Đức Hồng y Scola lên án 'những sự công kích cay nghiệt và xấc xược' chống lại Đức Thánh Cha Phanxicô

Đức Hồng y Angelo Scola đã mừng sinh nhật lần thứ 80 của mình vào ngày 7 tháng 11 và do đó mất quyền bỏ phiếu trong Mật nghị Hồng y tiếp theo. Đồng thời, Nhà xuất bản Đại học Công giáo Hoa Kỳ (CUA Press) đã xuất bản ấn bản tiếng Anh của cuốn sách phỏng vấn tiểu sử của ngài, ‘Betting on Freedom: My Life in the Church’ (Cuộc đánh cược về tự do: Cuộc đời tôi trong Giáo hội), được viết cùng với nhà báo người Ý Luigi Geninazzi.

Năm 1991, Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã bổ nhiệm ngài làm Giám mục Địa phận Grosseto, một Giáo phận nhỏ của Ý, và sau đó là Hiệu trưởng Đại học Giáo hoàng Latêranô vào năm 1995. Năm 2002, Đức Gioan Phaolô II bổ nhiệm ngài làm Thượng phụ Venice, tiếp theo là Hồng y vào năm 2003. Đức nguyên Giáo hoàng Benedict XVI thuyên chuyển Đức Hồng y Scola đến Milan vào năm 2011 và theo nguyện vọng của ngài, Đức Phanxicô đã chấp nhận đơn từ nhiệm của ngài vào năm 2017.

Trong cuộc phỏng vấn độc quyền với phóng viên Vatican của tờ America, Đức Hồng y Scola đã nói về một số chủ đề mà ngài khai triển chi tiết trong cuốn sách, bao gồm mối tương quan thân thiết của ngài với các Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II và Benedict XVI, khoảng thời gian đầy vui tươi với tư cách là Giám mục trong suốt hơn 26 năm và sự bận tâm của ngài về sự suy giảm của đức tin Kitô giáo ở Châu Âu.

Đáng chú ý, Đức Hồng y Scola đã bảo vệ mạnh mẽ Đức Thánh Cha Phanxicô trước những sự công kích từ bên trong Giáo hội và đồng thời nhấn mạnh rằng “Giáo hoàng là Giáo hoàng”, tuyên bố rằng việc công kích Đức Giáo hoàng chính là gây tổn hại cho Giáo hội.

Về sự đắc cử của Đức Thánh Cha Phanxicô

Với tư cách là Hồng y, Đức Hồng y Scola đã tham dự các Mật nghị năm 2005 và 2013, và trong cuộc phỏng vấn này, ngài đã tiết lộ hai kinh nghiệm này “có một chiều kích thần bí đối với tôi”. Đức Hồng y Scola cho biết rằng ngài cảm nhận được Chúa Thánh Thần đang hoạt động.

“Trong Mật nghị đầu tiên, dáng vẻ của Đức Ratzinger nổi bật một cách rất rõ ràng, do tình bằng hữu và sự cộng tác tuyệt vời mà ngài có với Đức Gioan Phaolô II”, Đức Hồng y Scola nói. “Tôi thực sự cảm nhận rằng Đức Ratzinger phải được bầu chọn vì sự khiêm tốn tuyệt vời của ngài. Đức Ratzinger đã thể hiện điều này khi ngài bước ra ban công trung tâm lần đầu tiên và tự giới thiệu mình như một người đầy tớ khiêm hạ trong vườn nho của Thiên Chúa. Đối với tôi, cuộc bầu cử đó quả là một sự vui mừng nhưng không phải là một điều bất ngờ, ngược lại việc Đức Bergoglio được bầu chọn lại là một điều bất ngờ”.

Đức Hồng y Scola cho biết rằng trước khi bước vào Nhà nguyện Sistine để tham dự Mật nghị năm 2013, ngài “chưa bao giờ tưởng tượng” rằng Đức Hồng y Jorge Bergoglio sẽ được bầu chọn làm Giáo hoàng. Trong cuốn sách, Đức Hồng y Scola cũng cho biết rằng liên quan đến chính Đức Bergoglio, ngài “chưa bao giờ tin vào khả năng sẽ trở thành Giáo hoàng”.

Khi tôi hỏi ngài cảm thấy gì khi Đức Hồng y Bergoglio được bầu chọn, Đức Hồng y Scola tiết lộ rằng “ngay sau khi Đức Bergoglio được bầu chọn, chúng tôi ở cách nhau không xa, vị tân Giáo hoàng đứng dậy và tiến về phía tôi và ôm tôi thật chặt” (Điều này xác nhận những gì tôi đã viết trong cuốn sách của tôi, ‘Cuộc bầu cử của Đức Giáo hoàng Phanxicô’)

Về việc làm việc với Đức Hồng y Bergoglio lúc bấy giờ trước khi được bầu làm Giáo hoàng

Đức Hồng Y Scola cho biết rằng vào thời điểm Mật nghị, ngài “không thực sự quen biết Đức Bergoglio”. Đức Hồng Y Scola nhắc lại việc đã gặp Đức Giáo hoàng Phanxicô tương lai hai hoặc ba lần khi, với tư cách là Hiệu trưởng Đại học Latêranô, ngài đưa ra một số bài phát biểu tại Đại học Công giáo Giáo hoàng Argentina ở Buenos Aires.

Các Đức Hồng y Scola và Bergoglio cũng đã cùng làm việc với tư cách là thành viên của Hội đồng Thượng hội Đồng giám mục, làm việc để thực hiện các kết quả của kỳ họp trước của Thượng hội đồng Giám mục và chuẩn bị cho kỳ họp tiếp theo.

“Tôi thực sự ấn tượng bởi thái độ rất dè dặt của ngài”, Đức Hồng y Scola nói. “Ví dụ, trong thời gian giải lao trong công việc, Đức Bergoglio hầu như luôn ngồi yên một chỗ và tiếp tục làm việc. Hơn nữa, những phát biểu can thiệp của ngài hầu như luôn có hiệu quả. Nhưng tôi chưa bao giờ có cơ hội để có được một mối quan hệ cá nhân, trực tiếp hơn với ngài”.

Phong cách lãnh đạo của Đức Giáo hoàng Phanxicô: ‘Một cú thúc tinh thần lành mạnh’

Đức Hồng Y Scola nhận xét trong cuốn sách của mình rằng “sự xuất hiện của Đức Phanxicô với tư cách là Giáo hoàng là một cú thúc tinh thần lành mạnh mà Chúa Thánh Thần đã sử dụng để thức tỉnh chúng ta”. Khi tôi đề nghị giải thích nhận xét này, Đức Hồng Y Scola cho biết rằng ngài nhìn nhận cuộc bầu cử của Đức Phanxicô từ góc độ “các Giáo hội của chúng tôi ở Châu Âu đang mệt nhoài. Tính cách của Đức Bergoglio, sự đào tạo của ngài, kinh nghiệm của ngài – đặc biệt là tại hội nghị Aparecida, nơi ngài nổi lên đầy sức mạnh và thu hút sự chú ý của chúng tôi. Hơn nữa, cách tiếp cận cá nhân của Đức Bergoglio với mọi người thậm chí có thể khiến cho một số tình huống trở nên cởi mở hơn và vực dậy Giáo hội ở châu Âu, vốn đang phải chịu đựng sự mệt nhoài”.

Mặc dù “có nhiều kinh nghiệm tuyệt vời trong Giáo hội ở Châu Âu, thế nhưng có một sự suy giảm rõ ràng trong việc thực sự tham gia vào đời sống của Giáo hội và sự khước từ đối với hình ảnh của Chúa Giêsu trong dân chúng và đặc biệt là sự suy giảm trong việc tham dự vào cộng đồng Kitô hữu”, ”Đức Hồng Y Scola nói. “Vì vậy, đối với tôi, ngay từ đầu, phong cách của Triều đại Giáo hoàng của Đức Phanxicô giống như một cú thúc tinh thần từ Chúa Thánh Thần hầu thức tỉnh chúng ta”.

Về ‘sự công kích’ bên trong Giáo hội chống lại Đức Phanxicô

Tuy nhiên, Đức Hồng Y Scola lưu ý rằng một số người trong Giáo hội đã phản ứng tiêu cực với sự lãnh đạo của Đức Phanxicô, với những gì ngài mô tả là “những sự công kích cay nghiệt và xấc xược chống lại Đức Giáo hoàng”.

“Điều này là hoàn toàn sai lầm”, Đức Hồng Y Scola nói. “Khi còn nhỏ, tôi đã được dạy cách diễn đạt, ‘Giáo hoàng là giáo hoàng’, và người ta không thể đặt vấn đề về điều này …. Tôi không thể chấp nhận một thái độ mà tôi đánh giá là bất công từ quan điểm của Giáo hội”.

“Tất nhiên”, Đức Hồng Y Scola tiếp tục, “người ta có thể nói, với tất cả sự tôn trọng đúng đắn, rằng ‘Tôi không hiểu điều này hay lựa chọn kia [do Đức Giáo hoàng đưa ra]’. Nhưng đồng thời, người ta nên cố gắng hết sức để nắm bắt đầy đủ những điều Đức Giáo hoàng đã đề xuất. Quả là sự tổn hại đối với Giáo hội nếu không theo cách đó”.

Khi được hỏi về việc sẽ nghĩ gì về các vị Hồng y huynh đệ của mình, những người đã công khai chỉ trích Đức Thánh Cha Phanxicô, Đức Hồng y Scola nói, “Tôi sẽ thẳng thắn nói rằng mặc dù tôi có thể hiểu được sự bất ổn nội bộ của họ — và tôi nghĩ rằng tất cả đều bắt đầu với ý hướng tốt — tôi không nhận thấy cần thiết phải làm điều này, đặc biệt là ở nơi công cộng”.  Thay vào đó, “luôn có khả năng để một Hồng y viết thư cho Đức Giáo hoàng, đề nghị một cuộc hội kiến và tìm cách tự giải thích mọi thứ”.

Về việc Đức Thánh Cha Phanxicô giống (và khác với) các vị Giáo hoàng tiền nhiệm

Đức Hồng y Scola cho rằng nguồn gốc của những sự công kích này là do “sự thiếu hiểu biết của phần lớn các Kitô hữu về mối liên hệ cần thiết giữa kinh nghiệm và Học thuyết”.

“Đức Phanxicô là một vị Giáo hoàng bắt đầu từ kinh nghiệm; trước hết ngài bắt đầu từ kinh nghiệm cá nhân của mình và chẳng có gì hổ thẹn khi truyền đạt kinh nghiệm đó”, Đức Hồng Y Scola giải thích. “Và từ đó, Đức Phanxicô đi đến việc xây dựng giáo điều”. Vì lý do này, Đức Hồng Y Scola không đồng tình với những người đổ lỗi cho Đức Thánh Cha Phanxicô chống lại các vị tiền nhiệm của ngài là Đức Benedict XVI, Gioan Phaolô II và Phaolô VI. “Có một sự liên tục về phương pháp nơi tất cả các vị Giáo hoàng này”, Đức Hồng y Scola nói.

“Nhưng thời thế đã thay đổi, và một vị Giáo hoàng sẽ nhấn mạnh một số nội dung, một vị Giáo hoàng khác sẽ làm nổi bật các yếu tố khác; một vị khác sẽ giao tiếp với một phong cách nhất định – nhưng tất cả đều phải tính đến tính tổng thể của việc công bố Kitô giáo”, Đức Hồng y Scola nói. “Và đối với tôi, dường như Đức Thánh Cha Phanxicô đã làm điều này, nhưng ngài làm như vậy bằng cách nhấn mạnh một số điều khác với những gì các vị tiền nhiệm của ngài đã làm nhưng về bản chất, ở cấp độ cơ sở, tôn trọng nền tảng này”.

Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh về nền văn hóa gặp gỡ, chứ không phải sự đối đầu, Đức Hồng y Scola nói, và đồng thời cũng cho biết thêm rằng “đây là con đường mà các Kitô hữu nên tiếp bước”. Đức Phanxicô, Đức Hồng y Scola nói, chia sẻ quan điểm của Đức Bênêđictô XVI rằng “Kitô giáo chủ yếu không phải là một học thuyết hay đạo đức, mà là cuộc gặp gỡ cá nhân với Đức Kitô trong cộng đoàn Giáo hội”.

Về tầm nhìn đồng nghị của Đức Phanxicô

Trong cuốn sách của mình, Đức Hồng Y Scola, một học giả uyên bác, xuất hiện như một người đáng tin cậy, đầy tinh thần nhiệt huyết và hăng say trong việc thực hiện các nhiệm vụ mục vụ của một Giám mục. Trong cuốn ‘Cuộc đánh cược về tự do’, Đức Hồng Y Scola nhắc lại khi Đức Gioan Phaolô II gọi ngài lên hàng Giám mục ở tuổi 49, “Tôi nhận thức rằng đó là con đường mà Thiên Chúa đã vạch ra cho tôi, đó là đồng hành với đời sống của Dân Chúa. Tôi thích làm việc cùng với mọi người, phương pháp của tôi là đồng nghị!”.

Vì sự nhấn mạnh của Đức Thánh Cha Phanxicô về tính đồng nghị, Đức Hồng Y Scola nói không chút do dự rằng ngài nghĩ rằng Đức Phanxicô đã đi đúng hướng khi thúc đẩy toàn thể Giáo hội bước vào con đường đồng nghị. “Ý tưởng về tính đồng nghị của Đức Phanxicô được chứng minh qua phong cách thực thi Huấn quyền của ngài, vốn dựa trên những cử chỉ tiếp cận với mọi người, một Huấn quyền cũng dựa trên đời sống cá nhân của ngài và đi đến sự trình bày giáo điều khi nhu cầu tự xuất hiện”.

“Tôi tin rằng dự án này quả thực hết sức tốt đẹp”, Đức Hồng Y Scola tiếp tục. “Và điều cần thiết là chúng ta phải bước đi cùng với Đức Giáo hoàng, như người ta luôn nên làm — bước theo ngài, tuân phục ngài — bởi vì Đức Giáo hoàng là điểm tham chiếu cuối cùng đối với việc điều hướng con thuyền Giáo hội, ngay cả khi biển cả đang trong cơn giông bão. Cần phải đồng hành và tuân theo chỉ dẫn mà Đức Giáo hoàng đưa ra, ngay cả khi người ta có thể thắc mắc về điều đó – theo nghĩa tốt của từ này – và thảo luận về những điểm mà người ta không phải lúc nào cũng cảm thấy thuyết phục. Nhưng chúng ta không bao giờ được đánh mất thái độ nền tảng đó, trong sự tự do hoàn toàn, điều mà người ta gọi là sự vâng phục”.

Đồng thời, Đức Hồng Y Scola cũng thú nhận rằng ngài có “một số lo ngại” về cách thức diễn ra Thượng hội đồng. “Ít nhất thì ở châu Âu, chúng ta đã quá quen với việc thành lập các ủy ban, nơi chúng ta trò chuyện và trao đổi, nhưng một cách thường xuyên, chúng ta không cùng với nhau đến nơi này”.

Tuy nhiên, Đức Hồng Y Scola nói, “Tôi hy vọng mọi việc có thể diễn ra cách tốt đẹp, tính đồng nghị có thể tạo ra một phong cách mới của Giáo hội … [và] khơi dậy khả năng tái thúc đẩy tất cả chúng ta cùng với nhau — giáo dân, cả người trẻ và người già, với tư cách là Linh mục và Giám mục. Nhưng tôi thiết nghĩ mọi chuyện sẽ không hề dễ dàng, đặc biệt là sau thời kỳ Covid này”.

Sự gia tăng sự chia rẽ trong Giáo hội

“Một số người nhìn thấy trước những viễn cảnh đen tối đối với một Giáo hội bị đe dọa bởi sự ly giáo”, Đức Hồng Y Scola viết. Tuy nhiên, Đức Hồng Y Scola nói, “Tôi không nhìn thấy nguy cơ ly giáo”, và thay vào đó, bận tâm đến “các cuộc luận chiến và sự chia rẽ – vốn ngày càng trở nên rõ nét hơn, ngay cả khi phải trả giá bằng chân lý và lòng bác ái”.

“Tôi sợ rằng chúng ta đang lùi lại phía sau, đặc biệt là thời đại của các cuộc tranh luận giữa những người bảo thủ và những người cấp tiến sau Thượng hội đồng”, Đức Hồng Y Scola tiếp tục. “Tôi nhận thấy một sự đối lập mới giữa những người bảo vệ truyền thống được hiểu một cách cứng nhắc và những người ủng hộ các thực hành tuân thủ, nhưng cũng là học thuyết, đối với những đòi hỏi thế tục”.

Trong cuộc phỏng vấn, Đức Hồng Y Scola đặc biệt than phiền về việc thiếu “chân lý và bác ái” trong các cuộc thảo luận trong Giáo hội, đồng thời cũng nhấn mạnh rằng điều này là “không thể chấp nhận được”.

“Chúng ta có thể tranh luận và thảo luận về các vấn đề, nhưng chúng ta phải làm như vậy với sự tôn trọng lẫn nhau và không bao giờ đánh giá thấp sự thuộc về chung của chúng ta trong Đức Giêsu Kitô”, Đức Hồng Y Scola nói. “Chúng ta cũng phải thừa nhận sự cần thiết của sự đa dạng trong sự thống nhất, nếu không, chúng ta sẽ đánh mất sự phong phú mà chúng ta mang lại cho sự tự do của người khác”. Hơn nữa, Đức Hồng Y Scola nói, “Sự cuốn hút đối với con người của Chúa Giêsu sẽ không đến với mọi người nếu họ không nhận thấy sự hiệp nhất này trong cộng đồng Kitô giáo”.

Về lý do tại sao những người trẻ rời bỏ Giáo hội

Đức Hồng y Scola, trong phần giới thiệu đầy thú vị và sâu sắc cho ấn bản tiếng Mỹ của cuốn sách của mình, nói về sự suy giảm của Kitô giáo và Công giáo ở Châu Âu cũng như sự gia tăng của “những người ngoài tôn giáo” —một thuật ngữ được sử dụng để mô tả các nhóm nhân khẩu học, đặc biệt là thanh thiếu niên, những người không xác định mối liên hệ với bất kỳ truyền thống tôn giáo nào.

Trong cuộc phỏng vấn, Đức Hồng Y Scola ncho biết rằng ngài tin rằng “Giáo hội vào thời điểm này đang bị thử thách theo nhiều cách thức khác nhau, đặc biệt là trong những Giáo hội truyền giáo lâu đời. Điều đó đủ để thấy những gì đang xảy ra với Giáo hội ở Ý, Pháp, Tây Ban Nha, Đức, nơi họ có truyền thống tuyệt vời nhưng giờ đây thực sự phải vật lộn để kết nối với những người trẻ tuổi”.

Đức Hồng Y Scola thừa nhận rằng “một số người trẻ vẫn tiếp tục trung thành với Giáo hội với sự nghiêm túc và chân thành”. Tuy nhiên, Đức Hồng Y Scola nói, “đó chỉ là một nhóm thiểu số, và trên hết là sự nhầm lẫn đáng kể xung quanh các yếu tố quan trọng trong cuộc sống của họ như tình cảm, công việc, hoạt động vui chơi giải trí”.

“Điều này có nghĩa là chúng ta đã không thể giáo dục họ ở một mức độ đủ sâu sắc, và họ đã bị khuất phục bởi tình trạng hỗn loạn đang phổ biến trong xã hội”, Đức Hồng Y Scola nói.

Phải chăng Giáo hội đang rơi vào ‘cuộc khủng hoảng’?

Bất chấp tất cả những điều này, Đức Hồng Y Scola cho biết ngài không bao giờ sử dụng thuật ngữ ‘khủng hoảng’ cho tình hình của Giáo hội hiện nay. “Khủng hoảng đồng nghĩa với sự phán xét, và chúng ta luôn phải chịu sự phán xét của Thần Khí của Chúa Giêsu”, Đức Hồng Y Scola nói. “Đây không phải là một điều tiêu cực; đó là sự khởi đầu của một sự thay đổi”. Mặc dù con người có thể chống lại sự thay đổi, nhưng Đức Hồng y Scola nhấn mạnh rằng cuối cùng thì Thiên Chúa mới là Đấng nắm quyền tối thượng. Vì vậy, Đức Hồng y Scola nói, “Tôi hết sức hy vọng vào khả năng của sự thay đổi, bởi vì thời gian không bao giờ thuộc về chúng ta”.

“Việc chúng ta chịu sự phán xét từ Chúa Thánh Thần là điều canh tân Giáo hội, nhưng sự đổi mới này cần có sự thánh thiện: những người nam và những người nữ thánh thiện”, Đức Hồng y Scola tiếp tục. Đức Hồng y Scola đã nêu gương của Paul Nagai, một bác sĩ Nhật Bản bị thương khi Hoa Kỳ thả bom nguyên tử xuống Nagasaki, người đã truyền cảm hứng cho sự phục hồi của thành phố bằng chứng tá Kitô giáo của mình.

Cuối cùng, Đức Hồng Y Scola cho biết rằng Giáo hội nên áp dụng sự khôn ngoan của Thi hào T. S. Eliot, khi ông viết: “Đừng nghĩ đến vụ thu hoạch, chỉ cần gieo những hạt giống thích hợp”.

“Chúng ta nên làm điều này. Vụ thu hoạch nằm trong tay Thiên Chúa, vì vậy chúng ta không được sợ hãi”, Đức Hồng Y Scola nói. “Chính Chúa Thánh Thần hướng dẫn Giáo hội và ban cho mùa màng bội thu”.

Gerard O’Connell

** Gerard O’Connell là thông tín viên Vatican của tờ America và là tác giả của cuốn sách: ‘Cuộc bầu cử của Đức Giáo hoàng Phanxicô: Câu chuyện bên trong Mật nghị đã thay đổi lịch sử’. Ông O’Connell đã bắt đầu đưa tin về Vatican từ năm 1985.

Minh Tuệ (theo America)