(Ảnh: LookerStudio/ Shutterstock)
Đức Thánh Cha Lêô XIV đã một lần nữa cảnh báo về những ảnh hưởng tiêu cực mà trí tuệ nhân tạo (AI) có thể gây ra đối với “sự phát triển trí tuệ và thần kinh” của các thế hệ tương lai, đồng thời mời gọi mọi người đối diện với “sự đánh mất ý thức nhân bản” mà các xã hội hiện đại đang phải trải qua.
“Tôi tin rằng tất cả chúng ta đều lo lắng cho trẻ em và người trẻ, cũng như những hệ quả có thể xảy ra từ việc sử dụng AI đối với sự phát triển trí tuệ và thần kinh của các em,” Đức Thánh Cha nói trong thông điệp gửi đến các tham dự viên Hội nghị thường niên lần thứ hai về Trí tuệ Nhân tạo, Đạo đức và Quản trị Doanh nghiệp, được tổ chức tại Rôma trong hai ngày 19–20 tháng 6.
“Người trẻ cần được trợ giúp, chứ không bị cản trở, trong hành trình trưởng thành và đạt tới trách nhiệm thực sự”, Đức Thánh Cha khẳng định. Ngài tiếp tục nhấn mạnh rằng giới trẻ là “niềm hy vọng cho tương lai”, và sự thịnh vượng của xã hội “phụ thuộc vào việc các em có được điều kiện phát triển những năng khiếu và khả năng mà Thiên Chúa đã ban cho”.
Theo thông điệp được Văn phòng Báo chí Tòa Thánh công bố, Đức Thánh Cha lưu ý rằng chưa bao giờ một thế hệ lại có “khả năng tiếp cận nhanh chóng đến khối lượng thông tin dồi dào như hiện nay nhờ AI”, nhưng điều đó không nên bị nhầm lẫn với khả năng thấu hiểu cách thế thế giới vận hành.
“Việc tiếp cận dữ liệu – dù rọng rãi đến đâu – cũng không đồng nghĩa với trí tuệ”, Đức Thánh Cha khẳng định. Ngài nói thêm: “Sự khôn ngoan đích thực liên quan nhiều hơn đến khả năng nhận ra ý nghĩa đích thực của cuộc sống, hơn là mức độ sẵn có của dữ liệu”.
Tương tự, Đức Thánh Cha cũng cảnh báo rằng AI có thể bị lạm dụng “vì lợi ích vị kỷ gây thiệt hại cho tha nhân, hay tệ hơn nữa, để kích động xung đột và sự gây hấn”.
Ngay từ phần mở đầu thông điệp (được viết bằng tiếng Anh), Đức Thánh Cha đã nhấn mạnh “sự cấp thiết” của việc “suy tư nghiêm túc và liên tục đối thoại về chiều kích luân lý nội tại của AI, cũng như việc quản trị có trách nhiệm công nghệ này”.
Đức Thánh Cha Lêô XIV bày tỏ niềm vui khi ngày họp thứ hai của hội nghị được tổ chức tại Điện Tông Tòa, như một “dấu chỉ rõ ràng cho thấy Giáo hội mong muốn tham gia vào những cuộc thảo luận này”.
Ngài cũng nhắc lại lời của vị tiền nhiệm, Đức cố Giáo hoàng Phanxicô, khi lưu ý rằng, dù AI là “thành tựu ngoại hạng của trí tuệ con người”, thì “trước hết và trên hết, đó vẫn chỉ là một công cụ”. Vì vậy, “các công cụ phản ánh trí thông minh của người đã sáng tạo ra chúng, và phần lớn giá trị luân lý của chúng tùy thuộc vào ý hướng của những cá nhân sử dụng chúng”, Đức Thánh Cha nhấn mạnh.
Đức Thánh Cha cũng lưu ý rằng, trong nhiều trường hợp, AI đã được sử dụng “một cách tích cực, thậm chí cao đẹp, để thúc đẩy sự bình đẳng”. Ngài nêu dẫn chứng về các ứng dụng AI trong lĩnh vực nghiên cứu y học và khám phá khoa học.
Ngài nhấn mạnh rằng việc đánh giá những lợi ích hay rủi ro của AI cần phải được thực hiện “dưới ánh sáng của sự phát triển toàn diện của con người và xã hội”, như đã được đề cập trong văn kiện gần đây của Tòa Thánh Antiqua et Nova.
“Điều này đòi hỏi phải quan tâm đến phúc lợi của con người không chỉ ở phương diện vật chất, mà còn cả về trí tuệ và tinh thần; nghĩa là phải bảo vệ phẩm giá bất khả xâm phạm của mỗi con người, đồng thời tôn trọng sự phong phú và đa dạng văn hóa, tinh thần của các dân tộc trên thế giới”, Đức Thánh Cha Lêô XIV nhấn mạnh.
Đối diện với sự hứng khởi mà các công nghệ mới đem lại, Đức Thánh Cha cảnh báo về nguy cơ của việc đánh mất đi sự bén nhạy đối với con người. “Như Đức cố Giáo hoàng Phanxicô đã nhận định, các xã hội ngày nay đang trải qua một sự ‘đánh mất, hay ít nhất là sự lu mờ, cảm thức về bản chất con người’”, Đức Thánh Cha nhắc lại.
Liên quan đến điều này, Đức Thánh Cha Lêô XIV một lần nữa làm rõ vai trò của Giáo hội Công giáo trong việc suy xét những hệ quả của AI dưới ánh sáng của “sự phát triển toàn diện của con người và xã hội”.
Kết thúc thông điệp, Đức Thánh Cha bày tỏ hy vọng rằng các cuộc thảo luận tại hội nghị sẽ bao gồm cả việc suy tư về vai trò giữa các thế hệ trong việc hình thành đời sống luân lý. “Tôi bày tỏ hy vọng rằng những cuộc thảo luận của quý vị cũng sẽ xét đến AI trong bối cảnh của một tiến trình học hỏi giữa các thế hệ – điều cần thiết để giúp người trẻ biết hội nhập chân lý vào đời sống đạo đức và thiêng liêng của mình”, Đức Thánh Cha kết luận.
Minh Tuệ (theo CNA)
