(Trái sang phải) Đức Hồng y John Tong Hon, Đức Hồng y Joseph Zen, Đức Giám mục Stephen Chow, Đức Giám mục Joseph Ha và Cha Paul Gao chụp ảnh sau Lễ tấn phong Giám mục cho Đức Cha Chow tại Nhà thờ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội ở Hồng Kông vào ngày 4 tháng 12 năm 2021 (Ảnh: Bertha Wang/AFP)
Đức Cha Chow có lẽ là vị Giám mục duy nhất trong lãnh thổ Trung Quốc mà Đức Thánh Cha Phanxicô có thể chọn mà không có bất kỳ sự phức tạp chính trị tức thời nào.
Vào Chúa nhật ngày 9 tháng 7, Đức Thánh Cha Phanxicô đã công bố việc bổ nhiệm Đức Giám mục Stephen Chow làm Hồng y, một sự lựa chọn được hoan nghênh ở Hồng Kông cũng như ở nhiều cộng đồng Công giáo ở Trung Quốc đại lục.
Đức tân Hồng y Chow đã mô tả việc bổ nhiệm như một sứ mạng mới khi trò chuyện với giới truyền thông vào sáng ngày 10 tháng 7 bên ngoài Nhà thờ Chính Tòa Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội của ngài.
“Tôi tiếp tục hy vọng sẽ có nhiều sự hòa giải hơn nữa và nhiều hy vọng hơn cho những người trẻ tuổi, đặc biệt là những người đã từng ngồi tù, để họ có một tương lai. Điều đó vô cùng quan trọng”, Đức Cha Chow nói.
Trang web Xinde, một điểm tham chiếu cho các cộng đồng Công giáo ở Trung Quốc đại lục, đã đưa tin về việc Đức Giám mục Hồng Kông được vinh thăng Hồng y với tiêu đề mô tả quyết định này là “niềm vui nhân đôi”.
Cách đây chỉ vài ngày trước, Đức Thánh Cha Phanxicô đã bổ nhiệm Đức Cha Chow trở thành thành viên của Thượng Hội đồng Giám mục, một bước quan trọng xét đến việc – không giống như năm 2018 – không có vị Giám chức Trung Quốc đại lục nào có thể đến Rôma để tham dự sự kiện này.
Vào tháng 4, Đức Giám mục Chow cùng với các phụ tá thân cận nhất của mình đã đến thăm Bắc Kinh. Đây là chuyến viếng thăm chính thức đầu tiên của một Giám mục Hồng Kông tới Trung Quốc kể từ khi lãnh thổ này được trao trả lại cho Trung Quốc vào năm 1997.
Xinde đã đăng một bức ảnh của Đức Giám mục Chow trong chuyến viếng thăm Bắc Kinh gần đây, bên cạnh hai bức ảnh về các cuộc gặp gỡ khác liên quan đến Đức Cha Chow trước khi ngài được bổ nhiệm làm Giám mục Địa phận Hồng Kông, một dấu hiệu cho thấy, với tư cách là một Giám Tỉnh Dòng Tên, ngài luôn gần gũi với Giáo hội ở Trung Quốc.
Ngược lại, trang web chính thức của Hiệp hội Công giáo Yêu nước Trung Quốc đã không đưa tin này.
Đức Giám mục Chow sẽ là Hồng y thứ tư trong lịch sử Hồng Kông. Hai vị vẫn còn sống: Đức Hồng Y Giuse Trần Nhật Quân (Joseph Zen Ze-kiun, 91 tuổi) và Đức Hồng Y Gioan Thang Hán (John Tong Hon, người sẽ bước sang tuổi 84 trong vài ngày tới). Vị Hồng y tiên khởi, Đức Hồng y Gioan Baotixita Hồ Chấn Trung (John Baptist Wu Cheng-chung), người được Đức Gioan Phaolô II tấn phong Hồng y vào năm 1988, qua đời năm 2002.
Tân Hồng Y của Hồng Kông năm nay 63 tuổi. Ngài bắt đầu thừa tác vụ Giám mục của mình vào ngày 4 tháng 12 năm 2021, trong bối cảnh khó khăn được tạo ra ở Hồng Kông bởi luật an ninh quốc gia do Bắc Kinh áp đặt nhằm đè bẹp phong trào ủng hộ dân chủ.
Bản chất thận trọng, Đức Giám mục Chow xác tín vào tầm quan trọng của việc tránh chia rẽ. Tuy nhiên, trong những tháng gần đây, vị Giám chức đã không trốn tránh những khó khăn mà Hồng Kông hiện nay đang phải đối mặt.
Trong một bài báo được xuất bản vào mùa hè năm 2022 bởi tuần báo Sunday Examiner của Giáo phận, Đức Giám mục Chow đã thừa nhận tình hình đã thay đổi, đồng thời kêu gọi các tín hữu hãy kiên cường như cỏ “vượt qua các vết nứt”.
Trong thông điệp Phục sinh cuối cùng của mình, Đức Giám mục Chow đã đề cập đến hơn 6.000 vụ bắt giữ liên quan đến các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ năm 2019 và can đảm bày tỏ hy vọng rằng một ngày nào đó “những người trong tù có thể nhìn thấy ánh sáng”.
Việc bổ nhiệm Đức Giám mục Chow trở thành Hồng y rất quan trọng vì nó diễn ra vào thời điểm thành phố và Giáo phận Hồng Kông phải đối mặt với một trong những thời khắc khó khăn nhất trong lịch sử của họ. Việc bổ nhiệm này cho thấy rằng Đức Thánh Cha Phanxicô và Tòa Thánh gần gũi và quan tâm đến Đức Giám mục, Giáo phận và người dân Hồng Kông.
Kể từ khi các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ bắt đầu vào năm 2019 đã bị đàn áp với việc đưa ra luật an ninh quốc gia vào ngày 1 tháng 7 năm 2020, Đức Thánh Cha Phanxicô chưa bao giờ lên tiếng. Tuy nhiên, nhiều nhà lãnh đạo ủng hộ dân chủ bị bắt giữ là người Công giáo và Đức Hồng y Joseph Zen, người ủng hộ phong trào dân chủ, nằm trong số những người bị bắt giữ và bị kết án. Tuy nhiên, ngài đã không bị cầm tù.
Sự im lặng của Đức Thánh Cha đã khiến nhiều người Công giáo phiền lòng. Hồng Kông đã trống tòa trong gần 3 năm. Việc gián đoạn lâu dài trước khi Đức Giám mục Chow được bổ nhiệm đã khiến cộng đồng Công giáo lo ngại. Với sự lựa chọn mới nhất của mình, Đức Thánh Cha nói rằng Hồng Kông giữ một vị trí quan trọng trong số các mối quan tâm của Ngài, cũng như cuộc gặp gỡ quan trọng và nồng ấm với Đức Hồng Y Zen vào ngày 6 tháng Giêng.
Nơi Đức Giám mục Chow, Đức Thánh Cha đã chọn một Giám mục Trung Quốc cho chức vụ Hồng y, người duy nhất mà ngài có thể chọn mà không có những phức tạp chính trị ngay tức thời. Với việc Đức Giám mục Chow được vinh thăng Hồng y, Hồng Kông trở thành một thành phố có 3 Hồng y, có lẽ là nhiều nhất sau Rôma.
Trong chuyến đi vào tháng 4 tới Bắc Kinh, Đức Giám mục Chow đã gặp gỡ Đức Giám mục Giuse Lý Sơn (Joseph Li Shan) và cộng đồng Công giáo địa phương, đồng thời tham gia một buổi lễ tưởng niệm nhà truyền giáo Dòng Tên Matteo Ricci, hiện đã được nâng lên bậc Đấng Đáng Kính.
Có thể với việc bổ nhiệm này, Đức Thánh Cha muốn vị Giám mục Hồng Kông – người hành động hết sức thận trọng và luôn dùng những lời lẽ ôn hòa trong một tình huống thực sự khó khăn – thu hẹp khoảng cách giữa Giáo hội hoàn vũ, Tòa Thánh và Giáo hội Trung Quốc.
Rốt cuộc, một cây cầu – một cây cầu có thật, cây cầu Tsing-Ma hiện đại nối đảo Tsing Yi của Hồng Kông với đất liền – nổi bật trong Huy hiệu Giám mục mà Đức Cha Chow đã chọn 2 năm trước cùng với Khẩu hiệu của Dòng Tên “Ad maiorem Dei Gloriam” (Cho Vinh Danh Chúa Hơn).
Thật vậy, “Sứ mệnh của Giáo hội chúng ta là trở thành cầu nối cho các bên khác nhau gặp gỡ nhau bằng cách di chuyển qua cây cầu đó”, mô tả của Huy hiệu Giám mục cho biết.
Minh Tuệ (theo UCA News)
