Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, Đức Thánh Cha Phanxicô đã xác nhận và công bố một loạt các sáng kiến ngoại giao sắp tới tập trung vào một số ưu tiên chính của ngài, bao gồm cuộc chiến ở Ukraine, vấn đề biến đổi khí hậu và quan hệ liên tôn, đặc biệt là việc tiếp cận với Hồi giáo.
Các sáng kiến bao gồm:
– Chuyến viếng thăm sắp tới của Đặc phái viên riêng của ngài về cuộc xung đột Ukraine, Đức Hồng Y Matteo Zuppi người Ý, tới Bắc Kinh, sau những chặng dừng chân trước đó ở Kyiv, Moscow và Washington, D.C.
– Khả năng bổ nhiệm một đại diện thường trực để đóng vai trò trung gian với chính quyền ở Ukraine và Nga.
– Một cuộc họp của các nhà lãnh đạo tôn giáo vì hòa bình ở Abu Dhabi, trước thềm Hội nghị thượng đỉnh COP 28 về biến đổi khí hậu từ ngày 30 tháng 11 đến ngày 3 tháng 12 tại Dubai.
– Yêu cầu Tổng thống Lula da Silva của Brazil can thiệp với chính phủ Daniel Ortega ở Nicaragua để trả tự do cho Đức Giám mục Rolando Álvarez đang bị cầm tù.
– Kế hoạch cho chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô đến Kosovo.
Đức Thánh Cha đã tiết lộ điều này trong một cuộc phỏng vấn vào ngày 4 tháng 8 với nền tảng tin tức Vida Nueva của Tây Ban Nha, nhân dịp kỷ niệm 65 năm thành lập.
Nhiều người đã kỳ vọng rằng Đức Hồng y Zuppi, người đang giữ chức Chủ tịch Hội đồng Giám mục Ý, sẽ thực hiện chuyến viếng thăm đến Trung Quốc sau khi gặp gỡ Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden vào ngày 18 tháng 7, và Đức Thánh Cha đã xác nhận ý định đó.
“Sau chuyến viếng thăm của Đức Hồng Y Zuppi tới Washington, bước tiếp theo được mong đợi là Bắc Kinh, bởi vì cả hai cũng nắm giữ chìa khóa để giảm căng thẳng trong cuộc xung đột”, Đức Thánh Cha Phanxicô nói. “Tất cả những sáng kiến này là cái mà tôi gọi là ‘chiến dịch hòa bình’”.
Cuộc hỗn chiến tiếp tục diễn ra bất chấp thực tế là cho đến nay, không bên nào trong cuộc xung đột tỏ ra thực ra quan tâm đến việc Vatican đóng vai trò trung gian hòa giải, một điểm mà Đức Thánh Cha thừa nhận khi mô tả các chuyến thăm của Đức Hồng y Zuppi cho đến nay.
“Đức Hồng y Zuppi đã đến Kyiv, nơi họ duy trì ý tưởng chiến thắng mà không chọn hòa giải”, Đức Thánh Cha nói. Ở Nga, Đức Thánh Cha nói, Đức Hồng y Zuppi nhận thấy “một thái độ mà chúng ta có thể định nghĩa là ‘ngoại giao’”
Tuy nhiên, Đức Thánh Cha lưu ý rằng Đức Hồng y Zuppi đã nhận thấy một số sự cởi mở với ý tưởng về vai trò nhân đạo của Vatican, đặc biệt là trong việc trao trả những trẻ em bị lực lượng Nga cưỡng bức rời khỏi miền đông Ukraine, bề ngoài là để bảo vệ chúng.
“Chúng tôi đang nỗ lực làm mọi thứ trong khả năng của mình để đảm bảo rằng bất kỳ thành viên nào trong gia đình yêu cầu nhận lại con cái của họ đều có thể làm như vậy”, Đức Thánh Cha nói.
Trong bối cảnh đó, Đức Thánh Cha đã tiết lộ ý định chỉ định một đại diện thường trực tại Ukraine và Nga, ít nhất là vào lúc đầu với trọng tâm chủ yếu là nhân đạo.
“Đối với tôi, giữa nỗi đau chiến tranh, đó là một bước tiến lớn”, Đức Thánh Cha nói.
Liên quan đến ý tưởng thành lập một hội nghị liên tôn ở Abu Dhabi, Đức Thánh Cha Phanxicô cho biết dự án đó đang được điều phối bởi Đức Hồng Y Pietro Parolin người Ý, Quốc Vụ Khanh Vatican.
Việc lựa chọn địa điểm là vô cùng quan trọng, vì tại đó vào tháng 2 năm 2019, Đức Thánh Cha Phanxicô và Sheikh Ahmed el-Tayeb, Đại Imam của Đền thờ Hồi giáo Al-Azhar ở Cairo, đã ký “Văn kiện về Tinh thần Huynh đệ Nhân loại” được dùng như một kế hoạch chi tiết cho Thông điệp Fratelli Tutti của ngài một năm sau đó.
Theo sau tài liệu, Abu Dhabi đã thành lập một “Cao ủy về Tinh thần Huynh đệ Nhân loại” để quảng bá nội dung của Thông điệp này, một phần trong dự án rộng lớn hơn của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất nhằm thiết lập một hồ sơ với tư cách là người đề xuất khoan dung tôn giáo. Vào tháng 2 năm 2022, Vatican đã thành lập đại sứ quán đầu tiên tại quốc gia này.
Mặc dù cả Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II lẫn Đức Benedict XVI cũng đã triệu tập các hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo tôn giáo, nhưng các sự kiện đều diễn ra ở Assisi, nơi sinh của Thánh Phanxicô, và do đó, theo một nghĩa nào đó trên lãnh thổ Công giáo.
Trong cuộc phỏng vấn của Vida Nueva, Đức Thánh Cha Phanxicô nói rằng trong trường hợp này, ý tưởng là tổ chức sự kiện “bên ngoài Vatican, trong một lãnh thổ trung lập mời mọi người gặp gỡ”.
Một phần, sự kiện này sẽ cho phép Đức Hồng Y Parolin mở rộng nỗ lực của Đức Thánh Cha đối với vấn đề biến đổi khí hậu và môi trường, sau Thông điệp Laudato Si’ năm 2015 của ngài. Tuy nhiên, trong bối cảnh đó, các nhà lãnh đạo tôn giáo cũng sẽ thảo luận về các vấn đề khác, bao gồm cả cuộc chiến ở Ukraine.
Đối với Nicaragua, vào cuối tháng 6, người ta đồn đoán rộng rãi, khi Tổng thống Lula đến thăm Đức Thánh Cha Phanxicô tại Vatican, rằng Đức Thánh Cha đã yêu cầu nhà lãnh đạo Brazil can thiệp vào vụ việc của Đức Giám mục Álvarez. Đức Thánh Cha Phanxicô đã xác nhận điểm đó trong cuộc phỏng vấn của Vida Nueva, ngài nói rằng: “Chúng tôi đang tiếp tục, chúng tôi đang nỗ lực thương lượng”.
Đức Giám mục Álvarez hiện đang thụ án 26 năm tù ở Nicaragua, sau khi vị Giám chức từ chối một thỏa thuận vào đầu tháng 7 để sống lưu vong vĩnh viễn ở Ý.
Đối với chuyến viếng thăm đến Kosovo, Đức Thánh Cha nói, “Chúng tôi đang làm việc về chuyến viếng thăm, nhưng điều đó vẫn chưa được xác định”, và không đưa ra ngày giờ cụ thể. Thông báo này được đưa ra sau cuộc gặp gỡ vào ngày 22 tháng 6 tại Vatican giữa Đức Thánh Cha Phanxicô và Thủ tướng Kosovo Albin Kurti, trong đó ông Kurti đã gửi lời mời.
Giả sử điều đó xảy ra, chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha sẽ diễn ra vào thời điểm khi căng thẳng lại tiếp tục bùng phát giữa những người sắc tộc Albania, những người chiếm phần lớn dân số của đất nước, và người thiểu số Serbia, làm dấy lên lo ngại về sự quay trở lại của tình trạng bạo lực vào cuối những năm 1990.
Là một quốc gia không giáp biển với chỉ 1,8 triệu dân, Kosovo đã tuyên bố độc lập vào năm 2008 nhưng không được Nga, Trung Quốc hay Serbia công nhận, điều này sẽ khiến sự hiện diện của Đức Thánh Cha tại quốc gia này trở thành một hành động cân bằng ngoại giao tế nhị.
Minh Tuệ (theo Crux)
