Đức Thánh Cha Lêô XIV và Đức Thượng phụ Đại kết Bartholomew I của Tòa Thượng phụ Constantinople tại sự kiện đại kết kỷ niệm 1.700 năm Kinh Tin Kính Nicea, tại Iznik, Thổ Nhĩ Kỳ, vào ngày 28 tháng 11 năm 2025 (Ảnh chụp màn hình: Truyền thông Vatican)
Hôm thứ Sáu, ngày 28 tháng 11, Đức Thánh Cha Lêô XIV đã đánh dấu kỷ niệm 1.700 năm Công đồng Nicêa tại thành phố Thổ Nhĩ Kỳ vốn được biết đến trong lịch sử như là nơi ra đời của Kinh Tin Kính Nicêa, đồng thời kêu gọi các Kitô hữu vượt qua “gương mù chia rẽ” và canh tân cam kết hướng tới sự hiệp nhất.
Đức Thánh Cha đã phát biểu trong buổi cầu nguyện đại kết được cử hành tại di tích khảo cổ của Vương cung Thánh đường Thánh Neophytos cổ kính, nằm bên bờ hồ Iznik, phía đông nam Istanbul. Đây là một trong những khoảnh khắc mang tính biểu tượng nhất trong chuyến Tông du của ngài đến Thổ Nhĩ Kỳ, vốn tập trung mạnh mẽ vào các sáng kiến đại kết và liên tôn.
“Tất cả chúng ta được mời gọi vượt qua gương mù chia rẽ”, Đức Thánh Cha nói, đồng thời mời gọi các Kitô hữu nuôi dưỡng “khát vọng hướng tới sự hiệp nhất mà chính Chúa Giêsu đã cầu nguyện và hiến dâng mạng sống. của mình”.
Đức Thánh Cha Lêô và Đức Thượng Phụ Đại kết Bartholomew I, người được coi là người đứng đầu trong số các giám mục Chính thống giáo Đông phương, đã được đón tiếp bởi hai Giám mục Chính thống giáo cấp cao trước khi tiến đến bục được đặt cạnh các tàn tích đã bị vùi lấp của ngôi Vương cung Thánh đường. Cả hai nhà lãnh đạo Giáo hội đứng trước các biểu tượng về Chúa Giêsu Kitô và Công đồng và nhau cùng thắp nến.
Iznik, trước kia là Nicêa, nằm cách Istanbul khoảng 130 km về phía đông nam. Tàn tích của ngôi Vương cung Thánh đường thời Kitô giáo sơ khai dâng kính Thánh Neophytos, vị tử đạo trẻ bị giết hại vào năm 303 dưới thời hoàng đế Diocletian, lần đầu tiên được xác định vào năm 2014 sau khi các bức ảnh chụp từ trên không cho thấy hình dáng của một nhà thờ bị vùi lấp. Ngôi Vương cung Thánh đường đã bị sụp đổ sau một trận động đất vào năm 740, và phần nền bị vùi lấp hiện có thể nhìn thấy từ bờ hồ.
Trong bài giảng, Đức Thánh Cha Lêô nói rằng dịp kỷ niệm này là “một cơ hội quý báu để tự hỏi rằng Chúa Giêsu Kitô là ai trong đời sống của con người ngày hôm nay, và Người là ai đối với từng người chúng ta”. Đức Thánh Cha cảnh báo chống lại việc giản lược Chúa Kitô chỉ còn là “một kiểu mẫu nhà lãnh đạo có sức cuốn hút hay một siêu nhân”, đồng thời nhắc lại việc Ariô chối bỏ Thiên tính của Chúa Giêsu Kitô và Công đồng đã bảo vệ chân lý rằng Người vừa là Thiên Chúa thật vừa là con người thật.
“Nếu Thiên Chúa không trở nên con người, thì loài thụ tạo hữu hạn làm sao có thể được thông phần sự sống bất diệt của Người?”, Đức Thánh Cha đặt vấn đề, đồng thời nhấn mạnh tầm mức nghiêm trọng của cuộc tranh luận vào thế kỷ IV.
Đức Thánh Cha Lêô cho biết rằng lời tuyên xưng đức tin của Công đồng Nicêa vẫn là nền tảng cho sự hiệp nhất giữa các Kitô hữu trên toàn thế giới. Trích dẫn Kinh Tin Kính, ngài nhấn mạnh lời tuyên xưng Chúa Giêsu Kitô là “đồng bản thể với Chúa Cha”, mô tả đây là “một mối dây liên kết sâu xa vốn đã hiệp nhất mọi Kitô hữu”. Trích lời Thánh Augustinô, ngài nói thêm: “Dù chúng ta đông đảo, nhưng trong Chúa Kitô, chúng ta là một”.
Một Giáo hội Kitô giáo được hòa giải, ngài tiếp tục, có thể “làm chứng cách thuyết phục cho Tin Mừng” và đưa ra “một lời loan báo hy vọng cho hết thảy mọi người”.
Đức Thánh Cha cũng mở rộng lời kêu gọi tình huynh đệ vượt ra ngoài thế giới Kitô giáo, đồng thời khẳng định rằng việc chân thành nhìn nhận Thiên Chúa là Cha đòi hỏi phải tôn trọng tất cả mọi người như anh chị em. Ngài cảnh báo chống lại việc lợi dụng tôn giáo “để biện minh cho chiến tranh, bạo lực hay bất cứ hình thức cực đoan hay cuồng tín nào”, và thay vào đó kêu gọi “sự gặp gỡ, đối thoại và cộng tác huynh đệ”.
Lịch trình của Đức Thánh Cha Lêô tại Thổ Nhĩ Kỳ bao gồm một loạt các sự kiện đại kết, trong đó có việc ký tuyên bố chung với Đức Thượng Phụ Bartholomew I vào ngày 29 tháng 11 tại Tòa Thượng Phụ. Chuyến Tông du cũng mang chiều kích liên tôn. Trước đó cùng ngày, ngài đã gặp Đại giáo sĩ Do Thái của Thổ Nhĩ Kỳ, trao đổi về chuyến viếng thăm như một dấu chỉ hòa bình và ủng hộ đối với mọi cộng đồng tôn giáo. Vào thứ Bảy, ngày 29 tháng 11, Đức Thánh Cha sẽ thăm Đền thờ Hồi giáo Sultan Ahmed.
Minh Tuệ (theo CNA)
