Trong thông điệp gửi tới Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2025 diễn ra tại Davos, Đức Thánh Cha Phanxicô kêu gọi sử dụng trí tuệ nhân tạo một cách có đạo đức và có trách nhiệm, giúp ích cho con người vì lợi ích của tất cả mọi người và không bao giờ vi phạm phẩm giá con người vì mục đích hiệu quả.
Cuộc họp thường niên lần thứ 55 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) tại Davos (Ảnh: REUTERS)
“Phẩm giá con người không bao giờ được phép bị xâm phạm vì mục đích hiệu quả”.
Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhắc nhở điều này trong thông điệp gửi tới Chủ tịch Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2025 tại Davos, Thụy Sĩ.
Đức Thánh Cha bắt đầu bằng nhận xét rằng chủ đề của Diễn đàn năm nay là “Hợp tác vì Kỷ nguyên Thông minh”, theo ngài, đây là cơ hội tốt để suy ngẫm về trí tuệ nhân tạo như một công cụ “không chỉ để hợp tác” “mà còn để gắn kết mọi người lại với nhau”.
Món quà trí tuệ
Đức Thánh Cha nhắc lại rằng truyền thống Kitô giáo coi trí tuệ là một khía cạnh thiết yếu của con người được tạo dựng “theo hình ảnh của Thiên Chúa”.
Đồng thời, Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh, Giáo hội Công giáo luôn là người đi đầu và ủng hộ sự tiến bộ của khoa học, công nghệ, nghệ thuật và các hình thức nỗ lực khác của con người, “xem chúng là những lĩnh vực ‘hợp tác của người nam và người nữ với Thiên Chúa để hoàn thiện công trình sáng tạo hữu hình'”.
Những tình huống không lường trước tạo ra sự rủi ro
Vì AI được thiết kế để bắt chước trí thông minh của con người đã thiết kế ra nó, Đức Thánh Cha Phanxicô cho rằng điều này đặt ra một loạt câu hỏi và thách thức đáng chú ý, đặc biệt là vì công nghệ này được thiết kế để học hỏi và đưa ra một số lựa chọn một cách tự động, và có thể cung cấp những câu trả lời mà các lập trình viên không lường trước được.
Chính vì lý do này, Đức Thánh Cha cho biết, AI đặt ra “những câu hỏi cơ bản về trách nhiệm đạo đức, sự an toàn của con người và những tác động rộng hơn của những phát triển này đối với xã hội”.
Đức Thánh Cha Phanxicô với Diễn đàn Kinh tế Thế giới 2025
Hỗ trợ con người
“Khi được sử dụng đúng cách”, Đức Thánh Cha khen ngợi, “AI sẽ hỗ trợ con người hoàn thành ơn gọi của mình, trong sự tự do và trách nhiệm”.
Giống như mọi hoạt động khác của con người và sự phát triển công nghệ, Đức Thánh Cha nhắc nhở, AI phải hướng đến con người và trở thành một phần của những nỗ lực nhằm đạt được “công lý lớn hơn, tình huynh đệ rộng rãi hơn và trật tự nhân đạo hơn trong các mối quan hệ xã hội”.
Việc đạt được điều này, Đức Thánh Cha nhắc lại, “có giá trị hơn những tiến bộ trong lĩnh vực kỹ thuật”.
Đức Thánh Cha cảnh báo về nguy cơ AI sẽ được sử dụng để thúc đẩy “mô hình kỹ trị”, vốn coi mọi vấn đề của thế giới đều có thể giải quyết được chỉ bằng các phương tiện công nghệ. “Trong mô hình này”, ngài giải thích, “phẩm giá và tình huynh đệ của con người thường bị hạ thấp trong việc theo đuổi tính hiệu quả, như thể thực tế, lòng tốt và sự thật vốn có xuất phát từ sức mạnh công nghệ và kinh tế”.
“Tuy nhiên”, ngài nhấn mạnh, “phẩm giá con người không bao giờ được phép bị xâm phạm vì mục đích hiệu quả”.
Không thể làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng hoặc xung đột
Trong bối cảnh này, Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng những phát triển công nghệ “không cải thiện cuộc sống cho mọi người mà còn tạo ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng và xung đột thì không thể được gọi là sự tiến bộ thực sự”.
“Những phát triển công nghệ không cải thiện cuộc sống cho mọi người mà thay vào đó lại tạo ra hoặc làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng và xung đột thì không thể được gọi là sự tiến bộ thực sự”.
Vì lý do này, Đức Thánh Cha cho biết AI nên được sử dụng để phục vụ cho sự phát triển lành mạnh hơn, nhân văn hơn, có tính xã hội hơn và toàn diện hơn.
Sự thẩm định chuyên sâu và cảnh giác cần thiết
“Sự tiến bộ được đánh dấu bằng sự ra đời của AI”, Đức Thánh Cha nhấn mạnh, “đòi hỏi cần phải tái khám phá tầm quan trọng của cộng đồng và cam kết mới trong việc chăm sóc ngôi nhà chung mà Thiên Chúa đã giao phó cho chúng ta”.
“Để điều hướng sự phức tạp của AI”, Đức Thánh Cha cho biết, “các chính phủ và doanh nghiệp phải thực hiện sự thẩm định chuyên sâu và cảnh giác cần thiết”. Về vấn đề này, ngài thúc giục họ “đánh giá một cách nghiêm túc các ứng dụng AI riêng lẻ trong các bối cảnh cụ thể để xác định xem việc sử dụng AI có thúc đẩy phẩm giá con người, ơn gọi của con người và công ích hay không”.
“Giống như nhiều công nghệ khác”, Đức Thánh Cha, người đã phát biểu trong nhiều bối cảnh khác nhau về ưu và nhược điểm của AI, đã cảnh báo, “những tác động của nhiều cách sử dụng AI khác nhau có thể không phải lúc nào cũng có thể dự đoán được ngay từ khi chúng mới xuất hiện”.
AI hướng đến lợi ích của tất cả mọi người
“Khi ứng dụng của AI và tác động xã hội của nó trở nên rõ ràng hơn theo thời gian”, Đức Thánh Cha nhấn mạnh, “cần có những phản ứng thích hợp ở mọi cấp độ của xã hội”, điều mà ngài giải thích rằng đòi hỏi “người dùng cá nhân, gia đình, xã hội dân sự, tập đoàn, tổ chức, chính phủ và các tổ chức quốc tế phải làm việc ở cấp độ phù hợp để đảm bảo rằng AI hướng đến lợi ích của tất cả mọi người”.
“Người dùng cá nhân, gia đình, xã hội dân sự, tập đoàn, tổ chức, chính phủ và các tổ chức quốc tế phải làm việc ở mức độ phù hợp để đảm bảo AI hướng đến lợi ích của tất cả mọi người”.
Đức Thánh Cha Phanxicô kết thúc bằng lời cầu nguyện và gửi lời cầu chúc tốt đẹp nhất đến các cuộc thảo luận của Diễn đàn và đồng thời nguyện xin Thiên Chúa chúc lành cho tất cả các tham dự viên.
Thiên Ân (theo Vatican News)
