Đức Thánh Cha Phanxicô đã phát biểu với khoảng 50 thành viên của Viện Hàn lâm Giáo hoàng về Khoa học xã hội đang có mặt tại Vatican để thảo luận về chủ đề: “Dân tộc, quốc gia, quốc gia-dân tộc”, trong hội nghị toàn thể của học diễn ra từ ngày ngày 1-3 tháng 5.
Hôm thứ Năm 2/5, Đức Thánh Cha Phanxicô đã bày tỏ lo ngại về sự tái xuất hiện của những cảm giác hung hăng chống lại những người nước ngoài, đặc biệt là những người nhập cư, cũng như chủ nghĩa dân tộc đang ngày càng gia tăng vốn bỏ qua thiện ích chung, đồng thời nhấn mạnh rằng những xu hướng đó làm tổn hại đến sự hợp tác quốc tế, sự tôn trọng lẫn nhau và các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc .
Phát biểu với khoảng 50 thành viên của Viện Hàn lâm Giáo hoàng về Khoa học xã hội, Đức Thánh Cha cũng bày tỏ lo ngại về mối đe dọa ngày càng gia tăng của cuộc đối đầu hạt nhân vốn có nguy cơ hủy bỏ tiến trình diễn ra trong quá khứ gần đây và đồng thời đẩy mạnh nguy cơ chiến tranh.
ĐTC Phanxicô đã phát biểu với Viện Hàn lâm Giáo hoàng về Khoa học xã hội nhân dịp hội nghị toàn thể diễn ra từ ngày 1-3 tháng 5 của họ về chủ đề: “Dân tộc, quốc gia, quốc gia-dân tộc”, trong bối cảnh của xu hướng ngày càng phát triển của chủ nghĩa dân tộc độc quyền.
Di cư và chủ nghĩa dân tộc xung đột
ĐTC Phanxicô chỉ ra rằng Giáo hội luôn thúc giục tình yêu đối với dân tộc và quê hương đất nước của một người dân trong khi tôn trọng các nền văn hóa, các phong tục và thói quen khác nhau của các dân tộc khác. Đồng thời, Giáo hội cũng đã cảnh báo chống lại những sai lệch vốn đã dẫn đến việc loại trừ và thù ghét người khác khi nó trở thành “chủ nghĩa dân tộc xung đột, dựng lên các bức tường, thậm chí là tình trạng phân biệt chủng tộc hoặc chủ nghĩa bài Do Thái”.
ĐTC Phanxicô lưu ý rằng, quá thường xuyên, các quốc gia phụ thuộc vào lợi ích của một nhóm thống trị, chủ yếu là vì lý do lợi nhuận kinh tế, vốn áp bức các nhóm sắc tộc, ngôn ngữ hoặc tôn giáo thiểu số đang ở trong vùng lãnh thổ của họ.
Trái lại, ĐTC Phanxicô đã chỉ ra rằng, “cách mà một quốc gia chào đón những người di cư cho thấy tầm nhìn về phẩm giá con người và mối tương quan của nó với nhân loại”.
ĐTC Phanxicô kêu gọi để một người hoặc một gia đình, bị buộc phải rời khỏi vùng đất của mình, phải được chào đón với tinh thần nhân đạo. Về vấn đề này, ĐTC Phanxicô đã lặp lại công thức 4 động từ của mình về cách thức tiếp nhận những người di cư, cụ thể là: chào đón, bảo vệ, khuyến khích và hội nhập.
Mặc dù nhấn mạnh rằng những người di cư không phải là mối đe dọa đối với nền văn hóa, phong tục và giá trị của quốc gia sở tại, những người di cư cũng có nghĩa vụ phải hội nhập với quốc gia tiếp nhận, làm giàu cho quốc gia chủ nhà trong khi vân duy trì bản sắc của mình.
ĐTC Phanxicô chỉ ra rằng di cư là một đặc điểm thường trực của lịch sử loài người và tất cả các quốc gia chính là kết quả của sự hợp nhất của các làn sóng người hoặc các nhóm người di cư, những người trong khi là hình ảnh của sự đa dạng của nhân loại, được hợp nhất bởi các giá trị chung, các nguồn văn hóa và các phong tục lành mạnh.
“Một quốc gia khơi dậy cảm xúc quốc quyền chủ nghĩa của chính dân tộc mình chống lại các quốc gia hoặc nhóm người khác sẽ thất bại trong sứ mạng của nó”, ĐTC Phanxicô cảnh báo, đồng thời cho biết thêm rằng lịch sử chứng minh việc những sai lệch đó sẽ dẫn đến đâu.
Chủ nghĩa Đa phương
Nói về quốc gia-dân tộc, ĐTC Phanxicô cho biết rằng nó không thể được coi là tuyệt đối và là một hòn đảo trong sự tương quan với môi trường xung quanh và chính nó; nó không thể mang lại cho người dân của mình lợi ích chung và đồng thời đáp ứng những thách thức to lớn đương đại đối với vấn đề biến đổi khí hậu, chế độ nô lệ mới và hòa bình.
Tầm nhìn hợp tác giữa các quốc gia, ĐTC Phanxicô nói, đòi hỏi cần phải tái khởi động chủ nghĩa đa phương, vốn trái ngược với các xung lực quốc quyền chủ nghĩa mới và chính sách bá quyền.
“Do đó, nhân loại sẽ tránh được nguy cơ nhờ cậy đến các cuộc xung đột vũ trang bất cứ khi nào xảy ra tranh chấp giữa các quốc gia-dân tộc, cũng như tránh nguy cơ của sự thuộc địa hóa kinh tế và tư tưởng của các siêu cường, tránh sự áp đảo của những kẻ mạnh nhất đối với những kẻ yếu thế nhất, chú ý đến chiều kích toàn cầu nhưng không đánh mất tầm nhìn của các chiều kích địa phương, quốc gia và khu vực”.
Trái ngược với tình trạng toàn cầu hóa vốn làm gia tăng mức độ khác biệt và bóp nghẹt sự địa phương hóa và đồng thời dẫn đến sự tái xuất hiện của chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa đế quốc bá quyền, ĐTC Phanxicô kêu gọi một hình thức toàn cầu hóa “đa phương diện” dựa trên sự thừa nhận lẫn nhau giữa bản sắc chung của mỗi dân tộc, quốc gia và chính sự toannf cầu hóa, vốn dẫn đến một trạng thái chung của hòa bình và sự hòa hợp.
Các cơ quan đa phương, ĐTC Phanxicô nói, đã được tạo ra với hy vọng có thể thay thế luận lý của sự trả thù, sự thống trị, áp bức và xung đột bằng đối thoại, hòa giải, thỏa hiệp, hòa hợp và nhận thức của việc cùng thuộc về một nhân loại trong ngôi nhà chung.
Mặt khác, quyền bá chủ ngày càng gia tăng của các nhóm quyền lực và lợi ích vốn áp đặt tầm nhìn và ý tưởng của riêng họ, cũng như các hình thức thực dân ý thức hệ mới, thường coi thường bản sắc, phong tục và tập quán, phẩm giá và tính dễ bị tônt thương của các dân tộc liên quan.
Mối đe dọa hạt nhân
ĐTC Phanxicô than phiền rằng hiện nay, thời kỳ giải trừ vũ khí hạt nhân đa phương dường như đã lỗi thời và không còn khuấy động lương tâm chính trị của các quốc gia sở hữu vũ khí nguyên tử. Ngược lại, ĐTC Phanxicô nói, thời kỳ mới của sự đối đầu hạt nhân đáng lo ngại dường như đang mở ra, bởi vì nó hủy bỏ tiến trình diễn ra trong quá khứ gần đây và đồng thời đẩy mạnh nguy cơ chiến tranh. Nếu giờ đây các vũ khí hạt nhân tấn công và phòng thủ sẽ được đặt trên trái đất và không gian, ĐTC Phanxicô cảnh báo, cái gọi là biên giới công nghệ kỹ thuật mới sẽ gia tăng và không làm giảm bớt nguy cơ của cuộc thảm sát hạt nhân.
ĐTC Phanxicô kết luận bằng cách kêu gọi các thành viên của Viện Hàn lâm Giáo hoàng về Khoa học xã hội giúp Ngài truyền bá nhận thức về tinh thần liên đới quốc tế đổi mới với sự tôn trọng phẩm giá con người, tôn trọng thiện ích chung, tôn trọng hành tinh và lợi ích trên hết của hòa bình.
Minh Tuệ chuyển ngữ
