Đức Giáo hoàng Phanxicô và Tổng thống Joko Widodo trong nghi lễ đón tiếp tại thủ đô Jakarta của Indonesia, ngày 4 tháng 9 năm 2024 (Ảnh: Daniel Ibanez)
Trong ngày đầu tiên xuất hiện trước công chúng tại Indonesia hôm thứ Tư, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã kêu gọi các nhà lãnh đạo chính trị của quốc gia Hồi giáo lớn nhất thế giới bảo vệ sự cân bằng mong manh giữa nhiều nền văn hóa và tôn giáo của đất nước bằng cách tôn trọng nhân quyền của tất cả mọi người, bao gồm cả các nhóm thiểu số.
“Để thúc đẩy sự hòa hợp hòa bình và hiệu quả, đảm bảo hòa bình và đoàn kết các nỗ lực nhằm xóa bỏ sự mất cân bằng và đau khổ vẫn còn tồn tại ở một số khu vực của đất nước, Giáo hội mong muốn tăng cường đối thoại liên tôn”, Đức Giáo hoàng Phanxicô nói trong bài phát biểu khai mạc vào ngày 4 tháng 9.
Đức Giáo hoàng Phanxicô đã được chào đón tại thủ đô Jakarta của Indonesia bằng một nghi lễ long trọng tại Cung điện Merdeka, dinh thự chính thức của Tổng thống Indonesia. Buổi lễ đánh dấu sự khởi đầu cho chuyến viếng thăm 11 ngày rất được mong đợi của Đức Giáo hoàng đến bốn quốc gia ở Đông Nam Á và Châu Đại Dương.
Trẻ em vẫy cờ và reo hò khi xe của Đức Giáo hoàng Phanxicô tiến đến cung điện. Sau đó, vị Giáo hoàng 87 tuổi được đẩy trên xe lăn đến lối vào cung điện, nơi ngài được Tổng thống Joko Widodo đón tiếp và được đội danh dự trong trang phục màu đỏ và trắng chào đón.
Chuyến viếng thăm đầu tiên của một vị Giáo hoàng tới Indonesia trong ba thập kỷ diễn ra vào thời điểm quan trọng đối với quốc gia Đông Nam Á này, nơi có dân số Hồi giáo lớn nhất thế giới. Thánh Giáo hoàng Phaolô VI đã đến thăm Indonesia vào năm 1970 và Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II vào năm 1989.
Đức Giáo hoàng Phanxicô và Tổng thống Widodo đã có cuộc gặp gỡ riêng tại hành lang dinh Tổng thống sau nghi lễ đón tiếp.
Tổng thống tân cử của Indonesia Prabowo Subianto, người sẽ nhậm chức vào ngày 20 tháng 10, cũng có mặt để chào đón Đức Giáo hoàng.
Kể từ khi ông Prabowo đắc cử vào đầu năm nay, nhiều lo ngại đã nảy sinh liên quan đến hồ sơ nhân quyền của ông và tương lai nền dân chủ của Indonesia.
Trong bài phát biểu của Đức Giáo hoàng trước khoảng 300 nhà chức trách địa phương, đại diện xã hội dân sự và các thành viên của ngoại giao đoàn tụ họp tại cung điện, Đức Phanxicô đã khen ngợi những nỗ lực của Indonesia nhằm duy trì sự hòa hợp tôn giáo trong một xã hội đa dạng như vậy và đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo vệ nhân quyền cho tất cả mọi người.
“Khẩu hiệu quốc gia của các bạn là Bhinneka tunggal ika (Đoàn kết trong Sự đa dạng, nghĩa đen là Nhiều nhưng chỉ có Một) đã nắm bắt rất tốt thực tế đa diện này của các dân tộc đa dạng nhưng đoàn kết chặt chẽ trong một quốc gia”, Đức Giáo hoàng Phanxicô cho biết.
Với khoảng 242 triệu người Hồi giáo – chiếm 87% dân số – Indonesia mang đến cho Đức Giáo hoàng Phanxicô cơ hội củng cố quan hệ Hồi giáo-Công giáo.
Chính phủ Indonesia chính thức công nhận 6 tôn giáo: Hồi giáo, Phật giáo, Ấn Độ giáo, Khổng giáo, Công giáo và Tin lành. Chuyến viếng thăm của Đức Giáo hoàng Phanxicô được coi là sự tái khẳng định cam kết của Giáo hội Công giáo đối với đối thoại liên tôn và thúc đẩy sự hòa hợp tôn giáo.
“Đây là công việc của một sự khéo léo — tôi nhắc lại, là công việc của một sự khéo léo — được giao phó cho tất cả mọi người, nhưng đặc biệt là những người làm việc trong đời sống chính trị, những người phải phấn đấu hướng tới sự hòa hợp, công bằng, tôn trọng các quyền cơ bản của con người, sự phát triển bền vững, đoàn kết và theo đuổi hòa bình, cả trong xã hội lẫn với các dân tộc và quốc gia khác”, Đức Giáo hoàng Phanxicô nói.
“Giáo hội Công giáo phục vụ công ích và mong muốn tăng cường hợp tác với các tổ chức công và các tác nhân khác trong xã hội dân sự, nhưng không bao giờ chiêu dụ người khách cải đạo, luôn tôn trọng người khác, do đó tôi khuyến khích việc hình thành một cấu trúc xã hội cân bằng hơn và đảm bảo phân phối hỗ trợ xã hội hiệu quả và công bằng hơn”, Đức Giáo hoàng Phanxicô cho biết thêm.
Lời khen ngợi đối với nhân khẩu học và các giá trị gia đình của Indonesia
Đức Giáo hoàng Phanxicô cũng khen ngợi tỷ lệ sinh cao của đất nước, đồng thời nói một cách bông đùa rằng ở phương Tây, một số gia đình “thích nuôi mèo hoặc chó nhỏ” hơn là nuôi con cái. “Trong trường hợp này, các bạn đã nêu gương cho các quốc gia khác”, Đức Giáo hoàng nói.
Khi Tổng thống Widodo sắp kết thúc nhiệm kỳ thứ hai và cũng là nhiệm kỳ cuối cùng, cuộc họp cũng là thời điểm để suy ngẫm về lộ trình của Indonesia trong việc thúc đẩy sự khoan dung tôn giáo.
Indonesia đã thoát khỏi hơn 350 năm dưới ách thống trị của thực dân Hà Lan để tuyên bố độc lập vào năm 1945. Kể từ đó, đất nước này đã điều hướng sự phức tạp của chủ nghĩa đa nguyên tôn giáo, đôi khi phải đối mặt với những thách thức trong việc duy trì những bảo đảm hiến pháp về tự do tôn giáo. Những trường hợp không khoan dung tôn giáo, rào cản quan liêu đối với các tôn giáo thiểu số và tham nhũng là lời nhắc nhở về công việc đang diễn ra cần thiết để hoàn thành tầm nhìn của đất nước về “sự thống nhất trong sự đa dạng”.
“Đôi khi căng thẳng bạo lực nảy sinh tại các quốc gia vì những người nắm quyền muốn thống nhất tất cả mọi thứ, áp đặt tầm nhìn của họ ngay cả trong những vấn đề vốn nên được giao cho quyền tự chủ của các cá nhân hoặc các nhóm liên quan”, Đức Giáo hoàng Phanxicô phát biểu.
“Về vấn đề này, tôi xin trích lời của Thánh Gioan Phaolô II trong chuyến viếng thăm cung điện này vào năm 1989”, Đức Phanxicô nói thêm.
“Trong số những thứ khác, Thánh Gioan Phaolô II nói: ‘Bằng cách thừa nhận sự hiện diện của sự đa dạng hợp pháp, tôn trọng các quyền con người và chính trị của mọi công dân, và khuyến khích sự phát triển của sự thống nhất quốc gia dựa trên sự khoan dung và tôn trọng người khác, các bạn đã đặt nền móng cho một xã hội công bằng và hòa bình mà tất cả người dân Indonesia mong muốn và ước ao truyền lại cho con cháu của họ’”.
Sau các cuộc gặp gỡ chính thức, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã trở lại Tòa Sứ thần Tòa Thánh để gặp gỡ riêng các tu sĩ Dòng Tên trong khu vực.
Vào buổi chiều, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã đến thăm các Giám mục Indonesia và cộng đồng Công giáo địa phương tại Nhà thờ Chính Tòa Đức Mẹ Lên Trời ở Jakarta, nằm đối diện với Đền thờ Hồi giáo lớn nhất Đông Nam Á, nơi Đức Giáo hoàng sẽ tham dự cuộc gặp gỡ liên tôn vào ngày 5 tháng 9.
Dưới đây là một số hình ảnh:
Minh Tuệ (theo CNA)
