Đức Thánh Cha Lêô XIV bắt đầu chuyến viếng thăm Lebanon vào ngày 30 tháng 11 năm 2025 (Ảnh @ Truyền thông Vatican)
Bầu trời Liban — nơi từng bị bao phủ bởi các cuộc đấu pháo và những đợt không kích dữ dội trong cuộc xung đột 2023–2024 giữa Hezbollah và Israel — đã mở ra vào Chúa nhật không phải để đón máy bay chiến đấu, nhưng là chiếc chuyên cơ chở Đức Thánh Cha Lêô XIV. Đặt chân xuống Vùng đất Tuyết tùng, Đức Thánh Cha bắt đầu sứ vụ rao giảng Tin Mừng hòa bình cho một quốc gia đã từ lâu bị thương tổn bởi xung đột và bất ổn.
Giao tranh dọc theo biên giới phía nam Liban bùng phát trở lại vào tháng 10 năm 2023 do ảnh hưởng từ cuộc chiến tại Gaza. Hezbollah, một lực lượng dân quân Hồi giáo Shia được Iran hậu thuẫn và hình thành sau cuộc xâm lược Liban vào năm 1982 của Israel, đã trở thành lực lượng chính trong cuộc đối đầu mới với Israel. Dù một thỏa thuận mong manh vào cuối tháng 11 năm 2024 đã giảm bớt sự thù địch, nhưng bạo lực vẫn tiếp diễn, và lệnh ngừng bắn vẫn chưa chắc chắn cho đến khi Nghị quyết 1701 của Liên Hiệp Quốc — yêu cầu Hezbollah rút quân lên phía bắc Sông Litani — được thực thi đầy đủ.
Sau khi hạ cánh xuống Beirut, đoàn xe của Đức Thánh Cha di chuyển về phía Phủ Tổng thống, băng qua một trong những khu vực nhạy cảm nhất về chính trị của quốc gia. Dahieh — thành trì của Hezbollah ở Nam Beirut — đã chịu nhiều đợt oanh kích và hàng loạt các vụ ám sát trong năm qua. Tổng Thư ký lâu năm của Hezbollah, Hassan Nasrallah, và người kế nhiệm tiềm năng của ông, Hashem Safieddin, đều bị thiệt mạng trong các vụ không kích riêngbiệt vào năm 2024. Chỉ mới hôm 23 tháng 11, một cuộc không kích của Israel tại khu vực này đã giết chết một chỉ huy địa phương và 5 người khác, đồng thời làm 28 người bị thương.
Bất chấp sự căng thẳng, một số giáo sĩ Hồi giáo Shia đã công khai chào đón chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha Lêô XIV, và chính quyền thành phố Dahieh đã mời người dân đứng dọc tuyến đường đoàn xe hộ tống đi qua để chào đón ngài.
Những vết thương của Liban không chỉ đến từ cuộc xung đột mới nhất. Nhiều năm tê liệt chính trị và sụp đổ kinh tế đã khiến quốc gia này suy yếu nghiêm trọng. Những cuộc biểu tình quy mô lớn nổ ra vào năm 2019 chống tham nhũng và chủ nghĩa bè phái, trong khi đại dịch COVID-19 và thảm họa nổ cảng Beirut vào tháng 8 năm 2020 càng làm trầm trọng thêm sự đau thương.
Từng là giao lộ của Kitô giáo và Hồi giáo, Liban vẫn là một bức tranh ghép của nhiều cộng đồng, được gắn kết bởi một bản sắc dân tộc chung nhưng mong manh. Các Kitô hữu — bao gồm các tín hữu nghi lễ Maronite, Chính Thống giáo Hy Lạp, Công giáo Melkite và Armenia — tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa và xã hội, dù tình trạng di cư và bất ổn đã làm giảm số lượng của họ.
Hệ thống chính trị tôn giáo của Lebanon, được thiết lập trong thời kỳ Pháp ủy trị và được chính thức hóa trong Hiệp ước Quốc gia bất thành văn năm 1943, đã phân chia quyền lực giữa các cộng đồng tôn giáo trong nước. Mặc dù nhằm mục đích duy trì sự chung sống hòa bình, thỏa thuận này cũng làm gia tăng sự cạnh tranh giáo phái. Nội chiến Liban (1975–1990), được thúc đẩy bởi cuộc xung đột Ả Rập–Israel và làn sóng người tị nạn Palestine, đã khiến khoảng 150.000 người thiệt mạng và định hình lại cục diện chính trị của đất nước.
Thoả thuận Ta’if năm 1989 chấm dứt chiến tranh bằng cách tái cân bằng quyền lực giữa các Kitô hữu và người Hồi giáo, đồng thời hạn chế quyền lực của chức Tổng thống Maronite. Nhưng thỏa thuận này không giải quyết được những thách thức tiềm ẩn về tham nhũng, sự can thiệp từ nước ngoài và sự chia rẽ bè phái. Quân đội Syria, được triển khai với tư cách là lực lượng bảo đảm hòa bình, chỉ rút đi vào năm 2005.
Ngày nay, Vùng đất Tuyết tùng vẫn là một tấm thảm ghép mong manh ủa những bản sắc, những hy vọng và những căng thẳng chưa được giải quyết. Chính trong bối cảnh phức tạp và đầy thương tích này, Đức Thánh Cha Lêô XIV đến như một người hành hương của hòa bình, mang đến thông điệp hòa giải và đổi mới cho một đất nước đang khao khát sự ổn định và một tương lai được xây dựng dựa trên công lý và sự tin tưởng lẫn nhau.
Minh Tuệ (theo CNA)
