Một chiếc tàu của Lực lượng Biên phòng hỗ trợ một nhóm người được cho là những người di cư đang lênh đênh trên biển trên chiếc xuồng ba lá bơm hơi của họ ở Channel, thứ Hai, ngày 10 tháng 8 năm 2020 (Ảnh: Gareth Fuller/ AP)
Các nhà lãnh đạo Giáo hội tại Sicily đã chỉ trích chỉ thị của một cán sự chính trị địa phương đề nghị trục xuất tất cả những người di cư trong khu vực và đóng cửa các trung tâm tiếp nhận vì lý do an toàn công cộng giữa bối cảnh đại dịch coronavirus, đồng thời gọi động thái này là một hành động đạo đức giả, phân biệt đối xử và hết sức nguy hại.
Đầu tháng này, Nello Musumeci, Thống đốc trung hữu của vùng Sicily của Ý, đã ban hành sắc lệnh đóng cửa tất cả các trung tâm tiếp đón người di cư bị coi như là những điểm nóng của coronavirus COVID-19 vì lý do sức khỏe và an toàn cộng đồng, đồng thời đưa ra thời hạn phải tuân thủ vào đêm ngày 14 tháng 8.
Đảng Diventera Bellissima của Thống đốc Musumeci là đồng minh của đảng cánh hữu Lega, mà lãnh đạo của đảng này, cựu phó thủ tướng Matteo Salvini, đã thúc đẩy một chương trình nghị sự chống người di cư theo đường lối cứng rắn trong nhiệm kỳ từ tháng 6 năm 2018 đến tháng 9 năm 2019, vấp phải sự phản đối của nhiều nhà chức trách Giáo hội, bao gồm cả Đức Giáo hoàng Phanxicô.
Trong sắc lệnh của mình, ông Musumeci nhấn mạnh rằng “tất cả những người di cư có mặt tại các điểm nóng và tại mỗi trung tâm tiếp nhận đều phải được chuyển và/ hoặc di dời đến các cơ sở khác bên ngoài lãnh thổ của vùng Sicilia, vì hiện tại không thể đảm bảo an toàn cho họ trên đảo trong việc tuân thủ các biện pháp y tế để ngăn ngừa sự lây lan của Covid-19″.
Chỉ thị này ngay lập tức đã vấp phải phản ứng dữ dội từ cả các chính trị gia thiên tả và các nhà lãnh đạo Công giáo ở Sicily, bao gồm Giáo phận Palermo và Đức Tổng giám mục phụ tá Địa phận Agrigento, Đức Cha Alessandro Damiano, trong số những người khác, đã bày tỏ “mối bận tâm mạnh mẽ và sự bất đồng chính kiến”.
Một tuyên bố từ văn phòng di cư của Tổng giáo phận Palermo và Tổ chức Caritas địa phương khẳng định rằng sắc lệnh của ông Musumeci “chọn đường lối từ chối không biết lần thứ bao nhiêu đối với quyền đi lại của con người, đường lối hoang mang khó hiểu của một sự phân biệt đối xử có ý thức mới”.
Thống đốc Musumenci, tuyên bố cho biết, trong những tháng gần đây, đã không đưa ra bất kỳ động thái nào để thực hiện các biện pháp an toàn trên toàn quốc đối với coronavirus mà chính phủ Ý đã vạch ra vào tháng 5, “cũng như không có bất kỳ giao thức an ninh nào được đưa ra để tránh các cuộc tụ tập hoặc các hình thức hỗn tạp nguy hiểm khác”.
Vì vậy, việc trấn áp các trung tâm di cư không chỉ là mang tính chuyên quyền, mà nó còn gửi đi “một thông điệp hoàn toàn sai lầm và nguy hiểm về mặt nhân chủng học”.
“Thông điệp này là hoàn toàn sai lầm bởi vì nó quy cho người di cư trách nhiệm đối với sự lây lan của căn bệnh truyền nhiễm, nếu có bất cứ điều gì, được cho là do thiếu các giao thức và biện pháp thích hợp để bảo vệ công dân trên đảo và bất kỳ ai đặt chân đến Sicily”, các tổ chức của Giáo hội cho biết, đồng thời cũng nhấn mạnh thêm rằng điều đó rất nguy hiểm vì “nó đánh đồng người nghèo với những tác nhân gây lây nhiễm bệnh và một lần nữa chia rẽ nhân loại ra làm hai phe, một cách vô tình chuẩn bị và không tránh khỏi thảm họa trên toàn hành tinh vốn nảy sinh từ một thế giới không đồng nhất và vô nhân đạo”.
Đức Cha Damiano cũng đã lên tiếng chống lại Thống đốc Musumenci, yêu cầu ông trong một bài đăng trên Facebook không “thổi bùng ngọn lửa của sự sợ hãi và giận dữ”, đồng thời cũng cho biết thêm rằng “những người lợi dụng vẻ bề ngoài của người nghèo phải chịu trách nhiệm về việc làm suy yếu sự gắn kết xã hội”.
Những người di cư, Đức Cha Damiano nói, “là những người có quyền và nghĩa vụ thực hiện việc cách ly trong sự an toàn và thanh thản, như tất cả mọi công dân khác”.
Trong một tuyên bố vào ngày 24 tháng 8, trụ sở lãnh thổ Palermo và Catania của trung tâm tị nạn Centro Astalli do Dòng Tên điều hành cũng đóng góp ý kiến của mình, đồng thời bày tỏ “mối bận tâm sâu sắc đối với tình hình của những người di cư mới đặt chân đến hòn đảo này cũng như sự chào đón mà họ nhận được”.
Chỉ ra thực tế rằng họ đã hoạt động “trên tiền tuyến” trong nhiều năm để chăm sóc và chào đón những người di cư đến Sicily, ‘Centro Astalli’ cho biết tình trạng khẩn cấp thực sự không phải là khả năng lây lan dịch bệnh ở các trung tâm di cư, nhưng là “những người chết ở Địa Trung Hải và những nguyên nhân khiến họ phải chạy trốn khỏi các quốc gia của họ bị tàn phá bởi chiến tranh, khủng hoảng nhân đạo và những bất công xã hội nghiêm trọng”.
“Hàng ngày, trong các dịch vụ của mình, chúng tôi thu thập lời khai và tìm cách đồng hành với họ trong các quy trình pháp lý và vệ sinh khó khăn của họ”, ‘Centro Astalli’ cho biết, và đồng thời lưu ý rằng số lượng người di cư đã đặt chân đến Ý từ đầu năm đến ngày 21 tháng 8 vào khoảng 17.264 người, giảm 2.200 người so với năm trước.
“Dựa trên dữ liệu này, chúng tôi yêu cầu các tổ chức tránh những giọng điệu thái quá gây ra sự hoang mang lo sợ và thay vào đó đề xuất các giải pháp dự kiến bảo vệ quyền của người di cư và sức khỏe cộng đồng”, ‘Centro Astalli’ tuyên bố, đồng thời thúc giục các nhà lãnh đạo của Sicily hợp tác với các tổ chức bảo vệ địa phương “để mọi thứ có thể được thực hiện nhằm quản lý sự xuất hiện và hiện diện của những người di cư vì lợi ích và sự an toàn của tất cả mọi người”.
Họ lưu ý, những người di cư, bao gồm nhiều phụ nữ và trẻ em, thường là nạn nhân của các vụ tra tấn, bạo lực và vi phạm nhân quyền và đồng thời kêu gọi lãnh đạo địa phương nhận thức rõ điều này trong các chính sách và giải pháp mà họ đề xuất.
“Chúng ta không nhận thấy mình đứng trước một tình huống khẩn cấp bất ngờ, mà đúng hơn, ngày nay chúng ta đang phải trả giá rất đắt do ảnh hưởng của các sắc lệnh an ninh,” họ nói, và đồng thời cho biết thêm rằng “các chính sách di cư, các biện pháp hạn chế và đóng cửa – nếu không phải nói là phân biệt đối xử – vốn đã đặc trưng trong năm qua làm trầm trọng thêm tình trạng bấp bênh của cuộc sống, sự loại trừ và không đồng đều, khiến toàn bộ xã hội dễ bị tổn thương hơn”.
“Ngày nay, tại Sicily”, họ cho biết thêm, “chúng ta nhận thấy những thiệt hại gây ra do việc không đầu tư vào việc bảo vệ, chào đón và sự hội nhập của những người di cư”.
Tình trạng bế tắc ở Sicily diễn ra khi Liên minh châu Âu phải đối mặt với áp lực gia tăng đối với làn sóng mới của những vụ thương vong của những người di cư ngoài khơi bờ biển Libya trong số những người cố gắng vượt Địa Trung Hải.
Hôm Chúa nhật tuần trước, Tổ chức ‘Trăng lưỡi liềm đỏ Libya’ (Libyan Red Crescent) đã kéo thi thể của 22 người di cư ra khỏi vùng biển gần thị trấn Zarwa. Các vụ thương vong, được cho là từ một vụ đắm tàu xảy ra vào tuần trước, là trường hợp mới nhất trong chuỗi những cái chết của những người di cư khi những chiếc tàu cố gắng băng qua Địa Trung Hải.
Theo Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM) và Văn phòng di cư của Liên Hợp Quốc, ít nhất 45 người, bao gồm 5 trẻ em, đã chết trong một vụ đắm tàu hôm thứ Tư, sự cố tồi tệ nhất trong năm nay ngoài khơi bờ biển Libya.
Ít nhất 497 người di cư và tị nạn đã chết trong năm nay cho đến thời điểm hiện tại, mặc dù các nhà chức trách tin rằng con số trên thực tế còn cao hơn nhiều.
Kể từ năm 2014, hơn 20.000 người di cư và tị nạn đã thiệt mạng khi cố gắng từ châu Phi bằng mói cách để đến châu Âu, trong khi hàng nghìn người khác buộc phải quay trở lại Libya, quốc gia đã nhận được tài trợ từ EU để huấn luyện lực lượng tuần duyên nhằm ngăn chặn các cuộc vượt biên.
Minh Tuệ (theo Crux)
