Đức Thánh Cha Phanxicô xin lỗi về những tổn hại đã gây ra cho người dân Canada bản địa tại các trường nội trú

Trong một bài phát biểu ở vùng nông thôn Canada trước đám đông người dân Canada bản địa, Đức Thánh Cha Phanxicô đã công khai xin lỗi về vai trò của Giáo hội Công giáo trong việc điều hành phần lớn hệ thống các trường học nội trú do chính phủ tài trợ của Canada.

Trong hơn một thế kỷ hoạt động, hệ thống đã làm việc để loại bỏ các khía cạnh của văn hóa, ngôn ngữ và thực hành tôn giáo bản địa.

“Tôi hiện diện ở đây bởi vì bước đầu tiên của cuộc hành hương sám hối của tôi giữa anh chị em là một lần nữa cầu xin sự tha thứ, để nói với anh chị em một lần nữa rằng tôi vô cùng hối tiếc”, Đức Thánh Cha Phanxicô nói trong bài phát biểu vào ngày 25 tháng 7.

“Tôi xin lỗi vì những cách thức mà trong đó, một cách đáng tiếc, nhiều Kitô hữu đã ủng hộ não trạng thực dân hóa của các thế lực đã áp bức người dân bản địa. Tôi thành thực xin lỗi. Đặc biệt, tôi cầu xin sự tha thứ đối với những cách thức mà nhiều thành viên của Giáo hội và các cộng đoàn Dòng tu đã hợp tác, đặc biệt là thông qua sự thờ ơ của họ, trong các dự án phá hủy văn hóa và đồng hóa cưỡng bức do các chính phủ thời đó thúc đẩy, vốn lên đến đỉnh điểm trong hệ thống của các trường học nội trú”.

Bài phát biểu đánh dấu bài diễn văn công khai đầu tiên của Đức Thánh Cha Phanxicô kể từ khi đến Canada vào ngày 24 tháng 7 trong chuyến viếng thăm kéo dài một tuần lễ. Địa điểm tổ chức sự kiện nằm ở Maskwacis, một thị trấn nông thôn nằm cách Edmonton khoảng một giờ lái xe về phía nam, là một đấu trường hình tròn thường được sử dụng cho các cuộc tụ họp xã hội của các cộng đồng bản địa.

Trước khi bước lên sân khấu, Đức Thánh Cha đã thinh lặng cầu nguyện tại địa điểm của Trường nội trú Ermineskin trước đây, nơi có các phần mộ của một số cựu học sinh.

Tham dự bài diễn văn của Đức Thánh Cha, cùng với vài trăm người dân bản địa trong trang phục truyền thống, có Toàn quyền Canada, bà Mary Simon, và Thủ tướng Justin Trudeau. Vị Giáo hoàng 85 tuổi đã phải chịu đựng các vấn đề về sức khỏe tuổi cao niên và thường xuyên phải sử dụng xe lăn trong nhiều tháng do chấn thương đầu gối. Đối với bài phát biểu này, Đức Thánh Cha Phanxicô đã được đẩy lên sân khấu trên chiếc xe lăn của mình và đứng với sự trợ giúp của một chiếc gậy.

Đức Thánh Cha Phanxicô đã mô tả lời xin lỗi của mình như một “điểm khởi đầu” trên cuộc hành trình hướng đến sự chữa lành, bao gồm “một cuộc điều tra nghiêm túc về sự thật những sự việc đã xảy ra trong quá khứ và hỗ trợ những nạn nhân sống sót trong các trường học nội trú trải nghiệm sự chữa lành từ những tổn thương mà họ phải chịu đựng”.

Các trường học nội trú của Canada, mặc dù được chính phủ tài trợ, nhưng được quản lý và điều hành bởi các nhà thờ địa phương, phần lớn trong số đó là Công giáo. Các Nữ tu của Dòng Thừa Sai Hiến Sĩ Đức Mẹ Vô Nhiễm đã đóng một vai trò đáng kể trong việc điều hành các trường học. Các trường học nói chung đã nỗ lực loại bỏ bản sắc, tập quán và ngôn ngữ bản địa của học sinh bản địa, thường là đi ngược lại ý muốn của các bộ lạc của học sinh. Các cựu học sinh tại các trường đã mô tả sự ngược đãi và thậm chí lạm dụng trong bức tường của họ, cùng với những lời chỉ trích rộng rãi về chất lượng giáo dục mà họ nhận được, sự tổn thương tâm lý và các vấn đề khác như suy dinh dưỡng và các điều kiện thiếu vệ sinh.

“Mặc dù tổ chức từ thiện Kitô giáo không vắng mặt, và có nhiều trường hợp nổi bật về sự tận tâm và chăm sóc trẻ em, nhưng tác động tổng thể của các chính sách liên quan đến trường học nội trú quả thực rất thảm khốc”, Đức Thánh Cha tiếp tục.

“Điều mà đức tin Kitô giáo của chúng ta nói với chúng ta đó là đây là một sai lầm tai hại, không phù hợp với Tin Mừng của Chúa Giêsu Kitô. Thật đau đớn khi nghĩ đến việc mảnh đất vững chắc của các giá trị, ngôn ngữ và văn hóa vốn tạo nên bản sắc đích thực của các dân tộc của anh chị em đã bị xói mòn như thế nào, và việc anh chị em đã tiếp tục phải trả giá cho điều này. Trước điều sai trái đáng khiển trách này, Giáo hội quỳ gối trước Thiên Chúa và cầu xin Ngài tha thứ cho tội lỗi của con cái của mình… Bản thân tôi muốn tái khẳng định điều này, với sự hổ thẹn rõ ràng. Tôi khiêm tốn cầu xin sự tha thứ vì tội ác của rất nhiều Kitô hữu gây ra đối với người dân bản địa”.

Báo cáo của Ủy ban Sự thật và Hòa giải của Canada được công bố vào năm 2015 và đã yêu cầu Đức Giáo hoàng xin lỗi vì những hành vi lạm dụng mà ủy ban này đã phát hiện trong vòng một năm sau khi phát hành báo cáo. Vào tháng 3 năm 2022, Đức Thánh Cha Phanxicô đã gặp gỡ đại diện của các dân tộc bản địa Métis và Inuit, và với các Giám mục Công giáo Canada, cả hai cuộc gặp gỡ đều diễn ra tại Vatican, và xin lỗi họ một cách riêng tư.

Thủ lĩnh Wilton Littlechild, một nhà lãnh đạo bản địa nổi tiếng của Canada và là người ủng hộ có mặt tại cuộc gặp gỡ tại Vatican, đã khai mạc sự kiện tại Maskwacis bằng cách chào đón Đức Thánh Cha Phanxicô đến với quê hương của ông.

“Kính thưa Đức Thánh Cha, ngài đã đến vùng đất của chúng con để đáp lại lời mời của chúng con, và như ngài đã hứa. Đức Thánh Cha đã nói rằng ngài đến với tư cách một người hành hương, tìm cách đồng hành cùng với chúng con trên con đường tìm kiếm sự thật, công lý, sự chữa lành, hòa giải và hy vọng. Chúng con vui mừng chào đón Đức Thánh Cha tham gia cùng với chúng con trong cuộc hành trình này”, ông Littlechild nói.

“Như Đức Thánh Cha đã thừa nhận trong bài phát biểu của ngài với chúng con tại Rôma, chúng con, những người dân bản địa luôn cố gắng xem xét tác động của các sự kiện hiện tại và các cân nhắc đối với thế hệ tương lai. Với tinh thần đó, chúng con chân thành hy vọng rằng cuộc gặp gỡ của chúng ta sáng nay, và những lời Đức Thánh Cha chia sẻ với chúng con, sẽ vang vọng với sự chữa lành thực sự và hy vọng thực sự trong suốt nhiều thế hệ sau này”.

Buổi giới thiệu tại Maskwacis bao gồm một cuộc rước với một biểu ngữ lớn màu đỏ, mang tên của hơn 4.000 trẻ em đã chết tại các trường học nội trú. Theo Trung tâm Quốc gia về Sự thật và Hòa giải, việc tạo ra biểu ngữ là sự kiện kỷ niệm công khai trên toàn quốc ghi lại tên tuổi của rất nhiều trẻ em đã thiệt mạng tại tất cả các trường nội trú trên khắp Canada.

Đức Thánh Cha Phanxicô đã ca ngợi ý thức cộng đồng và truyền thống của cộng đồng bản địa, truyền lại “kho tàng phong tục và những giáo huấn lành mạnh”, theo đuổi “cách sống tôn trọng trái đất mà anh chị em đã nhận được như một di sản từ các thế hệ trước và đang tiếp tục lưu giữ cho các thế hệ mai sau”.

“Tôi tin tưởng và cầu nguyện để các Kitô hữu và xã hội dân sự ở vùng đất này có thể phát triển trong khả năng đón nhận và tôn trọng bản sắc cũng như kinh nghiệm của người dân bản địa. Tôi hy vọng có thể tìm ra những cách thức cụ thể để làm cho những dân tộc đó được biết đến và được tôn trọng hơn, để tất cả có thể học cách cùng nhau bước đi. Về phần mình, tôi sẽ tiếp tục khuyến khích nỗ lực của tất cả mọi tín hữu Công giáo để hỗ trợ người dân bản địa”, Đức Thánh Cha Phanxicô tiếp tục.

“Trước sự dữ, chúng ta cầu xin Thiên Chúa giàu lòng nhân lành; đối mặt với sự chết chóc, chúng ta cầu nguyện với Thiên Chúa của sự sống. Chúa Giêsu Kitô đã được chôn trong mồ, vốn dường như là nơi chôn cất mọi hy vọng và ước mơ, chỉ để lại nỗi buồn, nỗi đau và sự cam chịu, và biến nó thành nơi của sự tái sinh và phục sinh, khởi đầu lịch sử của sự sống mới và sự hòa giải phổ quát. Những nỗ lực của chúng ta không đủ để đạt được sự chữa lành và hòa giải: chúng ta cần ân sủng của Thiên Chúa. Chúng ta cần sự khôn ngoan thầm lặng và đầy quyền thế của Chúa Thánh Thần, tình yêu dịu dàng của Đấng An Ủi. Chớ gì Chúa Thánh Thần thực hiện những mong đợi sâu sắc nhất trong trái tim của chúng ta. Chớ gì Chúa Thánh Thần hướng dẫn mọi bước đi của chúng ta và giúp chúng ta có thể cùng nhau thăng tiến trên cuộc hành trình của mình”.

Sau chuyến bay từ Rôma, Đức Thánh Cha Phanxicô đã được Thủ tướng Trudeau và các quan chức Giáo hội khác chào đón tại Sân bay Quốc tế Edmonton vào ngày 24 tháng 7. Vào ngày 26 tháng 7, Lễ Thánh Anna, Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ cử hành Thánh lễ tại sân vận động Commonwealth ở Edmonton. Vào cuối ngày hôm đó, Đức Thánh Cha đã tham gia cuộc hành hương đến Lac Ste. Anne, một địa điểm hàng năm tiếp đón hàng nghìn người hành hương, vốn là nơi tụ họp lớn nhất hàng năm của người Công giáo ở miền tây Canada. Đức Thánh Cha Phanxicô cũng sẽ cử hành Phụng vụ Lời Chúa tại địa điểm này.

EWTN sẽ tiếp tục đưa tin trực tiếp về chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô, vốn có thể được tìm thấy thông qua lịch trình chương trình của mạng lưới.

Minh Tuệ (theo CNA)