ĐTC Phanxicô và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã dành 30 phút để thảo luận thân mật trong thư viện của Điện Tông Tòa hôm 24 tháng 5, và khi Tổng thống từ biệt, ông nói với ĐTC Phanxicô “Tôi sẽ không quên những gì Ngài đã nói”.
Không khí lúc đầu có vẻ như hơi trang trọng và có một chút không tự nhiên. Tuy vậy, bầu không khí nhẹ đi khi ĐTC Phanxicô gặp đệ nhất phu nhân Melania Trump, và hỏi đùa bà có bao giờ cho chồng thưởng thức món bánh “potica”, một loại bánh truyền thống ở Slovenia, quê hương của bà hay không. Mọi người xung quanh đã không giấu nổi những nụ cười.
ĐTC Phanxicô đã tặng Tổng thống Trump tấm huy chương với các nhánh ô liu gắn kết các viên đá với nhau, mà theo lời của thông dịch viên của Trump nói với ông đó là “một biểu tượng của hòa bình”.
Phát biểu bằng tiếng Tây Ban Nha, ĐTC Phanxicô nói với Tổng thống Trump, “Tôi muốn gửi tặng Ngài món quà này vì tôi hy vọng Ngài cũng như nhánh ô liu để đem lại hòa bình”.
Tổng thống trả lời, “Chúng ta cần hòa bình”.
ĐTC Phanxicô cũng tặng Donald Trump một bản sao Sứ điệp Ngày Hòa bình Thế giới 2017 và nói với ông ấy, “Tôi đã ký gửi tặng riêng cho Ngài”. Ngoài ra, ĐTC Phanxicô cũng gửi tặng Tổng thống Trump các văn kiện khác như Tông huấn “Niềm vui Tin Mừng” về gia đình và Thông Điệp “Laudato Si” về môi trường.
Biết rằng ĐTC Phanxicô thường xuyên trích dẫn lời của Mục sư Martin Luther King Jr., Tổng thống Trump đã gửi tặng Ngài một hộp quà lớn trong đó đựng năm trong số những cuốn sách của vị lãnh đạo dân quyền đã bị ám sát, trong đó có cuốn “Sức mạnh của Tình yêu” (The Strength to Love).
“Tôi nghĩ rằng Ngài sẽ thích món quà này”, Tổng thống Trump nói với ĐTC Phanxicô. “Tôi hy vọng như vậy”.
Sau cuộc gặp ĐTC Phanxicô, Tổng thống Trump đã gặp gỡ ĐHY Pietro Parolin, Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, và Đức Tổng Giám mục Paul Gallagher, Ngoại trưởng Tòa Thánh. Tháp tùng với Tổng thống Trump có các ông Rex Tillerson – Ngoại trưởng Hoa Kỳ, và H.R.M McMaster – cố vấn an ninh quốc gia của ông. Cuộc gặp gỡ kéo dài 50 phút.
Vatican đã mô tả gặp gỡ của Tổng thống với cả ĐTC Phanxicô và các nhà ngoại giao hàng đầu của Vatican như là “những cuộc thảo luận thân mật”, với sự đánh giá cao của cả hai bên đối với “mối quan hệ song phương tốt đẹp giữa Toà Thánh và Hoa Kỳ cũng như cam kết chung vì lợi ích đối với cuộc sống, cũng như quyền tự do thờ phượng và tự do lương tâm”.
“Người ta hy vọng rằng có thể có sự hợp tác ôn hòa giữa chính phủ và Giáo hội Công giáo tại Hoa Kỳ, sẽ cam kết trong việc phục vụ người dân trong các lĩnh vực như chăm sóc sức khoẻ, giáo dục cũng như việc trợ giúp những người nhập cư”, Vatican cho biết.
Các cuộc thảo luận cũng bao gồm “việc trao đổi các quan điểm” về những vấn đề quốc tế và về việc “xúc tiến hòa bình trên thế giới thông qua đàm phán chính trị và đối thoại liên tôn, đặc biệt liên quan đến tình hình tại Trung Đông cũng như việc bảo vệ các cộng đồng Kitô hữu”.
Bởi vì cuộc tiếp kiến chung hàng tuần vẫn diễn ra như thường lệ, cuộc gặp gỡ giữa ĐTC Phanxicô và Tổng thống Trump đã diễn ra vào lúc 8 giờ 30 sáng, đặc biệt sớm hơn một giờ đối với một cuộc gặp gỡ chính thức của Giáo Hoàng. Và việc cuộc gặp gỡ diễn ra sớm hơn một giờ có nghĩa là ĐTC Phanxicô vẫn có thể chào đón hàng ngàn khách hành hương và du khách đang chờ đợi Ngài tại Quảng trường Thánh Phêrô.
Tuy nhiên, nhiều khách hành hương đã phải gặp khó khăn hơn bình thường để có thể vào được Quảng trường. Các biện pháp an ninh được đảm bảo rất chặt chẽ, với hàng trăm trạm cảnh sát và quan chức quân đội tuần tra khu vực và việc tiến hành khám xét túi xách của du khách được thực hiện kỹ lưỡng hơn.
Có mặt tại trước sân St. Damasus của Điện Tông Tòa, nơi lá cờ của Hoa Kỳ tung bay vào buổi sáng, Tổng thống Trump được chào đón bởi Đức Tổng Giám mục Georg Ganswein – Chủ tịch Phủ Giáo Hoàng, và một đội hình bao gồm 15 vệ binh Thụy Sĩ.
Đức Tổng Giám mục Georg Ganswein hộ tống Tổng thống Trump lên thang máy và xuống khu vực hành lang với nhiều bức bích họa trên tường, sau đó băng qua đoàn vệ binh Thụy Sĩ trong Điện Clementine.
Mặc dù Tổng thống Trump và ĐTC Phanxicô đã có những khác biệt nghiêm trọng đối với các vấn đề chẳng hạn như nhập cư, chính sách kinh tế và biến đổi khí hậu, ĐTC Phanxicô nói với các phóng viên 11 ngày trước cuộc gặp gỡ rằng Ngài trước hết sẽ tìm ra những điểm chung với vị lãnh tụ Hoa Kỳ.
“Luôn luôn có những cánh cửa vốn không bị khép kín”, ĐTC Phanxicô nói với các phóng viên hôm 13/5 vừa qua. “Chúng ta phải tìm những cánh cửa mà ít nhất là vẫn còn hé mở để rồi bước vào và nói về những điều chúng ta có điểm chung sau đó tiếp tục tiến về phía trước”.
Sau khi rời khỏi Vatican, Tổng thống đã tới Rome để gặp gỡ với Tổng thống Ý Sergio Mattarella và Thủ tướng Paolo Gentiloni.
Khi được các phóng viên hỏi rằng cuộc gặp gỡ của ông với ĐTC Phanxicô đã diễn ra thế nào, Trump trả lời: “Tuyệt vời”.
“Chúng tôi đã có một cuộc gặp gỡ hết sức tuyệt vời”, Tổng thống Trump cho biết.
Trong khi đó, Đệ nhất phu nhân đã đến thăm bệnh viện nhi đồng Bambino Gesu của Vatican – ngay bên cạnh Giáo Hoàng Học Viện Bắc Mỹ, nơi các chủng sinh Hoa Kỳ tại Rôma đang sống. Con gái của Tổng thống Trump, Ivanka, đã đến cộng đồng Sant’Egidio, một phong trào giáo dân Công giáo, để tham dự một hội nghị về chống nạn buôn người.
Hoa Kỳ và Vatican đã có sự hợp tác lâu dài với các sáng kiến chống lại nạn buôn người, một nỗ lực chung của các quan chức Nhà Trắng cho biết rằng Trump hy vọng sẽ thảo luận với ĐTC Phanxicô về vấn đề này. Nhà Trắng cũng đã chỉ ra cam kết chung nhằm thúc đẩy tự do tôn giáo trên toàn thế giới và đồng thời chấm dứt việc bách hại tôn giáo.
Buổi tối trước khi Trump gặp ĐTC Phanxicô, báo chí Vatican đã đăng tải hai bài viết về các chính sách của Trump. Bài báo thứ nhất, lặp lại lời các Giám mục Hoa Kỳ, đã ca ngợi quyết định của chính quyền Trump về việc kéo dài sáu tháng đối với Tình trạng tạm thời Bảo vệ đối với các công dân Haiti tại Hoa Kỳ.
Bài báo thứ hai nói về kế hoạch ngân sách của Tổng thống Trump mà Nhà Trắng công bố hôm 23 tháng 5 vừa qua. L’Osservatore Romano, tờ báo của Tòa thánh Vatican, lưu ý rằng kế hoạch này bao gồm việc cắt giảm trợ cấp “đối với những thành phần nghèo nhất trong dân số” và “việc gia tăng mạnh mẽ – 10% – đối với chi tiêu quân sự”.
Hơn nữa, tờ báo cũng cho biết, “ngân sách cũng bao gồm việc cấp vốn cho việc xây dựng bức tường dọc biên giới với Mexico. Chúng ta đang nói về con số hơn 1,6 tỷ đô la”.
Bức tường biên giới là một vấn đề mà ĐTC Phanxicô và Tổng thống Trump có một sự khác biệt rất rõ ràng và hết sức công khai.
Vào tháng 2 năm 2016, ngay sau khi cử hành Thánh Lễ tại Mexico chỉ cách biên giới vài thước, ĐTC Phanxicô đã được các phóng viên đặt câu hỏi về lời hứa của ứng cử viên Trump để xây dựng bức tường đọc theo toàn bộ chiều dài khu vực biên giới.
“Một người chỉ nghĩ đến việc xây dựng những bức tường ngăn cách, dù nó có thể nằm ở bất cứ nơi đâu, chứ không phải là việc xây dựng những cầu nối, hẳn không phải là một Kitô hữu”, ĐTC Phanxicô nhấn mạnh.
Trump, đã được các phóng viên đặt câu hỏi để bình luận về tuyên bố trên, đã nói rằng Mexico “đang sử dụng Đức Giáo Hoàng như một con cờ”, và ông nói rằng “thật đáng xấu hổ” đối với một nhà lãnh đạo tôn giáo khi chất vấn đức tin của một ai đó.
Vào đêm trước khi diễn ra cuộc gặp gỡ giữa ĐTC Phanxicô với Trump, linh mục Dòng Tên Antonio Spadaro – một biên tập viên của một tạp chí rất có ảnh hưởng của dòng Tên, lưu ý rằng sự khác biệt giữa hai nhà lãnh đạo đang thu hút rất nhiều sự chú ý. Tuy nhiên, linh mục Spadaro viết: “Đức Phanxicô – vị Giáo Hoàng của những cầu nối, muốn đàm luận với bất kỳ vị nguyên thủ quốc gia nào muốn đề nghị Ngài việc đó vì Ngài biết rằng trong những cuộc khủng hoảng ‘cũng giống như thế giới ngày nay đang phải đối diện’ không chỉ có ‘những người hoàn toàn tốt lành’ cũng như ‘những kẻ hoàn toàn xấu xa'”.
“Lịch sử thế giới không phải là một thước phim Hollywood”, linh mục Spadaro viết trên trang blog của mình hôm 23 tháng 5 vừa qua.
Cách tiếp cận của ĐTC Phanxicô đó chính là “gặp gỡ những người giữ vai trò chính trong lĩnh vực này để cùng nhau hợp tác và đề xuất với tất cả mọi người về những gì tốt đẹp nhất, việc sử dụng quyền lực mềm mà dường như đối với tôi, đó chính là đặc điểm cụ thể trong chính sách quốc tế của ĐTC Phanxicô”.
Minh Tuệ chuyển ngữ
