Đức Tổng Giám mục Địa phận Portland nói về hoạt động của ICE: ‘Phẩm giá con người xuất phát từ Thiên Chúa, chứ không phải từ chính quyền’

Phẩm giá con người “không đến từ chính quyền, mà xuất phát từ Thiên Chúa nhân từ yêu thương chúng ta”, Đức Tổng Giám mục Alexander Sample Địa phận Portland, bang Oregon, khẳng định trong tuyên bố hôm 8 tháng 11 về hoạt động thực thi luật nhập cư gần đây tại tiểu bang này.

“Việc một số anh chị em của chúng ta có đầy đủ giấy tờ hợp lệ hay không cũng không quan trọng”, Đức Tổng Giám mục Sample nói. “Họ là anh chị em của chúng ta trong Thân mình Chúa Kitô”.

Tuyên bố của Đức Tổng Giám mục Sample — được đăng tải bằng cả tiếng Anh lẫn tiếng Tây Ban Nha trên trang web của Tổng Giáo phận cũng như trên các nền tảng mạng xã hội của Đức Tổng Giám mục, kèm theo một video nội dung thông điệp — được đưa ra sau nhiều tháng diễn ra các cuộc truy quét và bắt giữ những người nhập cư theo chính sách siết chặt của Tổng thống Donald Trump đối với những người nhập cư không có tư cách pháp lý thường trú tại Hoa Kỳ, trong đó phần lớn là các tín hữu Công giáo.

“Trái tim tôi nặng trĩu vì nỗi sợ hãi và lo âu vẫn đang bao trùm cộng đoàn anh chị em gốc Tây Ban Nha của chúng ta trong Tổng Giáo phận này”, Đức Tổng Giám mục Sample nói. “Điều này là do hoạt động tăng cường của ICE trong các cộng đồng của chúng ta, thậm chí ngay tại khu vực xung quanh một số Giáo xứ”.

Bang Oregon đã trở thành một trong những điểm nóng của sự căng thẳng xoay quanh chính sách di trú cứng rắn của chính quyền Trump, với các cuộc biểu tình thường xuyên diễn ra bên ngoài văn phòng khu vực của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) tại Portland.

“Tôi muốn bảo đảm với anh chị em gốc Tây Ban Nha rằng, các Mục tử của Giáo hội tại Hoa Kỳ đang nỗ lực làm việc để bảo vệ quyền được đối xử nhân đạo và tôn trọng của họ. Chúng tôi đang làm tất cả những gì có thể nhằm xoa dịu sự đau khổ này”, Đức Tổng Giám mục Sample nói, đồng thời cho biết ngài đang tham dự Phiên họp toàn thể mùa thu thường niên của Hội đồng Giám mục Công giáo Hoa Kỳ tại Baltimore.

Cả thành phố Portland — thành phố lớn nhất của Oregon — lẫn chính quyền tiểu bang này đều đã chính thức ban hành luật về quy chế bảo vệ người nhập cư, cấm lực lượng thực thi pháp luật của họ hỗ trợ bất kỳ cơ quan liên bang nào trong việc thực thi luật nhập cư.

Tháng 9 vừa qua, Tổng thống Trump đã điều động 200 thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Oregon để bảo vệ các tài sản liên bang. Thành phố Portland và tiểu bang Oregon đã khởi kiện, và Thẩm phán Liên bang Karin Immergut — người đã được ông Trump bổ nhiệm — đã tạm thời ngăn chặn việc triển khai lực lượng này bằng một chỉ thị được ban hành vào tháng 10, sau đó có hiệu lực vĩnh viễn vào ngày 7 tháng 11.

Đã có hơn 200 người cư trú tại Oregon bị các nhân viên ICE bắt giữ, kể từ khi ông Trump nhậm chức, bà Reyna Lopez, Giám đốc điều hành của tổ chức bảo vệ quyền lợi người lao động nông trại PCUN (Pineros y Campesinos Unidos del Noroeste), cho biết trong cuộc họp báo vào ngày 31 tháng 10 tại Portland.

Một số trường công lập ở khu Bắc Portland đã áp dụng quy trình “bảo vệ vành đai” — khóa toàn bộ các cửa ra vào bên ngoài trong khi vẫn duy trì các hoạt động học tập — nhằm ứng phó với các báo cáo về hoạt động của ICE. Vào ngày 6 tháng 11, khoảng 100 thành viên cộng đồng đã bao quanh Trường César Chávez một giờ trước khi tan học để theo dõi và ngăn chặn sự xuất hiện của các nhân viên ICE trong giờ đón học sinh.

Giáo huấn xã hội Công giáo về vấn đề di dân đặt nền tảng trên ba nguyên tắc có liên hệ mật thiết với nhau: quyền của con người được di cư để duy trì cuộc sống của họ và gia đình; quyền của một quốc gia trong việc kiểm soát biên giới và điều chỉnh việc nhập cư; và nghĩa vụ của một quốc gia trong việc thực hiện việc kiểm soát biên giới trong tinh thần công lý và lòng thương xót.

Giáo huấn của Giáo hội Công giáo cũng nêu rõ luật pháp của con người điều chỉnh vấn đề di cư cũng phải tuân phục công lý của Thiên Chúa, mặc dù Giáo hội chưa ban hành một huấn quyền nào về khía cạnh đạo đức của việc trục xuất vượt ra ngoài giáo huấn của Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II.

Thông điệp Veritatis Splendor (Ánh quang Chân lý, năm 1993) và Evangelium Vitae (Tin Mừng Sự Sống, năm 1995) của Đức Gioan Phaolô II đều trích dẫn Hiến chế Mục vụ Vui mừng và Hy vọng (Gaudium et Spes) của Công đồng Vaticanô II, liệt kê “trục xuất” (deportation) cùng nhiều hành vi khác là điều “xúc phạm đến phẩm giá con người”, vốn “là điều đáng xấu hổ, và chừng nào chúng còn làm hoen ố nền văn minh nhân loại thì chúng còn làm hoen ố những kẻ gây ra những hành vi ấy hơn là người chịu đau khổ vì bất công, và chúng phủ nhận sự tôn kính đối với Đấng Tạo Hóa”.

Đức Gioan Phaolô II đã nhấn mạnh tính nghiêm trọng về luân lý của những hành vi này trong Veritatis Splendor khi gọi chúng là “sự dữ tự bản chất”, đồng thời giải thích rằng dù với bất kỳ động cơ nào, những hành vi ấy “không thể quy hướng về Thiên Chúa hay mưu ích cho con người”.

Trên toàn nước Mỹ, các Kitô hữu chiếm khoảng 80% trong số những người bị đe dọa bởi các cuộc trục xuất quy mô lớn dưới thời ông Trump, trong đó nhóm Kitô hữu bị ảnh hưởng đông nhất là người Công giáo, theo một báo cáo chung giữa Công giáo và Tin Lành do tổ chức World Relief công bố.

Báo cáo này cho thấy cứ 6 người Công giáo thì có 1 người (18%) đang trong tình trạng dễ bị trục xuất hoặc đang sống cùng với người thuộc diện này.

Theo phân tích dữ liệu của Trung tâm Nghiên cứu Pew vào tháng 3 năm 2025, hơn 4 trong số 10 người Công giáo tại Hoa Kỳ là người nhập cư (29%) hoặc con của người nhập cư (14%). Trong khi đó, 8 trên 10 người Công giáo gốc Tây Ban Nha là người sinh ra bên ngoài Hoa Kỳ (58%) hoặc là con của người nhập cư (22%), và 92% người Công giáo gốc Á là người nhập cư (78%) hoặc con của người nhập cư (14%). Tỷ lệ này thấp hơn nhiều ở nhóm Công giáo da trắng: chỉ 15% chia sẻ trải nghiệm nhập cư này: Chỉ có 6% được sinh ra bên ngoài Hoa Kỳ, với 9% khác được sinh ra tại Hoa Kỳ với ít nhất hoặc cha hoặc mẹ là người nhập cư.

“Với tư cách là Tổng Giám mục và là người cha thiêng liêng của anh chị em, tôi ước gì mình có thể cất thập giá này khỏi anh chị em”, Đức Tổng Giám mục Sample chia sẻ với các tín hữu Công giáo gốc Tây Ban Nha trong thông điệp của mình.

Ngài bày tỏ sự “quan tâm sâu sắc đến những gì anh chị em đang trải qua, cùng với tất cả các Linh mục của các Giáo xứ địa phương. Tôi biết đây cũng là một gánh nặng lớn đối với họ, vì họ cảm thấy bất lực khi không thể cất thập giá này khỏi anh chị em. … Xin hãy biết rằng tôi và các Mục tử của anh chị em luôn sát cánh cùng với anh chị em trong giai đoạn khó khăn này”.

Đức Tổng Giám mục Sample cũng gửi lời đến các Linh mục “đang chăm sóc đoàn chiên trong thời khắc khó khăn này”, cam kết sẽ “ủng hộ và cầu nguyện”.

“Chúng ta cùng nhau làm điều này để bảo vệ phẩm giá của mỗi con người, mỗi người con của Thiên Chúa”, Đức Tổng Giám mục Sample nói, đồng thời kêu gọi mọi người “hãy cậy dựa vào tình yêu mà Chúa Giêsu dành cho từng người trong chúng ta”.

“Chỉ một mình Người là niềm hy vọng của chúng ta, và chỉ nơi Người chúng ta mới đặt trọn niềm tín thác. Người luôn ở cùng anh chị em và sẽ không bao giờ bỏ rơi anh chị em”, Đức Tổng Giám mục Sample nói. “Hãy phó thác mọi sự trong tay Người”.

Đức Tổng Giám mục Sample kết thúc thông điệp của mình với lời tung hô “¡Viva Cristo Rey!” (“Vạn tuế Chúa Kitô Vua!”) — khẩu hiệu chiến đấu của phong trào Cristeros của những người Công giáo Mexico đã chống lại chính quyền thế tục bài Công giáo trong thời kỳ Chiến tranh Cristero (1926–1929). Khẩu hiệu này đã được Linh mục Chân Phước Miguel Pro tử đạo Dòng Tên làm cho trở nên bất hủ, khi ngài giang rộng tay thành hình Thánh giá và hô vang những lời ấy trước khi bị xử bắn vào năm 1927.

Năm 2000, Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã tuyên phong hiển thánh cho 25 vị tử đạo của cuộc Chiến tranh Cristero. Đến năm 2016, Đức cố Giáo hoàng Phanxicô đã tuyên phong hiển thánh cho vị tử đạo Cristero gần đây nhất là Thánh José Sánchez del Río, một thiếu niên được ghi nhớ vì đã nhiều lần lặp lại lời “¡Viva Cristo Rey!” trước khi chịu tử đạo công khai vào năm 1928.

Minh Tuệ (theo NCR)