Đức Thánh Cha Phanxicô khởi hành đến Ba Lan trên chuyến bay của hãng Alitalia từ Sân bay Fiumicino ở Rome, thứ Tư, ngày 27 tháng 7 năm 2016 (Ảnh: Telenews/ ANSA qua AP)
Vào rạng sáng ngày Chúa nhật, Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ lên đường đến Slovakia – sau khi dừng chân lần đầu tiên kéo dài bảy tiếng đồng hồ ở Budapest, Hungary – để thực hiện chuyến viếng thăm từ ngày 12 đến 15 tháng 9. Đây sẽ là chuyến Tông du đầu tiên của Đức Thánh Cha Phanxicô kể từ sau cuộc phẫu thuật đại tràng vào tháng 7, và câu hỏi xuất hiện trong tâm trí của nhiều người đó là: “Tại sao?”.
Có rất nhiều lý do: Lý do chính yếu, ít nhất là trong tâm trí của Đức Thánh Cha Phanxicô, đó là Bí tích Thánh Thể. Nhưng cũng có một thực tế là mặc dù cả hai quốc gia đều nằm ở ngoại vi của Liên minh châu Âu, đã phải chịu đựng nhiều thập kỷ sau Bức màn sắt. Giờ đây, họ đang phải đối mặt với những vấn đề được đặt ra bởi một nhóm dân số theo chủ nghĩa sắc tộc đang nổi lên.
Đức Thánh Cha Phanxicô đã khiến “vấn đề về Châu Âu” trở thành một trong những nét chủ đạo trong Triều đại Giáo hoàng của ngài.
Hungary, “cánh cửa dẫn đến Slovakia”
Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ có mặt tại Budapest để bế mạc Đại hội Thánh Thể Quốc tế lần thứ 52, vốn đã khai mạc vào ngày 5 tháng Chín.
Theo Giám đốc Văn phòng Báo chí của Vatican, ông Matteo Bruni, chuyến viếng thăm “xuất phát từ mong muốn tham dự Đại hội Thánh Thể của Đức Thánh Cha Phanxicô”, với việc “Budapest đã mở ra cánh cửa dẫn đến Slovakia”, bởi vì “Thánh Thể chính là trung tâm điểm của đời sống Kitô hữu”.
“Đó là một cuộc hành trình tâm linh, một cuộc tôn kính Thánh Thể và một cuộc hành hương kính viếng Đức Mẹ Sầu Bi, Đấng đã chăm sóc cho những con người này”, ông Bruni phát biểu với các phóng viên vào ngày 9 tháng 9.
Theo lời của Đức Thánh Cha, đây sẽ là khoảnh khắc cầu nguyện “ngay tại trung tâm Châu Âu” để tỏ lòng thành kính đối với “rất nhiều tín hữu anh hùng”, những người vẫn luôn kiên trung bất chấp “sự thù địch và bắt bớ”.
Mặc dù phần lớn sự chú ý đã đổ dồn vào thực tế là Đức Phanxicô sẽ chỉ hiện diện tại Budapest trong bảy tiếng đồng hồ, và ngài đã nói rõ rằng chuyến viếng thăm này là vì Đại hội Thánh Thể chứ không phải là chuyến viếng thăm cấp nhà nước, thực tế của việc Đức Phanxicô trở thành vị Giáo hoàng đầu tiên tham dự Đại hội Thánh Thể kể từ Thánh Gioan Phaolô II tại Rôma năm 2000 đáng được nhấn mạnh.
Vào cuối giờ Kinh Truyền Tin Chúa nhật vào tháng 7, khi Đức Thánh Cha Phanxicô xác nhận rằng ngài sẽ viếng thăm Budapest và Slovakia, Đại sứ của Hungary tại Tòa Thánh, Eduard Habsburg, đã thảo luận về “sự tranh cãi” về thời gian ngắn ngủi của chuyến viếng thăm này:
Linh mục Kornél Fábry người Hungary, Tổng thư ký của Đại hội Thánh Thể Quốc tế lần thứ 52, cũng đã nói giảm nói tránh những suy đoán về khoảng thời gian ngắn ngủi của chuyến viếng thăm, được cho là liên quan đến thực tế là Đức Thánh Cha Phanxicô không có cùng quan điểm với Thủ tướng Viktor Orban, người phản đối việc nhập cư.
“Có nhiều người hỏi, ‘Tại sao Đức Thánh Cha chỉ đến trong vài giờ mà không phải là lâu hơn?’. Chúng tôi phải giải thích với họ rằng, giả như nếu tôi được mời đi ăn tối, tôi không thể ngủ lại đó, tôi chỉ được mời ăn tối”, Cha Fábry phát biểu với các phóng viên trong một cuộc họp truyền thông trực tuyến vào đầu tháng này.
“Đức Thánh Cha Phanxicô đã được mời tham dự Đại hội Thánh thể và ngài đã chấp thuận lời mời này. Tôi chắc chắn rằng nếu chúng tôi mời ngài lưu lại lâu hơn, chắc chắn ngài sẽ nhận lời”, Cha Fábry chia sẻ thêm.
Đức Thánh Cha Phanxicô và Thủ tướng sẽ gặp nhau trong thời gian ngắn, nhưng sẽ không có bài phát biểu nào từ Đức Thánh Cha trước các cơ quan dân sự. Tuy nhiên, ngoài việc cử hành Thánh lễ, Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ phát biểu với các Giám mục địa phương và Hội đồng Đại kết của các Giáo hội và một số cộng đồng Do Thái.
Như một chú thích cuối trang, cộng đồng người Do Thái Hungary, ước tính từ 75.000 đến 100.000 người, là cộng đồng lớn nhất ở Đông Trung Âu, và ông Bruni lưu ý rằng chuyến viếng thăm sẽ diễn ra ngay sau Rosh Hashanah, Tết của người Do Thái, và sẽ kết thúc vào Yom Kippur, Lễ đền tội của người Do Thái.
Bất chấp sự khác biệt về quan điểm khi đề cập đến vấn đề di cư hay chủ nghĩa dân tộc, Đại sứ Habsburg cho biết hai nhà lãnh đạo thực sự có nhiều vấn đề mà họ đồng thuận với nhau, và cuộc gặp của họ nên mang tính chất “thân mật và thân thiện”.
Đại sứ Habsburg bắt đầu thảo luận về “việc bảo vệ các gia đình, việc bảo vệ các Kitô hữu tại Trung Đông [Hungary đã đầu tư hàng triệu USD vào việc xây dựng lại Đồng bằng Nineveh ở Iraq], và vấn đề tự do tôn giáo”.
“Như một sự từ chối, tôi không tham gia vào việc chuẩn bị chương trình, bởi vì đây là chuyến viếng thăm tôn giáo chứ không phải là chuyến viếng thăm cấp Nhà nước, nó đã được tổ chức giữa Vatican và Giáo hội Hungary, với sự hợp tác của chính phủ và việc cung cấp cơ sở hạ tầng”, Đại sứ Habsburg phát biểu với Crux vào ngày 9 tháng 9. “Vì vậy, tôi không được hỏi ý kiến về việc ai sẽ gặp ai, ở đâu và khi nào. Ấn tượng của tôi là không bao giờ có câu hỏi liệu họ có gặp gỡ nhau hay không, mà có lẽ là ở thời điểm nào của chương trình”.
Là một người dân Hungary và tự hào là một người Công giáo, Đại sứ Habsburg cho biết đất nước của ông coi Đại hội Thánh Thể là một dấu chỉ của hy vọng.
“Như Đức Hồng Y Peter Erdő đã nói, đó là một dấu chỉ mang lại sự sống mới và một đức tin mới. Và tôi thiết nghĩ người dân Hungary rất vui mừng hạnh phúc”, Đại sứ Habsburg nói.
Trong tuần qua, sự hiện diện của Đại hội Thánh Thể ở Budapest trở nên rất phổ biến, với các quảng cáo ở các bến xe buýt mời gọi mọi người tham dự Thánh lễ bế mạc, các buổi Chầu Thánh thể được tổ chức ở hầu hết mọi Giáo xứ, và các quầy hàng với những người bán sản phẩm địa phương và đồ thủ công mỹ nghệ của các Tu sĩ.
Chuyến thăm cấp nhà nước tới Slovakia
Chuyến viếng thăm Slovakia sẽ là chuyến viếng thăm cấp Nhà nước kéo dài ba ngày, không chỉ là một chuyến viếng thăm mục vụ.
Slovakia là một trong những quốc gia non trẻ nhất của châu Âu, từ năm 1918 đến năm 1992 đã hình thành nên Tiệp Khắc với quốc gia láng giềng phía Tây.
Theo Hội đồng Giám mục, Đức Thánh Cha Phanxicô “đến Slovakia để củng cố đức tin đã bị suy yếu bởi chủ nghĩa tiêu thụ và chủ nghĩa cá nhân”.
Đây sẽ là chuyến viếng thăm thứ tư của một vị Giáo hoàng tới mảnh đất Slovakia, sau khi Đức Gioan Phaolô II đến thăm Bratislava vào năm 1990 và sau đó là Cộng hòa Slovakia độc lập vào năm 1995 và 2003.
Linh mục Martin Kramara, phát ngôn viên của Hội đồng Giám mục Slovakia, cho biết rằng đất nước đang háo hức chuẩn bị cho chuyến viếng thăm “với niềm hạnh phúc lớn lao” và đây quả là một “khoảnh khắc phi thường đối với Giáo hội”.
“Chúng tôi là một đất nước nhỏ bé, khi đề cập đến quốc gia có hơn năm triệu người, trong đó 60% là người Công giáo”, Linh mục Kramara nói. “Chúng tôi không mong đợi cơ hội tuyệt vời này. Chúng tôi thực sự cần sự khích lệ đối với đức tin của chúng tôi. Chúng tôi không được bỏ quên những người đã bị bỏ lại phía sau. Chúng tôi đang ở trong một tình huống của sự phát triển. Nhưng chúng ta phải cố gắng nhìn đến những anh chị em đang lao đao vất vả”.
Đức Hồng y Joseph Tomko người Slovakia, 97 tuổi, là thành viên lớn tuổi nhất trong Hồng y Đoàn, gần đây đã được hỏi về lý do tại sao Đức Thánh Cha Phanxicô lại đến thăm đất nước của mình, và ngài thừa nhận rằng mình không chắc chắn: “Đây vẫn còn là một điều bí ẩn. Có lẽ chúng tôi sẽ biết lý do thực sự khi Đức Thánh Cha đến giữa chúng tôi”.
“Tôi có linh cảm rằng Đức Thánh Cha sẽ tự mình tiết lộ đôi điều. Đức Thánh Cha luôn thể hiện tình cảm to lớn đối với đất nước của chúng tôi”, vị Giám chức cũng cho biết.
Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ dành 36 tiếng đồng hồ đầu tiên của mình ở Slovakia để tham dự một sự kiện đại kết với các nhà lãnh đạo Kitô giáo, và gặp gỡ các nhà chức trách chính trị, cộng đồng Do Thái địa phương, các Giám mục và hàng giáo sĩ Công giáo.
Tổng thống Zuzana Caputová, một cựu luật sư môi trường 48 tuổi, đại diện cho một thế hệ lãnh đạo mới của châu Âu, và một sự tương phản rõ rệt với các cựu chính trị gia ở Slovakia, nơi một số vị Tổng thống đã bị lật đổ sau các cáo buộc tham nhũng.
Vào thứ Ba, Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ bay đến miền đông của Slovakia, luôn sử dụng Bratislava như là trụ sở. Tại Prešov, Đức Thánh Cha sẽ cử hành một nghi lễ Phụng vụ theo nghi thức Byzantine, và tại Košice, Đức Thánh Cha sẽ gặp gỡ với cộng đồng Roma, hay gypsy, địa phương. Mọi sự kiện trong ngày sẽ kết thúc với cuộc gặp gỡ với những người trẻ tuổi tại sân vận động Košice.
Ngày cuối cùng của chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ bao gồm buổi cầu nguyện cùng với các Giám mục tại Đền thờ quốc gia thuộc Vương Cung Thánh Đường Đức Mẹ Bảy Sự ở Šaštín, sau đó là cử hành Thánh lễ Lễ Đức Mẹ Sầu Bi, Bổn mạng của đất nước này.
Sau khi dấy lên tranh cãi, tuần trước, Slovakia đã quyết định đảo ngược quyết định của mình khi chỉ cho phép những người được tiêm vắc-xin COVID-19 tham dự các sự kiện công cộng trong chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô. Yêu cầu này sẽ có tác động tiêu cực đến số lượng người tham gia, vì có chưa đến 50% người lớn được tiêm chủng đầy đủ. Quốc gia này là một trong những nước có tỷ lệ tiêm chủng thấp nhất của Liên minh châu Âu, nơi trung bình là 70%.
“Giấy xét nghiệm âm tính hoặc bằng chứng về sự phục hồi từ COVID-19 trong 180 ngày qua sẽ đủ để có được tấm vé”, Hội đồng Giám mục cho biết trong một tuyên bố thông báo về sự thay đổi quan điểm của mình.
Slovakia đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch vào hồi đầu năm nay, ghi nhận tỷ lệ lây nhiễm vi rút và tử vong trên đầu người cao nhất ở châu Âu.
Minh Tuệ (theo Crux)
