Đức Thánh Cha Phanxicô cùng các đại sứ và nhà ngoại giao được công nhận tại Tòa Thánh chụp ảnh tại Nhà nguyện Sistine sau cuộc gặp gỡ thường niên của họ tại Điện Hall of Blessing trong Điện Tông Tòa tại Vatican vào ngày 9 tháng 1 năm 2025 (Ảnh: CNS/ Truyền thông Vatican)
Cảnh báo về “mối đe dọa ngày càng cụ thể của một cuộc chiến tranh thế giới”, Đức Thánh Cha Phanxicô đã kêu gọi “nền ngoại giao hy vọng” trong bài phát biểu trước các đại sứ của 184 quốc gia có quan hệ ngoại giao với Tòa Thánh, khi ngài chào đón họ vào dịp năm mới vào ngày 9 tháng 1, tại Điện Hall of Benedictions của Vatican.
“Nền ngoại giao hy vọng cũng là nền ngoại giao của sự tha thứ, có khả năng hàn gắn các mối quan hệ bị chia cắt bởi hận thù và bạo lực, vào thời điểm đầy rẫy những xung đột công khai hoặc tiềm ẩn, và do đó chăm sóc những trái tim tan vỡ của vô số nạn nhân của chúng”, vị Giáo hoàng 88 tuổi cho biết trong bài phát biểu dài mà ngài đã yêu cầu một viên chức Vatican, Đức Ông Filippo Ciampanelli, đọc thay vì ngài đang bị cảm lạnh.
Bài phát biểu thường niên của Đức Thánh Cha Phanxicô trước các ngoại giao đoàn được coi là bài phát biểu quan trọng nhất trong năm của ngài xét về bình diện chính trị thế giới. Hoa Kỳ được đại diện bởi Đại biện lâm thời, bà Laura H. Hochla, năm nay vì Đại sứ Joe Donnelly đã nghỉ hưu vào mùa hè năm ngoái và trở về Hoa Kỳ. Những quốc gia vắng mặt đáng chú ý bao gồm Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, Ả Rập Xê Út, Afghanistan và Bắc Triều Tiên, những quốc gia không có quan hệ ngoại giao với Tòa Thánh.
Trong bài phát biểu của mình, Đức Thánh Cha Phanxicô đã nói về sự tôn trọng lẫn nhau giữa các quốc gia được đại diện và Tòa Thánh và cảm ơn “hơn 30 nguyên thủ quốc gia hoặc chính phủ” đã đến thăm ngài tại Vatican vào năm ngoái. (Đức Thánh Cha Phanxicô đã đến thăm bảy quốc gia vào năm 2024, tại Châu Á, Châu Đại Dương và Châu Âu.) Ngài đặc biệt cảm ơn nhà nước Ý và thành phố Rôma vì những nỗ lực to lớn của họ để đảm bảo rằng những người hành hương được chào đón trong Năm Thánh 2025 này.
“Thật đáng buồn, chúng ta khởi đầu năm nay khi thế giới nhận thấy mình bị chia rẽ bởi nhiều cuộc xung đột lớn nhỏ, ít nhiều được biết đến”, Đức Thánh Cha nói, “nhưng cũng bởi sự tái diễn của các hành động khủng bố tàn bạo, chẳng hạn như những hành động gần đây đã xảy ra ở Magdeburg, Đức và New Orleans, Hoa Kỳ”.
Đức Thánh Cha lên án sự phân cực, sự ngờ vực và tin tức giả mạo “tạo ra hình ảnh sai lệch về thực tế, bầu khí của sự nghi ngờ kích động sự thù hận, làm suy yếu cảm giác an toàn của mọi người và gây tổn hại đến sự chung sống dân sự và sự ổn định của toàn bộ các quốc gia”. Ngài xác định đây là “những ví dụ bi thảm về điều này, các vụ tấn công vào chủ tịch chính phủ Cộng hòa Slovakia và Tổng thống đắc cử của Hoa Kỳ”.
Trong bối cảnh này, Đức Thánh Cha Phanxicô cho biết ngài hy vọng rằng Năm Thánh, được ngài khai mạc vào Đêm Giáng sinh với việc mở Cửa Thánh tại Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô, “có thể mang đến cho mọi người, cả các Kitô hữu lẫn những người ngoài Kitô giáo, cơ hội để suy nghĩ lại về các mối quan hệ gắn kết chúng ta với nhau, với tư cách là con người và các cộng đồng chính trị”.
Nói về các cuộc chiến ở Ukraine và Gaza, Đức Thánh Cha một lần nữa kêu gọi chấm dứt cả hai cuộc xung đột và đặc biệt chú ý đến sự cần thiết phải tôn trọng luật nhân đạo quốc tế. Israel đã bị chỉ trích rộng rãi vì coi thường luật pháp quốc tế ở Gaza và tạo ra những gì Liên Hợp Quốc phân loại là cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng tại một vùng đất mà 47% dân số dưới 18 tuổi. Nga cũng bị chỉ trích nặng nề vì các cuộc ném bom nhắm mục tiêu vào các nguồn năng lượng và trung tâm dân sự ở Ukraine.
Đề cập đến Ukraine, Đức Thánh Cha Phanxicô cho biết ngài hy vọng “toàn thể cộng đồng quốc tế sẽ nỗ lực hết sức để chấm dứt cuộc xung đột”, vốn “đã cướp đi sinh mạng của rất nhiều người, trong đó có nhiều thường dân”. Trong khi thừa nhận “một số dấu hiệu đáng khích lệ đã xuất hiện”, Đức Thánh Cha Phanxicô cho biết “vẫn còn nhiều việc phải làm để tạo điều kiện cho một nền hòa bình công bằng và lâu dài, cũng như chữa lành những vết thương do cuộc xâm lược gây ra”.
Ngài một lần nữa kêu gọi “ngừng bắn và trả tự do cho khoảng 100 con tin Israel ở Gaza, nơi đang có tình hình nhân đạo rất nghiêm trọng và đáng hổ thẹn”, và đồng thời yêu cầu “người dân Palestine phải nhận được mọi viện trợ cần thiết”.
Đức Thánh Cha Phanxicô nói với các đại sứ rằng: “Tôi cầu nguyện trong hy vọng để người Israel và người Palestine có thể xây dựng lại những cây cầu đối thoại và tin tưởng lẫn nhau, bắt đầu từ những điều nhỏ nhất, để các thế hệ tương lai có thể sống cạnh nhau tại hai quốc gia, trong hòa bình và an ninh, và để Giêrusalem có thể trở thành ‘thành phố của sự gặp gỡ’, nơi các Kitô hữu, các tín đồ Do Thái và Hồi giáo chung sống hòa thuận và tôn trọng lẫn nhau”.
Ngài nhắc lại buổi cầu nguyện tại Vườn Vatican năm 2014 với Tổng thống Nhà nước Israel, Shimon Peres, và Tổng thống Chính quyền Palestine, Mahmoud Abbas, cùng với Đức Thượng phụ Bartholomew I. “Buổi gặp gỡ đó chứng minh rằng đối thoại luôn có thể thực hiện được và chúng ta không thể đầu hàng trước ý tưởng rằng sự thù địch và hận thù giữa các dân tộc sẽ chiếm ưu thế”, Đức Thánh Cha nói.
Đức Thánh Cha Phanxicô một lần nữa lưu ý đến thực tế rằng “chiến tranh được thúc đẩy bởi sự phổ biến liên tục của các loại vũ khí ngày càng tinh vi và có sức hủy diệt” và đồng thời tái kêu gọi rằng “với số tiền chi cho vũ khí và các chi phí quân sự khác, chúng ta hãy thành lập một quỹ toàn cầu có thể chấm dứt nạn đói và hỗ trợ phát triển ở các quốc gia nghèo đói nhất”.
Lặp lại tuyên bố của mình rằng chiến tranh “luôn là một sự thất bại”, Đức Thánh Cha nói thêm rằng “sự tham gia của thường dân, đặc biệt là trẻ em, và sự phá hủy cơ sở hạ tầng không chỉ là một thảm họa mà về cơ bản có nghĩa là giữa hai bên, chỉ có cái ác mới là kẻ chiến thắng”.
“Chúng ta không thể chấp nhận việc ném bom dân thường hoặc tấn công các cơ sở hạ tầng cần thiết cho sự sống còn của họ”, Đức Thánh Cha nói. “Chúng ta không thể chấp nhận việc trẻ em chết cóng vì bệnh viện bị phá hủy hoặc mạng lưới năng lượng của một quốc gia bị tấn công”.
Trong bài phát biểu của mình, Đức Thánh Cha Phanxicô cũng nhắc đến các cuộc xung đột khác. Ở Châu Phi, ngài nhắc đến Sudan, Cộng hòa Dân chủ Congo, Mozambique và Sừng Châu Phi. Ngài thu hút sự chú ý ở Châu Á đến Myanmar và tình hình ở Bán đảo Triều Tiên vẫn còn bị chia cắt. Quay trở lại lục địa quê hương của mình, ngài nói về tình hình ở Haiti, Venezuela, Honduras, Bolivia và Colombia.
Đức Thánh Cha Phanxicô một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của tự do tôn giáo. Ngài lên án “nhiều cuộc đàn áp chống lại các cộng đồng Kitô giáo khác nhau ở Châu Phi và Châu Á” cũng như “những hình thức hạn chế tự do tôn giáo kín đáo” ở Châu Âu. Ngài cũng lên án mạnh mẽ “những biểu hiện ngày càng gia tăng của chủ nghĩa bài Do Thái trên thế giới”.
“Các Kitô hữu có khả năng và mong muốn tích cực đóng góp vào việc xây dựng xã hội nơi họ sinh sống”, Đức Thánh Cha nói. “Ngay cả khi họ không phải là nhóm đa số trong xã hội, họ vẫn là công dân theo đúng nghĩa của mình, đặc biệt là ở những vùng đất mà họ đã sinh sống từ thời xa xưa”.
Trong bối cảnh này, Đức Thánh Cha đã nói về Syria, nơi mà ngài cho biết, “sau nhiều năm chiến tranh và tàn phá, dường như đang theo đuổi con đường của sự ổn định”. Ngài bày tỏ mong muốn rằng Syria có thể trở thành “một vùng đất chung sống hòa bình, nơi tất cả người dân Syria, bao gồm cả cộng đồng Kitô giáo, có thể cảm thấy mình là công dân trọn vẹn và chia sẻ thiện ích chung của quốc gia thân yêu đó”.
Quay lại với Lebanon, Đức Thánh Cha cho biết ngài hy vọng rằng đất nước này, “với sự giúp đỡ quyết liệt của cộng đồng Kitô giáo, có thể sở hữu sự ổn định về mặt thể chế cần thiết để giải quyết tình hình kinh tế và xã hội nghiêm trọng, để xây dựng lại miền Nam đất nước bị ảnh hưởng bởi chiến tranh”. Đức Thánh Cha cầu nguyện để Lebanon “có thể tiếp tục là một quốc gia và là thông điệp về sự chung sống hòa bình”.
Cuối cùng, Đức Thánh Cha Phanxicô một lần nữa kêu gọi bãi bỏ án tử hình và yêu cầu các quốc gia giàu có “xóa nợ cho các quốc gia nghèo không có khả năng trả nợ”.
Kết thúc bài phát biểu, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chào thăm riêng các đại sứ và phu nhân của họ, cũng như các quan chức Vatican đến từ Phủ Quốc Vụ Khanh.
Minh Tuệ (theo America)
