Đức Thánh Cha Lêô XIV và Tổng thống Israel thảo luận về “tình hình bi thảm tại Gaza” trong buổi yết kiến riêng

“Tình cảnh bi thảm tại Gaza” cùng với hy vọng về “việc nhanh chóng nối lại các cuộc đàm phán” nhằm đạt tới việc trả tự do cho các con tin, thiết lập một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn, bảo đảm viện trợ nhân đạo và giải pháp hai quốc gia như con đường dẫn tới nền hòa bình bền vững tại Trung Đông là trọng tâm của các cuộc trao đổi giữa Đức Thánh Cha Lêô XIV, các cố vấn ngoại giao hàng đầu của ngài và Tổng thống Israel Isaac Herzog tại Vatican vào ngày 4 tháng 9, theo tuyên bố của Tòa Thánh được ban hành vài giờ sau đó.

Ông Herzog, người đảm nhận chức vụ Tổng thống Israel vốn chủ yếu mang tính nghi lễ, đã đến Vatican với các biện pháp an ninh đặc biệt nghiêm ngặt vào lúc gần 10 giờ sáng, để tham dự buổi yết kiến riêng với Đức Thánh Cha Lêô XIV, kéo dài 30 phút, một nguồn tin thân cận của Vatican, yêu cầu giấu tên, cho biết với tờ America. Đây là cuộc gặp gỡ thứ hai của hai nhà lãnh đạo; cuộc gặp gỡ ngắn ngủi đầu tiên vào cuối Thánh lễ khai mạc Sứ vụ của Đức Thánh Cha Lêô vào ngày 18 tháng 5.

Sau đó, Tổng thống Israel đã gặp gỡ Đức Hồng y Pietro Parolin, Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, và Đức Tổng Giám mục Paul Gallagher, Ngoại trưởng Tòa Thánh. Tất cả các cuộc trao đổi đều diễn ra bằng tiếng Anh, không cần phiên dịch viên. Theo hãng tin ANSA (Ý), toàn bộ cuộc gặp gỡ, bao gồm cả chuyến thăm Thư viện Vatican, kéo dài hai tiếng 45 phút. Sau đó, đoàn xe hộ tống 15 chiếc của ông Herzog rời khỏi nội thành Vatican, nơi Via della Conciliazione và quảng trường hàng cột tròn đều bị phong tỏa giao thông và được lực lượng Carabinieri cùng cảnh sát tuần tra.

Tòa Thánh đã công bố một bản thông cáo được soạn thảo cẩn trọng vào lúc gần14 giờ 30 (giờ Rôma), mô tả các cuộc gặp gỡ mang tính “thân mật”. Thông cáo cho biết Đức Thánh Cha, các cố vấn của ngài và Tổng thống Israel đã bàn luận về “tình hình chính trị và xã hội tại Trung Đông… nơi còn tồn tại nhiều cuộc xung đột, đặc biệt chú ý đến tình cảnh bi thảm tại Gaza”.

Tuyên bố nêu rõ trọng tâm chính là cuộc xung đột kéo dài gần hai năm ở Gaza, cướp đi sinh mạng của hơn 62.000 người Palestine, trong đó có 18.000 trẻ em. Cuộc chiến bùng nổ vào ngày 7 tháng 10 năm 2023 khi Hamas tấn công Israel, giết hại khoảng 1.200 người và bắt giữ 251 con tin; hiện vẫn còn 50 con tin tại Gaza, trong đó Israel tin rằng 20 người vẫn còn sống. Khi Đức Thánh Cha Lêô XIV và các cố vấn trao đổi với Tổng thống Herzog, quân đội Israel vẫn tiếp tục tấn công Thành phố Gaza, nơi gần một triệu người đang chịu cảnh sợ hãi và đói khát.

Theo Tòa Thánh, các cuộc trao đổi bày tỏ niềm hy vọng “về việc nhanh chóng nối lại đàm phán giữa Israel và Palestine để, nhờ những quyết định can đảm và thiện chí từ cả hai phía, cùng với sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, có thể đạt tới việc trả tự do cho tất cả con tin, khẩn cấp thiết lập một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn, tạo điều kiện cho viện trợ nhân đạo an toàn tiến vào các khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất, và bảo đảm sự tôn trọng đầy đủ luật nhân đạo, cũng như những nguyện vọng chính đáng của cả hai dân tộc”.

Tuyên bố của Vatican cũng cho biết Đức Thánh Cha, các cố vấn của ngài và Tổng thống Herzog đã thảo luận “về cách thức bảo đảm tương lai cho dân tộc Palestine, nhờ đó góp phần quyết định cho hòa bình và sự ổn định trong khu vực”. Tòa Thánh tái khẳng định quan điểm rằng “giải pháp hai quốc gia là con đường duy nhất thoát ra khỏi cuộc chiến hiện tại”.

Chính phủ Israel dưới quyền Thủ tướng Netanyahu đã bác bỏ giải pháp hai quốc gia. Tòa Thánh đã công nhận Palestine là một quốc gia từ năm 2015, và đến nay 147 trong tổng số 193 quốc gia thành viên Liên Hiệp Quốc cũng đã công nhận Nhà nước Palestine.

Tuyên bố của Vatican cho biết rằng trong cuộc gặp gỡ, Đức Thánh Cha, các cố vấn và Tổng thống Israel cũng đã thảo luận về “tình hình đang diễn ra tại Bờ Tây” và “vấn đề quan trọng liên quan đến thành phố Giêrusalem”. Thành phố này được coi là thánh địa của ba tôn giáo độc thần: Do Thái giáo, Kitô giáo và Hồi giáo. Tòa Thánh cũng đặc biệt quan ngại trước các nỗ lực gần đây của Israel nhằm sáp nhập một phần Bờ Tây, như một bước đi nhằm làm suy yếu triển vọng giải pháp hai quốc gia.

Tuy nhiên, điểm tích cực là tuyê bố của Tòa Thánh nhấn mạnh rằng “đã có sự đồng thuận về giá trị lịch sử trong mối quan hệ giữa Tòa Thánh và Israel”. Hai bên đã thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 30 tháng 12 năm 1993, mở đại sứ quán và trao đổi đại sứ vào năm 1994. Mặc dù khi đó cũng đã nhất trí rằng các vấn đề khác liên quan đến tình trạng pháp lý và thuế của các cơ sở Công giáo tại Israel sẽ được giải quyết ngay sau đó, nhưng cho đến nay vẫn còn nhiều điều chưa được thực hiện.

Tuyên bố của Vatican cũng đề cập đến điểm này khi cho biết rằng “rong các cuộc trao đổi sáng hôm 4 tháng 9 giữa hai bên, “Một số vấn đề cũng được bàn thảo liên quan đến mối quan hệ giữa chính quyền dân sự và Giáo hội địa phương, đặc biệt chú trọng đến tầm quan trọng của các cộng đồng Kitô giáo và cam kết của họ, cả tại địa phương lẫn trên toàn Trung Đông, trong việc phát triển con người và xã hội, nhất là trong lĩnh vực giáo dục, thúc đẩy sự gắn kết xã hội và sự ổn định khu vực”.

Các nguồn tin tại Vatican nhận định rằng nhiều khả năng Đức Thánh Cha Lêô XIV và các vị cố vấn cũng đã bàn luận với Tổng thống Herzog về tình hình của Giáo xứ Công giáo Thánh Gia tại Thành phố Gaza, nơi khoảng 500 người, cả trẻ em lẫn người già, bao gồm cả những người khuyết tật, đang tị nạn. Cùng với các Linh mục và Nữ tu phục vụ tại Giáo xứ, họ đã từ chối tuân theo lệnh sơ tán của Israel. Đức Thánh Cha gần đây đã nhiều lần lên tiếng phản đối việc cưỡng bức người dân phải rời bỏ nhà cửa và quê hương của họ.

Sau cuộc gặp gỡ và khoảng một giờ trước khi Tòa Thánh đưa ra tuyên bố, Tổng thống Herzog đã viết trên X: “Tôi hết lòng cảm ơn @Pontifex Đức Thánh Cha Lêô XIV vì sự tiếp đón nồng hậu tại Vatican hôm nay”.

“Trước hết, Israel đang nỗ lực bằng hết mọi cách để đưa các con tin bị Hamas giam giữ trong điều kiện tàn bạo trở về quê hương”, ông viết tiếp. “Israel khát khao một ngày khi mà người dân Trung Đông – Con cháu của Abraham – sẽ cùng chung sống trong hòa bình, cộng tác và hy vọng”.

Tổng thống Herzog tuyên bố: “Tất cả các nhà lãnh đạo tôn giáo và những người thiện chí phải cùng nhau kêu gọi trả tự do ngay lập tức cho các con tin như bước đầu tiên và thiết yếu hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn cho toàn khu vực”. Tuy nhiên, ông không đề cập gì đến việc ngừng bắn hay chấm dứt chiến tranh tại Gaza.

Ông tái khẳng định rằng: “Nhà nước Israel cam kết bảo đảm tự do tôn giáo cho mọi tín ngưỡng, và quyết tâm tiếp tục nỗ lực xây dựng hòa bình, sự yên bình và ổn định trên toàn khu vực”, đồng thời cho biết rằng “Israel tự hào về cộng đồng Kitô giáo của mình và cam kết bảo đảm an ninh cũng như sự thịnh vượng của các cộng đồng Kitô giáo tại Thánh Địa và trên toàn Trung Đông”.

Ông kết lời: “Sự khích lệ và vai trò lãnh đạo của Đức Thánh Cha trong cuộc đấu tranh chống lại sự hận thù và bạo lực, cũng như trong việc cổ võ hòa bình trên khắp thế giới, thật vô cùng quý giá và thiết yếu. Tôi mong muốn tăng cường hơn nữa sự hợp tác để cùng nhau xây dựng một tương lai công bằng và nhân ái hơn”.

Trong chuyến viếng thăm để tham dự lễ khai mạc Sứ vụ Giáo hoàng vào ngày 18 tháng 5, Tổng thống Herzog từng nói ông sẽ mời Đức Thánh Cha Lêô XIV đến thăm Thánh Địa. Tuy nhiên, trong bài đăng trên mạng xã hội lần này, ông không đề cập đến vấn đề đó; vẫn chưa rõ liệu lời mời có được chính thức đưa ra trong buổi yết kiến với Đức Thánh Cha hay không.

Minh Tuệ (theo America)