Đức Thánh Cha Lêô XIV làm phép tràng hạt cho ký giả Elias Turk của EWTN News trên chuyến bay Giáo hoàng đến Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ, vào ngày 27 tháng 11 năm 2025 (Ảnh: Elias Turk/ EWTN News)
Đức Thánh Cha Lêô XIV đã đến Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày thứ Năm, mở đầu cho chuyến Tông du quốc tế đầu tiên của ngài. Chuyến Tong du bao gồm các cuộc gặp gỡ đại kết lịch sử, những cử chỉ cầu nguyện mang tính biểu tượng sâu sắc, và các chuyến viếng thăm mục vụ tới những cộng đoàn Kitô hữu đang chịu nhiều áp lực — được kỳ vọng sẽ làm nổi bật những ưu tiên của ngài về sự hiệp nhất, hòa bình và sự khích lệ, tại một vùng đất được đánh dấu bởi cả đức tin cổ xưa lẫn những đau thương hiện tại.
Trong chuyến bay từ Rôma, Đức Thánh Cha nói với các ký giả rằng ngài hy vọng chuyến Tông du sẽ là dịp để “công bố tầm quan trọng của hòa bình trên toàn thế giới, và đồng thời mời gọi mọi người cùng xích lại gần nhau, tìm kiếm sự hiệp nhất lớn hơn, sự hòa hợp lớn hơn, và khám phá những cách thức để tất cả mọi người bất kể nam nữ thực sự trở thành anh chị em với nhau”.
Đức Thánh Cha cũng chúc các ký giả Hoa Kỳ một Lễ Tạ ơn đầy vui tươi.
Chiếc máy bay chở Đức Thánh Cha đã hạ cánh xuống thủ đô Ankara của Thổ Nhĩ Kỳ vào khoảng 12 giờ 30 trưa theo giờ địa phương. Ngay khi đến nơi, Đức Thánh Cha theo lịch trình đã đến thăm Lăng Atatürk, được xây dựng để tưởng niệm Mustafa Kemal Atatürk — nhà sáng lập và vị Tổng thống đầu tiên của nước Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ. Sau đó, ngài đến Phủ Tổng thống để gặp gỡ Tổng thống Recep Tayyip Erdoğan và có bài phát biểu trước các giới chức, đại diện xã hội dân sự và các ngoại giao đoàn. Đức Thánh Cha sẽ không nghỉ lại Ankara qua đêm mà tiếp tục di chuyển bằng đường hàng không đến Istanbul trong cùng ngày.
Chuyến viếng thăm tập trung vào vấn đề đại kết
Chuyến viếng thăm Thổ Nhĩ Kỳ xoay quanh kỷ niệm 1.700 năm Công đồng Nicêa I. Đức Thánh Cha sẽ tham dự một buổi cầu nguyện đại kết tại Iznik, nơi diễn ra Công đồng lịch sử đã xác định Giáo huấn Kitô giáo về bản tính của Chúa Giêsu Kitô và khẳng định Kinh Tin Kính Nicêa. Công đồng này cũng ban hành các quy định kỷ luật và ấn định ngày chung cho Lễ Phục Sinh.
Trong thời gian ở Thổ Nhĩ Kỳ, Đức Thánh Cha sẽ tham dự một số nghi lễ và dự kiến ký một tuyên bố chung với Đức Thượng Phụ Đại kết Bartholomew I của Tòa Thượng phụ Constantinople. Ngài cũng sẽ viếng thăm Đền thờ Hồi giáo Sultan Ahmed ở Istanbul.
Một điểm đáng chú ý bị bỏ sót trong hành trình của Đức Thánh Cha Lêô là Hagia Sophia, nhà thờ Byzantine được chuyển đổi thành đền thờ Hồi giáo mà chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã chỉ định là bảo tàng mở cửa cho tất cả các tín ngưỡng vào thế kỷ 20. Đức cố Giáo hoàng Phanxicô đã đến thăm di tích này trong chuyến Tông du Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 2014, nhưng cho biết rằng ngài “hết sức đau buồn” khi chính phủ chuyển đổi nơi này trở lại thành đền thờ Hồi giáo 6 năm sau đó. Đức Thượng Phụ Bartholomew cũng đã phản đối quyết định này.
Chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha Lêô mang ý nghĩa đặc biệt đối với cộng đồng Kitô hữu nhỏ bé tại Thổ Nhĩ Kỳ, vốn mong chờ nơi ngài sự nâng đỡ và khích lệ của ngài. Khẩu hiệu của chuyến Tông du là: “Chỉ một Chúa, một đức tin, một phép Rửa”.
Cộng đồng Công giáo tại đây đã từng chứng kiến nhiều vụ tấn công trong những thập niên qua, chẳng hạn như vụ sát hại Cha Andrea Santoro tại Trabzon vào năm 2006, hay vụ ám sát Đức Cha Luigi Padovese, Đại diện Tông tòa Anatolia, vào năm 2010. Năm 2024, hai nkẻ tấn công đã tấn công Nhà thờ Santa Maria ở quận Sariyer của Istanbul trong lúc đang cử hành Thánh lễ, khiến một tín hữu thiệt mạng; tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) nhận trách nhiệm về vụ tấn công này.
Các Kitô hữu cũng phải đối mặt, như phần còn lại của dân chúng, với hậu quả kinh tế từ vấn nạn lạm phát nghiêm trọng của đồng lira Thổ Nhĩ Kỳ trong những năm gần đây. Họ cũng gánh chịu ảnh hưởng nặng nề từ trận động đất tàn phá miền nam Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 2 năm 2023.
Thông điệp hòa bình cho Liban
Sau Thổ Nhĩ Kỳ, Đức Thánh Cha sẽ tiếp tục chuyến Tông du tại Liban. Phát biểu với các ký giả vào tháng trước, ngài nói rằng tại đây ngài sẽ “có cơ hội một lần nữa công bố thông điệp hòa bình cho Trung Đông, tại một quốc gia đã phải chịu quá nhiều đau thương”.
Lịch trình của Đức Thánh Cha tại Liban làm nổi bật cả căn tính Kitô giáo sâu xa của quốc gia này lẫn những tổn thương gần đây. Ngài sẽ đến viếng mộ Thánh Charbel, vị Thánh được tôn kính đặc biệt trong Giáo hội nghi lễ Maronite, tại Annaya; gặp gỡ giới trẻ trước Tòa Thượng Phụ Maronite ở Bkerke; và dành thời gian cầu nguyện thinh lặng tại địa điểm xảy ra vụ nổ cảng Beirut vào năm 2020, khiến hơn 236 người thiệt mạng và hơn 7.000 người bị thương, theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền.
Cộng đồng Kitô hữu tại Liban đã phải chịu nhiều gian khó trong nhiều năm — từ cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2019 đến vụ nổ năm 2020, cũng như những cuộc giao tranh giữa Israel và Hezbollah từ tháng 10 năm 2023. Dù bị suy yếu bởi làn sóng di cư và khủng hoảng, các Kitô hữu vẫn giữ vai trò trọng tâm trong đời sống chính trị – xã hội của quốc gia: Tổng thống, Tư lệnh quân đội và Thống đốc ngân hàng trung ương đều phải là người Công giáo Maronite; trong khi Quốc hội được chia đều giữa Kitô hữu và người Hồi giáo.
Nhiều Kitô hữu Liban đã rời bỏ đất nước để tìm kiếm sự ổn định và cơ hội kinh tế. Đối với những người còn ở lại, sự hiện diện của Đức Thánh Cha được xem như một dấu chỉ hy vọng, đặc biệt trong Năm Thánh Hy Vọng 2025.
Minh Tuệ (theo CNA)
