
Giáo phận định nghĩa phát thải ròng bằng 0 là “sự cân bằng giữa lượng khí nhà kính được tạo ra và lượng khí được loại bỏ khỏi khí quyển”.
Kế hoạch phát thải ròng bằng 0
Bốn bước mà Giáo phận thực hiện để đạt mục tiêu này bao gồm: đo lường, tăng hiệu suất, phát triển năng lượng mặt trời, và chuyển đổi từ khí đốt sang điện năng.
Bước đầu tiên – đo lường – nhằm mục đích “xác định các nguồn phát thải chính, tính toán tổng lượng khí thải carbon, và đặt nền tảng cho việc xây dựng kế hoạch hành động hiệu quả”, theo kế hoạch đã được công bố.
Bước thứ hai – nâng cao hiệu suất năng lượng – sẽ được thực hiện thông qua các cuộc đánh giá năng lượng trong giai đoạn 2025–2026. Giáo phận sẽ tiến hành “đánh giá việc sử dụng năng lượng trong các tòa nhà, nhằm xác định khu vực bị lãng phí năng lượng”.
Một phần quan trọng của kế hoạch là triển khai điện năng lượng mặt trời, được xem là “con đường dẫn tới năng lượng tái tạo”. Giáo phận sẽ xem xét các giải pháp tài chính, bao gồm các khoản tài trợ, các lựa chọn tài chính lãi suất thấp và các thỏa thuận dịch vụ năng lượng, “để bảo đảm các dự án phù hợp với khả năng ngân sách của từng địa điểm”.
Giáo phận cũng sẽ thực hiện chuyển đổi từ khí đốt sang điện năng hiệu quả, nhằm “tạo điều kiện thuận lợi cho phong trào chung của Giáo phận hướng tới năng lượng tái tạo”. Một lần nữa, các nguồn tài chính như trợ cấp, ưu đãi thuế hoặc các khoản hỗ trợ khác sẽ được xác định để giúp các Giáo xứ thực hiện quá trình chuyển đổi này.
Giáo phận cam kết theo đuổi những bước đi này ới tư cách là người Công giáo, theo lời ông Van Cleef, vì “chúng ta không chăm sóc công trình sáng tạo vì lý do chính trị đảng phái, và cũng không có quyền từ chối điều đó. Chúng ta làm như vậy vì đức tin của mình. Kinh Thánh dạy trong Thánh Vịnh 24,1 rằng: “Chúa làm chủ trái đất cùng muôn vật muôn loài, làm chủ hoàn cầu với toàn thể dân cư”.
“Rồi trong Sách Sáng thế, Thiên Chúa giao cho con người nhiệm vụ ‘canh tác và gìn giữ’ trái đất. Vì thế, chúng ta phải ‘vun trồng và bảo vệ những gì thuộc về Thiên Chúa’,” ông nói thêm. “Đó là một vấn đề của đức tin. Khi nhìn vào Đức cố Ggiaos hoàng Phanxicô, Laudato Si’, và Đức Thánh Cha Lêô XIV, chúng ta thấy rõ rằng Giáo hội được mời gọi hành động khẩn trương và dứt khoát”.
“Chúng ta biết rằng toàn thể công trình sáng tạo phản chiếu vinh quang Thiên Chúa, và đó là không gian thánh thiêng nơi con người gặp gỡ Thiên Chúa”.
Tiếp nối tinh thần Thông điệp Laudato Si’
Giáo phận Lexington cho biết kế hoạch này đang được triển khai và sẽ tiếp tục phát triển trong những năm tới, với hy vọng đạt được mục tiêu vào năm 2030. Dù một số phần của kế hoạch cần thời gian để hoàn thiện, nhưng nhiều sáng kiến khác đã được thực hiện ngay từ bây giờ.
Tổng Giáo phận Washington, D.C., đã xây dựng một kế hoạch hành động giúp các Giáo xứ, các trường học và gia đình “trở nên những người quản lý tốt hơn công trình sáng tạo của Thiên Chúa, góp phần đảo ngược vấn đề biến đổi khí hậu và hướng tới sự bền vững như tinh thần của Thông điệp Laudato Si’”. Trong đó có sáng kiến “Laudato Trees”, khởi động năm 2022 nhằm tăng độ che phủ cây xanh tại khu vực D.C. bằng cách trồng cây trên phần đất của các Giáo xứ và các trường học Công giáo.
Giáo phận Sacramento (California) cũng bắt đầu sử dụng năng lượng mặt trời từ năm 2022, khởi điểm tại Trung tâm Tưởng niệm Thánh Antôn thuộc Giáo xứ Thánh Antôn. Sau đó, Ủy ban Bảo vệ Công trình Sáng tạo của Giáo phận được thành lập, và Giáo phận cũng đã chính thức tham gia Nền tảng Hành động Laudato Si’ của Vatican.
Tại Giáo phận Tucson (Arizona), nhiều Giáo xứ đã lắp đặt hệ thống điện mặt trời từ năm 2024. Giáo xứ Đức Mẹ Sầu Bi là địa điểm tiên phong, sau đó nhiều Giáo xứ khác cũng đã nhanh chóng hưởng ứng.
Nhiều cộng đoàn khác trên khắp nước Mỹ — như Giáo phận Joliet (Illinois) và Tổng Giáo phận Atlanta — cũng đã soạn thảo kế hoạch hướng dẫn các Giáo xứ và gia đình thực hành bảy mục tiêu của Thông điệp Laudato Si’. Các kế hoạch này khuyến khích các tín hữu tái chế, tiết kiệm năng lượng, giảm sử dụng chất độc hại và nhựa, thay thế thiết bị chạy bằng khí đốt bằng điện năng, và lan tỏa tinh thần của Thông điệp Laudato Si’.
Minh Tuệ (theo CNA)
