Đức Thánh Cha Phanxicô ban phép lành cho du khách trong buổi tiếp kiến chung hàng tuần tại Đại thính đường Phaolô VI tại Vatican ngày 3 tháng 1 năm 2023. (Ảnh: CNS/ Truyền thông Vatican)
Đức Thánh Cha Phanxicô đang nhìn về phía trước với tư cách là “người lữ khách của niềm hy vọng” hướng đến Năm Thánh 2025. Trong Sứ điệp Giáng sinh “Urbi et Orbi” (một bài diễn văn hàng năm “gửi thành phố Rôma và thế giới”), Đức Thánh Cha đã đề cập đến Năm Thánh 2025 và bày tỏ hy vọng rằng năm 2024 sẽ là “thời gian chuẩn bị cho Năm Thánh” và là “cơ hội để hoán cải tâm hồn, từ bỏ chiến tranh và đón nhận hòa bình, cũng như để vui mừng đáp lại lời mời gọi của Thiên Chúa”.
Đức Thánh Cha lại tiếp tục nói về Năm Thánh trong giờ Kinh chiều cuối năm tại Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô vào ngày 31 tháng 12, điều này cho thấy rằng nó có thể đóng vai trò như là kim chỉ nam cho năm mới này. Mặc dù Đức Thánh Cha Phanxicô hiện đã 87 tuổi và là một trong những vị Giáo hoàng cao niên nhất trong lịch sử lãnh đạo Giáo hội Công giáo, nhưng nhìn thoáng qua chương trình nghị sự của Đức Thánh Cha cho năm 2024 cho thấy rằng ngài không có ý định chậm lại hoặc giảm bớt các cam kết của mình. Ngược lại, Đức Thánh Cha còn tâm sự với bạn bè rằng “càng gần vạch đích thì càng phải đi nhanh hơn”. Về việc từ chức, Đức Thánh Cha Phanxicô nói trong một cuộc phỏng vấn gần đây rằng ngài vẫn chưa cân nhắc ý tưởng này.
Vấn đề sức khỏe của Đức Thánh Cha Phanxicô
Đức Thánh Cha Phanxicô tiếp tục gặp vấn đề về khả năng vận động do các vấn đề y tế ở đầu gối và hông phải, nhưng không giống như năm ngoái, giờ đây Đức Thánh Cha đã có thể đi bộ những quãng đường ngắn. Theo bác sĩ Sergio Alfieri, bác sĩ phẫu thuật đã phẫu thuật cho Đức Thánh Cha tại bệnh viện Gemelli ở Rôma vào tháng 7 năm 2021 và tháng 6 năm 2023, Đức Thánh Cha có sức khỏe tốt so với một người đàn ông ở độ tuổi của ngài. Nói về tim, phổi và bụng của Đức Thánh Cha, bác sĩ tự tin nói với báo chí sau cuộc phẫu thuật vào tháng 6: “Ngài không có bệnh tật gì cả”.
Tiến sĩ Alfieri cũng cho biết thêm rằng khả năng trí tuệ của Đức Thánh Cha là “của một người đàn ông 60 tuổi”. Một số người đã gặp gỡ Đức Phanxicô sau cơn viêm phế quản vào cuối tháng 11 và trong những tuần gần đây đã nói với America rằng Đức Thánh Cha đã khỏe trở lại. Vì vậy, nếu không gặp tai nạn hoặc suy thoái, Đức Thánh Cha dường như đã sẵn sàng cho một năm trọn vẹn gồm nhiều hoạt động.
Khởi đầu năm mới
Vị Giáo hoàng đầu tiên của Mỹ Latinh đã khai mạc năm mới bằng việc chủ sự Thánh lễ tại Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô nhân Ngày Thế giới Hòa bình vào ngày 1 tháng 1, Lễ Đức Trinh Nữ Maria, Mẹ Thiên Chúa, trước sự chứng kiến của các ngoại giao đoàn được Tòa Thánh công nhận và đông đảo cộng đoàn gồm 7.000 người đến từ khắp nơi trên thế giới. Đức Thánh Cha đã công bố Sứ điệp Ngày Thế giới Hòa bình, trong đó ngài tập trung vào chủ đề quan trọng là “Trí tuệ nhân tạo và Hòa bình”.
Vào ngày 6 tháng 1, Lễ Chúa Hiển Linh, Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ chủ sự Thánh lễ tại Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô, và vào ngày 7 tháng 1, Lễ Chúa Giêsu chịu phép rửa, ngài sẽ rửa tội cho trẻ em, chủ yếu là các nhân viên Vatican, trong Thánh lễ tại Nhà nguyện Sistine.
Ngày hôm sau, 8 tháng Giêng, Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ tiếp kiến các đại sứ từ 184 quốc gia có quan hệ ngoại giao đầy đủ với Tòa Thánh và gửi lời chúc mừng Năm Mới tới họ cũng như các chính phủ mà họ đại diện. Nhân dịp đó, Đức Thánh Cha sẽ có bài phát biểu về tình hình thế giới nhìn từ góc độ của Tòa Thánh. Đức Thánh Cha dự kiến cũng sẽ lặp lại lời kêu gọi chấm dứt các cuộc chiến tranh hiện đang diễn ra, đặc biệt là cuộc chiến của Nga chống Ukraine và cuộc chiến giữa Israel và Hamas, cũng như các cuộc xung đột nội bộ ở Sudan, Nam Sudan, Cộng hòa Dân chủ Congo, Myanmar và các quốc gia khác.
Vị Thánh nữ đầu tiên của Argentina
Vào ngày 11 tháng 2, Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ tuyên thánh cho vị Thánh nữ đầu tiên của Argentina, Chân Phước María Antonia de Paz y Figueroa, thường được gọi là “Mama Antula” và được coi là “mẹ của dân tộc”. Sinh ra ở Santiago del Estero ở miền bắc Argentina vào năm 1730, Mama Antula đã gặp gỡ và bắt đầu làm việc với các tu sĩ Dòng Tên ngay từ khi còn nhỏ. Sau khi Hội dòng bị trục xuất khỏi Tây Ban Nha và các thuộc địa của nó ở châu Mỹ vào năm 1767, Mama Antula đã duy trì linh đạo I-nhã trên khắp đất nước, đi bộ 3.000 dặm cho đến khi đến Buenos Aires, nơi bà thành lập các chương trình từ thiện dành cho phụ nữ và trẻ em và một ngôi nhà linh thao trước khi qua đời năm 1799. Nữ tu Mama Antula cũng đã thúc đẩy ý tưởng về một Argentina độc lập, xuất hiện vào năm 1816.
“Mama Antula được coi là mẹ của đất nước”, Đức Giám mục Santiago Olivera người Argentina, người chịu trách nhiệm về án phong thánh của Chân Phước María Antonia de Paz y Figueroa, nói với OSV News. “Nữ tu Mama Antula là một người phụ nữ mạnh mẽ, dũng cảm và có niềm tin vào Argentina. Ngài đã tận tâm với đất nước và tin rằng việc nhận biết Chúa Kitô sẽ biến đổi xã hội”.
Một số người nghĩ rằng tân Tổng thống Argentina, Javier Milei, có thể tham dự lễ phong thánh ở Rôma và có cuộc gặp gỡ đầu tiên với Đức Thánh Cha Phanxicô. Họ đã trò chuyện qua điện thoại ngay sau khi ông nhậm chức, và tân Tổng thống sau đó đã chính thức mời Đức Thánh Cha Phanxicô trở về thăm quê hương của mình.
Các chuyến Tông du nước ngoài
Đức Thánh Cha Phanxicô đã viếng thăm 61 quốc gia trong 44 cuộc hành trình bên ngoài nước Ý kể từ khi trở thành Giáo hoàng. Trong cuộc phỏng vấn với Telam, một hãng thông tấn của Argentina, vào ngày 16 tháng 10 và đài truyền hình N+ của Mexico vào ngày 12 tháng 12, Đức Thánh Cha cho biết ngài dự định tiếp tục các chuyến Tông du nước ngoài vào năm 2024 và tiết lộ mong muốn đến thăm Bỉ, Argentina và Papua New Guinea.
Đức Thánh Cha Phanxicô dự định đến Bỉ, quốc gia mà ngài đã đến thăm khi còn là Giám tỉnh Dòng Tên, để kỷ niệm 600 năm thành lập Đại học Công giáo Louvain. Trong khi Vatican vẫn chưa công bố ngày giờ cụ thể, một nguồn thông tin nói với America rằng chuyến viếng thăm có thể sẽ vào cuối tháng Bảy.
America cũng được biết rằng các kế hoạch cũng đang được tiến hành cho chuyến viếng thăm kéo dài 10 ngày vào cuối tháng 8 tới bốn quốc gia ở châu Á—Indonesia, Singapore, Timor Leste và Papua New Guinea nói trên. Đức Thánh Cha Phanxicô đã lên kế hoạch cho chuyến Tông du châu Á vào năm 2020 nhưng phải hoãn lại do đại dịch Covid-19. Timor Leste là quốc gia có nhiều người Công giáo nhất ở châu Á—97% trong số 1,4 triệu dân của nước này là người Công giáo—trong khi 26% trong số 10 triệu dân của Papua New Guinea là người Công giáo. Đức Thánh Cha Phanxicô từ lâu đã muốn đến thăm cả hai quốc gia này ở vùng ngoại vi thế giới. Mặt khác, Indonesia là quốc gia có dân số Hồi giáo lớn nhất thế giới và Singapore đang rất nỗ lực để có được một chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha.
Người ta đã mong đợi rằng Đức Thánh Cha Phanxicô cuối cùng sẽ đến thăm Argentina, quê hương của ngài trong năm nay, nhưng tình hình kinh tế và chính trị phức tạp ở đất nước dưới thời tân Tổng thống đã khiến chuyến đi đó bị đặt vấn đề.
Cũng có khả năng Đức Thánh Cha Phanxicô có thể đến thăm Việt Nam trong năm nay, vì mối quan hệ giữa Tòa Thánh và Việt Nam đã có những tiến bộ đáng kể. Lần đầu tiên kể từ khi kết thúc Chiến tranh Việt Nam, năm ngoái chính phủ Việt Nam đã cho phép Tòa Thánh mở văn phòng và có vị Đại diện thường trú tại nước này. Chủ tịch nước Việt Nam đã đến thăm Đức Thánh Cha vào tháng 7 năm ngoái và vào tháng 12 đã thông báo rằng ông đã gửi thư chính thức mời Đức Thánh Cha Phanxicô đến thăm đất nước này.
Các nguồn tin cho biết Đức Thánh Cha Phanxicô muốn nhận lời mời của Chủ tịch nước Việt Nam, nhưng Vatican muốn chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha diễn ra sau khi thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ. Một nguồn tin cấp cao của Vatican nói với America rằng quan hệ ngoại giao có thể diễn ra nhanh chóng nếu chính phủ Việt Nam mong muốn như vậy, như đã diễn ra với Myanmar, nơi những mối quan hệ như vậy được thiết lập vài tháng trước khi Đức Thánh Cha Phanxicô đến thăm quốc gia đó.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã mời Đức Thánh Cha Phanxicô đến Paris để dự lễ mở cửa trở lại Nhà thờ Đức Bà nổi tiếng vào ngày 8 tháng 12 năm 2024, nhưng Đức Thánh Cha hiện vẫn chưa đưa ra bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy ngài sẽ nhận lời mời này.
Quan hệ với Trung Quốc
Một vấn đề quan trọng mà Đức Thánh Cha Phanxicô phải quyết định trước tháng 10 năm 2024 liên quan đến thỏa thuận tạm thời Trung Quốc-Vatican được ký kết tại Bắc Kinh vào ngày 22 tháng 9 năm 2018, liên quan đến việc đề cử các Giám mục ở Trung Quốc đại lục. Tòa Thánh và Trung Quốc đã gia hạn thỏa thuận này vào năm 2020 và 2022. Năm nay, hai bên sẽ phải quyết định xem có nên gia hạn thỏa thuận thêm 2 năm nữa hay không, biến thỏa thuận này trở thành vĩnh viễn hay đưa ra những thay đổi đối với nó.
Trong cuộc phỏng vấn với America vào ngày 22 tháng 11 năm 2022, Đức Thánh Cha Phanxicô nói: “Đối thoại là con đường ngoại giao tốt nhất. Với Trung Quốc, tôi đã chọn con đường đối thoại. Nó chậm rãi, có thất bại, có thành công, nhưng tôi không thể tìm ra cách khác”. Đức Thánh Cha cũng cho biết thêm rằng “một cuộc đối thoại đến mức có thể”.
Thượng Hội đồng về Hiệp hành
Vào thời điểm đỉnh cao của nỗ lực 10 năm cải cách và lãnh đạo Giáo hội Công giáo cùng 1,3 tỷ thành viên của mình trên con đường truyền giáo mới, Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ chủ trì phiên họp thứ hai và cũng là cuối cùng của Thượng Hội đồng về Hiệp hành vào tháng 10 năm 2024. Trong khi phiên họp đầu tiên vào tháng 10 năm 2023 kéo dài gần bốn tuần lễ, một số người ở Rôma kỳ vọng phiên họp thứ hai này sẽ ngắn hơn. Tuy nhiên, America đã biết được rằng vẫn chưa có quyết định nào về thời gian kéo dài của Thượng Hội đồng.
Những cuộc bổ nhiệm của Vatican và các tân Giám mục
Trong 12 tháng tới, Đức Thánh Cha Phanxicô dự kiến sẽ thực hiện một số thay đổi quan trọng về nhân sự trong Giáo triều Rôma và các Giáo phận trên toàn thế giới, kể cả ở Hoa Kỳ. Những thay đổi ở cấp cao của Giáo triều Rôma bao gồm việc bổ nhiệm người kế vị Đức Hồng Y Mauro Piacenza người Ý, Chánh Toà Ân giải Tối cao, người sẽ tròn 80 tuổi vào ngày 15 tháng 9, và tân Tổng Trưởng của Bộ Đời sống Thánh hiến và các Hiệp hội Đời sống Tông đồ để thay thế Đức Hồng Y João Braz de Aviz người Brazil, người sẽ bước sang tuổi 77 vào ngày 24 tháng Tư. Vị Hồng y người Brazil có thể sẽ được kế vị bởi Đức Hồng Y Ángel Fernández Artime S.D.B người Tây Ban Nha, Bề trên Tổng Quyền đương nhiệm của Dòng Salêdiêng. Những thay đổi cũng được mong đợi ở một số vị trí cấp trung trong Giáo triều Rôma, bao gồm cả trong Ủy ban Bảo vệ Trẻ vị thành niên.
Đức Thánh Cha Phanxicô cũng sẽ bổ nhiệm các Giám mục cho nhiều Giáo phận trên toàn thế giới, bao gồm một số Tổng Giáo phận quan trọng, bao gồm Boston, nơi Đức Hồng Y Seán O’Malley tròn 80 tuổi vào ngày 29 tháng 6, và Bombay (Mumbai), Ấn Độ, nơi Đức Hồng Y Oswald Gracias sẽ tròn 80 tuổi vào ngày 24 tháng 12. Cả hai đều là thành viên của Hội đồng Hồng Y Cố vấn của Giáo hoàng kể từ khi ngài thành lập cơ quan đó ngay sau khi đắc cử. Đức Thánh Cha dự kiến sẽ bổ nhiệm 2 Hồng y mới vào Hội đồng Hồng Y Cố gồm 9 thành viên.
Vị Giáo Hoàng Dòng Tên cũng sẽ bổ nhiệm các Sứ thần Tòa Thánh—các Đại sứ của ngài—cho các cơ quan Đại diện ngoại giao của Tòa Thánh tại ít nhất 10 quốc gia trong năm tới.
Một Công nghị khác
Đức Thánh Cha Phanxicô đã tổ chức các Công nghị để tấn phong các tân Hồng y gần như hàng năm kể từ khi được bầu làm Giáo hoàng, và ngài có thể quyết định tổ chức Công nghị lần thứ 10 trước cuối năm 2024, có lẽ vào khoảng thời gian diễn ra Thượng Hội đồng tháng 10 hoặc vào dịp khai mạc Năm Thánh 2025. Tổng số Hồng y dưới 80 tuổi có quyền bỏ phiếu trong Mật nghị bầu Giáo hoàng tiếp theo sẽ giảm xuống ít nhất là 119 vị vào tháng 12 năm 2024, ngay dưới mức trần 120 vị do Đức Giáo hoàng Phaolô VI thiết lập cho một Mật nghị. Vì 13 Hồng y cử tri sẽ bước sang tuổi 80 vào năm 2025, nên Đức Thánh Cha có thể bổ nhiệm số cử tri đó hoặc nhiều hơn nếu ngài muốn trong năm nay.
Năm Thánh 2025
Đức Thánh Cha Phanxicô dự kiến sẽ khai mạc Năm Thánh 2025 ngay trước Đại lễ Giáng Sinh bằng việc mở Cửa Thánh của Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô trong một nghi thức có từ năm 1500. Ngày chính xác cho việc mở Cửa Thánh vẫn chưa được công bố. Đây sẽ là Năm Thánh thứ hai Đức Thánh Cha thiết lập; đầu tiên là Năm Thánh Lòng Thương Xót ngoại thường, được ngài khai mạc tại Bangui, thủ đô của Cộng hòa Trung Phi đang bị chiến tranh tàn phá, vào ngày 29 tháng 11 năm 2015. Các nhà tổ chức Năm Thánh 2025 của Vatican kỳ vọng sẽ thu hút khoảng 30 triệu người hành hương đến thành phố vĩnh cửu để tham gia sự kiện này và nhiều công việc đang được thực hiện ở thành phố Rôma để chuẩn bị cho sự xuất hiện của họ.
Minh Tuệ (theo America)
