Nhà thờ Đức Mẹ Vô nhiễm Nguyên tội ở Hồng Kông (Ảnh: Volodymyr Dvornyk / Shutterstock)
Một Giáo sĩ Công giáo giám sát các nhà truyền giáo phục vụ tại Hồng Kông đã nhắn nhủ các nhà truyền giáo rằng họ nên chuẩn bị cho một tương lai khó khăn hơn nhiều, khi chính phủ Trung Quốc thắt chặt kiểm soát việc thực thi tôn giáo ở Hồng Kông.
Đức Tổng Giám mục Javier Herrera Corona là người đứng đầu Phái đoàn Nghiên cứu Tòa Thánh tại Hồng Kông, một sự hiện diện khiêm tốn trên hòn đảo, đại diện cho tiền đồn duy nhất của Vatican ở Trung Quốc, và từ đó ngoại giao Vatican quan sát đại lục. Năm 2016, Niên giám Thống kê lần đầu tiên báo cáo địa chỉ và số điện thoại của Phái đoàn Nghiên cứu, vốn cũng giám sát hơn 50 hội truyền giáo ở Hồng Kông.
Theo một báo cáo của Reuters, trong bốn cuộc họp được tổ chức trong vài tháng bắt đầu từ tháng 10 năm 2021, Đức Tổng Giám mục Herrera Corona kêu gọi các đồng sự của mình bảo vệ tài sản, hồ sơ và ngân quỹ của phái đoàn của họ, theo bốn người thân cận với các phiên họp riêng tư. Theo Reuters, Đức Tổng Giám mục Herrera Corona đã cảnh báo rằng việc hội nhập chặt chẽ hơn với Trung Quốc trong những năm tới có thể dẫn đến những hạn chế theo kiểu đại lục đối với các nhóm tôn giáo.
Đức Hồng y Joseph Zen cử hành Thánh lễ tại một nhà thờ Công giáo Trung Quốc ở Hồng Kông, Trung Quốc, ngày 24 tháng 5 năm 2022 (Ảnh: REUTERS / Tyrone Siu)
Đức Tổng Giám mục Herrera Corona là người đứng đầu Phái đoàn Nghiên cứu Tòa Thánh tại Hồng Kông từ tháng 1 năm 2020, và vào tháng 2 năm 2022, Đức Thánh Cha Phanxicô đã bổ nhiệm ngài làm Sứ thần Tòa Thánh tại Cộng hòa Congo và Gabon. Lãnh đạo mới của Phái đoàn Nghiên cứu Tòa Thánh hiện vẫn chưa được công bố.
Trong các cuộc họp được tổ chức, Đức Tổng Giám mục Herrera Corona đã bày tỏ lo ngại rằng Giáo hội Công giáo có thể bị nhắm mục tiêu một phần vì chính quyền Trung Quốc đã xác định một số nhân vật Công giáo nổi bật như là những nhân vật hàng đầu trong các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ vào năm 2019 và những người chỉ trích luật an ninh quốc gia. Các nhân vật ủng hộ dân chủ Công giáo như Đức Hồng y Joseph Zen, ông Jimmy Lai, và Martin Lee đều thu hút sự chú ý của giới truyền thông vì các vụ bắt giữ họ dưới tay chính quyền Trung Quốc.
Vatican đã không có Tòa Khâm Sứ – về cơ bản là Đại sứ quán – ở Trung Quốc đại lục kể từ những năm 1950, khi chính phủ Trung Quốc trục xuất các đại diện của Vatican. Đức Tổng Giám mục Herrera Corona được cho là đã bắt đầu kín đáo chuyển các trường hợp tài liệu lưu trữ ra nước ngoài để bảo quản an toàn, mặc dù Vatican chưa chính thức xác nhận điều này.
Hồng Kông là một khu vực hành chính đặc biệt của Trung Quốc, nơi công dân về phương diện lịch sử được hưởng quyền tự do tôn giáo, trong khi ở đại lục các tín đồ tôn giáo thuộc mọi sắc tộc thường bị Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) hạn chế, giám sát và áp bức. Kể từ năm 2019, ĐCSTQ đã tăng cường nỗ lực hạn chế tự do ngôn luận ở Hồng Kông, bao gồm cả vào năm 2020 bằng cách phớt lờ cơ quan lập pháp của Hồng Kông để áp đặt luật An ninh Quốc gia mới trên lãnh thổ vốn mang lại cho Trung Quốc quyền lực lớn hơn trong việc truy tố những người chỉ trích chính phủ. Trong những năm gần đây, hàng triệu công dân Hồng Kông, bao gồm nhiều người Công giáo, đã tham gia vào các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ quy mô lớn ở Hồng Kông, diễn ra vào mùa hè năm 2019.
Ở Trung Quốc đại lục, tồn tại một Giáo hội Công giáo hầm trú, bị đàn áp và trung thành với Rôma. Mặt khác, các Nhà thờ Công giáo được chính phủ phê duyệt có tương đối tự do thờ phượng hơn, nhưng phải đối mặt với những thách thức khác, bao gồm áp lực từ chính phủ trong việc kiểm duyệt nhiều phần của Giáo huấn Công giáo, đồng thời bao gồm chủ nghĩa dân tộc của Trung Quốc và tình yêu đối với đảng trong việc rao giảng.
Một Linh mục Hồng Kông phát biểu với EWTN vào tháng 4 rằng ĐCSTQ đang sử dụng các chiến thuật ý thức hệ như cải tạo và tuyên truyền nhằm xóa bỏ quyền tự do tôn giáo ở Hồng Kông. Một báo cáo của Reuters từ cuối tháng 12 ghi lại một cuộc họp vào tháng 10 năm 2021, trong đó các Giám mục và các nhà lãnh đạo tôn giáo Trung Quốc đã thông báo ngắn gọn cho các giáo sĩ Công giáo Hồng Kông về tầm nhìn của Chủ tịch Tập Cận Bình về tôn giáo với “các đặc điểm của Trung Quốc”.
Phát biểu trong số ra ngày 21 tháng 4 của chương trình “The World Over” của EWTN, Cha Vincent Woo, một Linh mục của Giáo phận Hồng Kông và là một Luật sư về Giáo luật, cho biết rằng bởi vì ĐCSTQ muốn kiểm soát mọi khía cạnh của xã hội, điều đương nhiên bao gồm việc thực hành tôn giáo.
Cha Woo chia sẻ rằng ngài nhận thấy rằng nhiều nhà lãnh đạo Kitô giáo miễn cưỡng lên tiếng chống lại các hành động của ĐCSTQ, vì sợ bị chính quyền dân sự giam giữ, hoặc tệ hơn thế.
Luật An ninh Quốc gia của Hồng Kông đã bị chỉ trích là quá rộng trong các định nghĩa về khủng bố, xúi giục nổi loạn, và cấu kết với thế lực ngoại bang. Theo báo cáo của Reuters, một số hiệp hội truyền giáo Công giáo đã thực hiện các động thái chuyển các tài sản lớn như trường học và bệnh viện sang sở hữu địa phương ở Hồng Kông nhằm tránh sự giám sát gắt gao của Trung Quốc đối với người nước ngoài.
Minh Tuệ (theo CNA)
