ĐTC Phanxicô: “Thiếu thốn tình huynh đệ”, chúng ta phải nói “không” với chiến tranh

Đức Tổng Giám mục Gallagher đã đọc diễn văn của Đức Thánh Cha Phanxicô trước cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc tại New York. Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng “hòa bình có thể thực hiện được nếu nó thực sự được mong muốn”, và “hòa bình là giấc mơ của Thiên Chúa dành cho nhân loại”. Đức Thánh Cha đã cảnh báo chống lại “chủ nghĩa dân tộc hiếu chiến và thù hận” và khuyến khích việc áp dụng Hiến chương Liên Hợp Quốc với “sự minh bạch và chân thành”.

Đức Thánh Cha Phanxicô đã gửi một thông điệp tới cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc tại New York để nhắc lại lời kêu gọi chấm dứt bạo lực, xung đột và việc chế tạo vũ khí, đồng thời cho biết rằng chúng phản ánh “sự thiếu thốn tình huynh đệ” đánh dấu thế giới ngày nay. “Đã đến lúc cần phải nói ‘không’ với chiến tranh một cách dứt khoát”, Đức Thánh Cha nói, “để tuyên bố rằng chiến tranh không hề công bằng, mà chỉ có hòa bình mới công bằng”, và “hòa bình là điều khả dĩ có thể nếu nó thực sự được mong muốn”.

Thông điệp rõ ràng này từ Đức Thánh Cha Phanxicô được gửi qua Đức Tổng Giám mục Paul Richard Gallagher, Ngoại Trưởng Tòa Thánh, người đã đọc thông điệp của Đức Thánh Cha, khi ngài vẫn đang trong quá trình hồi phục sau ca phẫu thuật trong bệnh viện vào ngày 7 tháng 6 tại Bệnh viện Gemelli của Rôma.

Chiến tranh thế giới thứ III đang diễn ra từng phần

Bài diễn văn của Đức Thánh Cha mở đầu bằng một phân tích về “thời điểm quan trọng” mà nhân loại đang trải qua, “trong đó hòa bình dường như nhường chỗ cho chiến tranh” và khi có vẻ như “chúng ta đang đi ngược dòng lịch sử, với sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc đầy thiển cận, cực đoan, hung hãn và gây hấn vốn đã châm ngòi cho những xung đột không chỉ lỗi thời và lạc hậu mà còn thậm chí ngày càng trở nên bạo lực hơn”.

Xung đột ngày càng gia tăng và sự ổn định đang ngày càng bị đe dọa, Đức Thánh Cha lưu ý, đồng thời cũng cho biết rằng chúng ta đang trải qua một cuộc chiến tranh thế giới thứ III diễn ra từng phần, đang mở rộng theo thời gian.

Nói “Không” với ý thức hệ và lợi ích bè phái

Bản thân Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, với nhiệm vụ giám sát an ninh và hòa bình trên thế giới, “dường như trong mắt mọi người đã trở nên bất lực và tê liệt”, Đức Thánh Cha nhận xét. “Tuy nhiên, công việc của quý vị, được Tòa Thánh đánh giá cao, là điều cần thiết để thúc đẩy hòa bình”, Đức Thánh Cha tiếp tục, và “chính vì lý do này, tôi muốn gửi đến quý vị lời mời gọi chân thành đối mặt với các vấn đề chung của chúng ta, đặt sang một bên ý thức hệ và tầm nhìn hạn hẹp, những ý tưởng và lợi ích đảng phái”.

Thực hiện Hiến chương LHQ một cách minh bạch

Một mục đích duy nhất cần phải thúc đẩy tất cả mọi nỗ lực này, đó là phấn đấu vì lợi ích của toàn thể nhân loại, Đức Thánh Cha nhấn mạnh. Ngài viết: “Hội đồng này được kỳ vọng sẽ tôn trọng và áp dụng Hiến chương Liên hợp quốc một cách minh bạch và chân thành, không có những động cơ thầm kín, như một điểm quy chiếu bắt buộc của công lý chứ không phải như một phương tiện che đậy những ý định giả tạo”.

Trong thế giới toàn cầu hóa ngày nay, tất cả chúng ta đều gần gũi hơn, nhưng chúng ta không còn là anh em nữa, Đức Thánh Cha nói. Và ngược lại, “chúng ta đang phải gánh chịu sự thiếu thốn tình huynh đệ, một tình trạng phát sinh từ nhiều tình huống bất công, nghèo đói và bất bình đẳng, cũng như từ việc thiếu một nền văn hóa liên đới”.

Những bước thụt lùi

Trích dẫn Thông điệp của Đức Thánh Cha Phanxicô nhân Ngày Thế giới Hòa bình 2023: “Các ý thức hệ mới, được đặc trưng bởi chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa duy kỷ và chủ nghĩa tiêu dùng vật chất đang lan rộng, làm suy yếu các mối liên kết xã hội, thúc đẩy não trạng của văn hóa ‘thải loại’, vốn dẫn đến sự khinh miệt và bỏ rơi những người yếu thế nhất và những người bị coi là ‘vô dụng’. Theo cách này, sự chung sống của con người ngày càng có xu hướng giống như kiểu ‘do ut des’ (Tôi cho những gì bạn có thể cho) đơn thuần vừa thực dụng vừa ích kỷ”.

Tác động tồi tệ nhất của sự thiếu thốn tình huynh đệ này, Đức Thánh Cha lưu ý, đó là “xung đột vũ trang và chiến tranh”, vốn “khiến không chỉ các cá nhân mà cả toàn thể dân tộc trở thành kẻ thù, và những hậu quả tiêu cực của chúng sẽ tác động qua nhiều thế hệ”. Điều này đánh dấu một bước thụt lùi của nhân loại so với kỷ nguyên sau hai cuộc chiến tranh thế giới ” cực kỳ khủng khiếp”, khi dường như các bài học đã được rút ra từ việc thành lập Liên hợp quốc. Và đó là tầm quan trọng của việc hướng tới “một nền hòa bình ổn định hơn, để cuối cùng trở thành một đại gia đình của các quốc gia”.

Lợi nhuận dễ dàng từ việc bán vũ khí

Với tư cách là một “con người của đức tin”, Đức Thánh Cha Phanxicô đảm bảo rằng hòa bình là “giấc mơ của Thiên Chúa dành cho nhân loại”. Nhưng không khỏi tiếc nuối ghi nhận rằng “vì chiến tranh mà giấc mơ tuyệt vời này đang bị biến thành cơn ác mộng”. Gốc rễ của vấn đề cũng là vấn đề kinh tế, Đức Đức Thánh Cha thừa nhận: “chiến tranh thường hấp dẫn hơn hòa bình, vì nó thúc đẩy lợi nhuận, nhưng luôn luôn dành cho một số ít và gây tổn hại đến phúc lợi của toàn bộ dân chúng. Tiền kiếm được từ việc bán vũ khí như vậy là tiền vấy máu của những người vô tội”.

Cần có “sự can đảm”, Đức Thánh Cha nói, “để từ bỏ những thứ lợi nhuận dễ dãi vì mục đích gìn giữ hòa bình thay vì bán những thứ vũ khí ngày càng tinh vi và mạnh mẽ hơn. Cần nhiều can đảm hơn để tìm kiếm hòa bình thay vì gây chiến. Cần nhiều can đảm hơn để thúc đẩy sự gặp gỡ hơn là đối đầu, ngồi vào bàn đàm phán hơn là tiếp tục chiến sự”.

Sự nguy hiểm của vũ khí hạt nhân

Để xây dựng hòa bình, Đức Thánh Cha nhấn mạnh, “chúng ta phải tránh xa logic của tính hợp pháp của chiến tranh”, nhất là bởi vì trong khi các cuộc xung đột vũ trang trong quá khứ có phạm vi hạn chế hơn, ngày nay “với vũ khí hạt nhân và những thứ vũ khí hủy diệt hàng loạt, chiến trường thực tế đã trở nên không giới hạn, và những tác động có khả năng gây thảm họa”.

“Đã đến lúc cần phải nói ‘không’ một cách dứt khoát với chiến tranh, tuyên bố rằng chiến tranh không hề công bằng, mà chỉ có hòa bình mới công bằng: một nền hòa bình ổn định và lâu dài, không được xây dựng trên sự cân bằng bấp bênh của sự răn đe, mà trên tình huynh đệ đoàn kết chúng ta”.

Chúng ta thực sự đang thực hiện cuộc hành trình trên cùng một trái đất, là cư dân của một ngôi nhà chung duy nhất, Đức Thánh Cha nhấn mạnh, và chúng ta không thể “làm tối bầu trời nơi chúng ta đang sống với những đám mây chủ nghĩa dân tộc”.

Kiên nhẫn, nhìn xa trông rộng, kiên trì, đối thoại và lắng nghe

“Chúng ta sẽ kết thúc ở đâu nếu mọi người chỉ nghĩ đến bản thân họ?”, Đức Thánh Cha Phanxicô đặt câu hỏi. Nhưng “những người nỗ lực xây dựng hòa bình cần phải cổ võ tinh thần huynh đệ”. Đây là một “nghề” đòi hỏi “sự đam mê nhiệt huyết và sụe kiên nhẫn, kinh nghiệm và tầm nhìn xa, sự bền bỉ và dấn thân, đối thoại và ngoại giao”. Và nó cũng đòi hỏi cần phải “lắng nghe” cách đặc biệt tiếng kêu của những người đau khổ vì các cuộc xung đột, đặc biệt là trẻ em.

“Đôi mắt đẫm lệ của trẻ em, của những người đau khổ, phán xét chúng ta: tương lai mà chúng ta chuẩn bị cho họ sẽ là tòa án cho những lựa chọn hiện tại của chúng ta”.

Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh rằng “vẫn còn thời gian để viết một chương hòa bình mới trong lịch sử”, đồng thời kết luận rằng “chúng ta có thể làm như vậy theo cách mà chiến tranh sẽ thuộc về quá khứ chứ không phải tương lai”. Từ then chốtvà mang tính quyết định đó là: “Tinh thần huynh đệ”.

“Tinh thần huynh đệ không thể mãi là một ý tưởng trừu tượng, mà phải trở thành một điểm xuất phát thực sự”.

Minh Tuệ (theo Vatican News)