Với người dân bốn tỉnh Miền Trung, Formosa là nguyên nhân của những nỗi kinh hoàng gây ra biết bao đau thương mất mát. Họ ví nó với con “quái thú”, mới chỉ xả thải cho một lần súc ống, nó đã làm ô nhiễm trầm trọng môi trường biển Miền Trung và xoá sạch những sinh vật sống dưới biển, không biết đến bao giờ mới có thể phục hồi; gây bao tang tóc, đói khổ và sự khốn cùng cho người dân, đẩy họ vào một tương lai vô định với những chuỗi ngày thê lương, tăm tối trên những “bãi rác thải độc hại” ở trong lòng quê hương mình.
Biển đã từng đem lại cho họ cuộc sống an vui hạnh phúc, một tương lai xán lạn. Giờ đây, họ lặng nhìn biển chết: những làn sóng không còn reo vui mời họ ra biển, mà là những tiếng nấc nghẹn, như những tiếng ru hồn họ và tiền đồ dân tộc dần vào cõi huỷ diệt.
Phải cứu biển như cứu lấy nguồn sống duy nhất của mình, của dân tộc mình. Đòi công lý và công bằng cho biển, như một cách để trả ơn biển, trả ơn cho núi sông, trả ơn các bậc tiền nhân đã ra sức gầy dựng, gìn giữ nước Việt mến yêu cho họ. Một “tiếng nói của Nước”, mà âm vang ròng rã hàng nghìn năm theo giòng lịch sử thăng trầm, vang dội âm thầm và mãnh liệt trong tâm hồn, khiến họ biết mình cần phải sống, sống có trách nhiệm, với nghĩa vụ bảo vệ di sản quý báu ấy để truyền lại cho những thế hệ sau. Nếu không, chẳng bao giờ họ có thể nhắm mắt, dù ánh mắt của họ lúc này cũng đang bị đục mờ vì quá khổ đau, vì bị đối xử quá tệ bạc bởi những người cùng giòng máu Việt với họ, đang cai trị họ và đang quay lưng, chống lại họ.
Cuộc biểu tình như triều dâng thác đổ của hơn chục nghìn đồng bào Kỳ Anh, Hà Tĩnh hôm Chủ nhật 02/10/2016 chống Formosa tàn phá môi sinh là một cuộc đấu tranh sống còn của chính nghĩa, là tiếng thét của công lý vang lên giữa tiếng ì ầm của những khối máy đang vận hành sự chết chóc và tang thương, để lại tối hậu thư cho con “quái thú” Formosa về lập trường cương quyết chọn cá, chọn biển, chọn chính quyền sạch, chọn cuộc sống tươi đẹp và đáng có của mình.
Hình ảnh Formosa thất thủ cho thấy sự thật đang nằm ở phía người dân. Nêu cao một niềm tin lương thiện cần cho sự thay đổi. Ngọn cờ chính nghĩa chiến thắng được cắm chặt “vào lòng người dân Việt”. Việc tháo chạy của công an, quân đội bảo vệ Formosa cho thấy sức mạnh của nhân nghĩa đã chiến thắng bạo tàn.
Trong Bình Ngô đại cáo, Nguyễn Trãi đã viết:
“Đem đại nghĩa để thắng hung tàn,
Lấy chí nhân để thay cường bạo.”
Lực lượng cảnh sát và quân đội bảo vệ Formosa hôm ấy đã thấy thế nào là đại nghĩa, là chí nhân của chính đồng bào mình, là những người sẵn sàng hy sinh cả mạng sống để bảo vệ môi sinh, nguồn sống cho những người, trong đó có người thân của họ, cho gia đình và cho cả dân tộc. Một sự kiện đáng để tâm, một biến cố phải nghĩ suy: Họ đang bảo vệ cho ai? chống lại ai? để được gì? mất gì?
Ảnh hưởng của cuộc “nổi dậy” ở Kỳ Anh, Hà Tĩnh làm thức tỉnh lương tri con người. Trong cuộc đấu tranh cho môi trường sống và quyền sống của người dân, đồng bào trong và ngoài nước đang nức lòng đồng tình và yểm trợ triệt để, cả về tài chính lẫn pháp lý để khởi kiện Formosa.
Dù vẫn còn đấy những con người bạc nhược, tê dại trong nỗi sợ hãi, ích kỷ và đùn đẩy công việc cho người khác, thậm chí chê bai, khinh khi những người đang “lấy trứng chọi đá” khi khởi kiện Formosa , biểu tình đòi quyền sống, quyền làm người, quyền ở trong một đất nước sạch và có được một chính quyền minh bạch, để rồi vùi mình vào trong những cơn say chếnh choáng hoặc trong những khổ đau câm lặng không tiếng nói.
Dù cuộc biểu tình của người dân Kỳ Anh, Hà Tĩnh mới chỉ là một số nhỏ, nhưng “đám cháy” nào mà không có khởi phát từ “đốm lửa nhỏ”, những “đốm lửa” của những con người dũng mãnh quyết vùng lên từ những mối hiểm nguy gây nên chết chóc và sự đày đoạ, như trong Thư chung của Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp, Giám mục Giáo phận Vinh ngày 13/ 5/2016 có viết: “Tôi tha thiết mời gọi Anh Chị Em cầu nguyện cho công cuộc bảo vệ môi trường, bảo vệ sự thật và quyền được sống trong một môi trường lành mạnh, hài hòa và bền vững. Rất có thể con cháu chúng ta sau này sẽ hỏi: Vào thời điểm đất nước lâm nguy, Biển Đông bị ô nhiễm, ông, bà, cha, mẹ đã làm gì để cứu biển và cứu chúng con?”.
Đừng co cụm trong sợ hãi, tránh né sự thật và và ích kỷ đẩy trách nhiệm lên người khác. Đừng bắt người dân Kỳ Anh, Hà Tĩnh và đồng bào bốn tỉnh Miền Trung thân yêu phải trở thành những người đơn độc, cô đơn ngay chính trong lòng dân tộc, vì đất nước chỉ có một, vì thế hệ con cháu sẽ hỏi “Vào thời điểm đất nước lâm nguy, Biển Đông bị ô nhiễm, ông, bà, cha, mẹ đã làm gì để cứu biển và cứu chúng con?”
Dù hôm nay, nhà cầm quyền cộng sản đang điều động “binh mã” tới Formosa chuẩn bị “ứng chiến” nếu xảy ra biểu tình như hôm 02/10/2016, là thái độ thẳng thừng dứt khoát đối với nguyện vọng của người dân Việt, là chọn thép, chọn tiền, chọn địa vị và quyền lực chứ không chọn cá, môi trường lẫn đồng bào, quê hương.
Dù hôm 05/10/2016, Toà án Kỳ Anh trả lại 506 bộ hồ sơ khiếu kiện của người dân Quỳnh Lưu với lý do “Cụ thể tại khoản 5 Điều 189 kèm theo đơn khởi kiện phải có các tài liệu, chứng cứ chứng minh lợi ích quyền lợi hợp pháp bị xâm phạm. Điểm C khoản 1 Điều 192, sự việc đã được giải quyết bằng quyết định đã có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Trong việc này, Chính phủ đã có Quyết định 1880 của Thủ tướng Chính phủ” (Theo PLO)
Thì Formosa vẫn “lừng lững” ngự trị như thách thức từng cặp mắt của người Việt, như ngạo nghễ thách thức cả “một dân tộc chỉ biết cúi đầu sợ hãi sự thật, thì dân tộc đó chỉ đáng làm nô lệ!”.
Jos. Ngô Văn Kha, C.Ss.R.
