Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II cầu nguyện trong Nhà thờ Chính Tòa Managua trước khi kết thúc chuyến viếng thăm Nicaragua vào ngày 7 tháng 2 năm 1996 (Ảnh: RODRIGO ARANGUA / AFP qua Getty Images)
Vào ngày 7 tháng 2 năm 1996, trong chuyến Tông du lần thứ hai đến Nicaragua, khi đó, Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã gọi chuyến viếng thăm của Ngài vào năm 1983 là một “đêm tối vĩ đại”.
“Tôi hồi tưởng sự kiện cách đây 13 năm trước; nó đã diễn ra trong bóng tối, trong một đêm tối vĩ đại”, Đức Gioan Phaolô II chia sẻ trong Thánh lễ mà Ngài cử hành tại Managua với các gia đình của đất nước.
Trong Thánh lễ vào năm 1996, vị Giáo hoàng người Ba Lan đã nâng Nhà thờ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội El Viejo lên hàng Vương Cung Thánh Đường, nơi người dân Nicaragua tôn kính “Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội” để “Mẹ luôn là Mẹ của Nicaragua”.
Ở quốc gia Trung Mỹ – và như đã được nghe gần đây ở Managua – câu nói “Đức Mẹ đến từ Nicaragua và Nicaragua thuộc về Đức Mẹ!” trở nên phổ biến, do lòng yêu mến to lớn mà các tín hữu Công giáo ở đó dành cho Thánh Mẫu của Thiên Chúa, một lòng yêu mến không cúi đầu trước sự đàn áp của chế độ độc tài.
Đêm tối của Đức Gioan Phaolô II tại Nicaragua
Chiếc phi cơ Alitalia đưa Đức Gioan Phaolô II đến Nicaragua hạ cánh lúc 9:15 sáng theo giờ địa phương vào ngày 4 tháng 3 năm 1983.
Tại Managua, các nhà chức trách của Hội đồng quản trị Sandinista đang chờ đợi Đức Gioan Phaolô II, bao gồm cả điều phối viên quân sự, Daniel Ortega, người cùng với vợ là Rosario Murillo, hiện đang lãnh đạo chế độ độc tài Nicaragua hiện nay.
Vị Giáo hoàng người Ba Lan đã đến thăm một đất nước đang bên bờ vực của cuộc nội chiến.
Theo hãng tin tức trực tuyến Nicaragua Investiga, có một biểu ngữ tại sân bay với nội dung “Chào mừng Đức Thánh Cha đến với Nicaragua tự do, tạ ơn Chúa và cuộc cách mạng”. Trong bối cảnh này, Ortega đã có một bài phát biểu ủng hộ chế độ Sandinista.
Đức Gioan Phaolô II đã gửi lời chào đến các nhà chức trách khác đang chờ đợi ngài, cũng như Ernesto Cardenal, một linh mục và nhà hoạt động thần học giải phóng chủ nghĩa Mác xít đang giữ chức vụ Bộ trưởng văn hóa của chế độ, một điều không phù hợp với sứ vụ của các linh mục Công giáo.
“Khi ngài tiến đến chỗ tôi, tôi đã làm những gì tôi đã định làm trong trường hợp này: cởi mũ nồi và quỳ xuống hôn nhẫn. Ngài không cho tôi hôn nhẫn, và vẫy ngón tay như thể nó là một cây roi, ngài nói với tôi với giọng trách móc: ‘Con phải điều chỉnh hoàn cảnh của mình’. Vì tôi không trả lời bất cứ điều gì nên ngài đã lặp lại điều đó một lần nữa”, linh mục Cardenal kể lại trong cuốn sách“ Cuộc cách mạng không còn nữa” (The Lost Revolution).
Trong bài diễn văn khai mạc, Đức Gioan Phaolô II chia sẻ rằng ngài đến Nicaragua “nhân danh Đấng đã hiến mạng sống mình vì tình yêu, vì sự giải phóng và cứu chuộc mọi người. Tôi muốn đóng góp phần của mình để chấm dứt sự đau khổ của những người dân vô tội trong khu vực này trên thế giới; để casc cuộc xung đột đẫm máu, sự hận thù và những lời cáo buộc vô ích chấm dứt, để lại không gian cho cuộc đối thoại chân thành”.
Ngoài linh mục Cardenal, các linh mục khác cũng là thành viên của chính phủ: anh trai của ông là linh mục Fernando làm việc với Tổ chức Thanh niên Sandinista, linh mục Miguel d’Escoto là Bộ trưởng ngoại giao, và linh mục Edgar Parrales là một nhà ngoại giao.
Hugo Torres, khi đó là người đứng đầu lãnh đạo chính trị của Quân đội Nicaragua trong những năm đó, nhớ lại rằng có một lực lượng an ninh nghiêm ngặt để bảo vệ Đức Giáo hoàng, cũng bởi vì một ngày trước khi Đức Gioan Phaolô II đến, 17 người Sandinistas trẻ tuổi đã bị giết hại bởi “Contras”, tổ chức phản cách mạng được tài trợ bởi Hoa Kỳ đã tham gia vào một cuộc nội chiến với Sandinistas trong suốt một thập kỷ.
Sau đó, Đức Gioan Phaolô II đã di chuyển bằng trực thăng đến León, nơi ngài đã chia sẻ một vài lời ngắn gọn với các tín hữu hiện diện trước khi trở về Managua.
Những gián đoạn trong Thánh lễ và phản ứng của Đức Gioan Phaolô II
Vào đầu Thánh lễ và trước hàng trăm ngàn người hiện diện, Đức Tổng Giám mục Địa phận Managua lúc bấy giờ, Đức Cha Miguel Obando Bravo, đã chào mừng Đức Gioan Phaolô II và so sánh chuyến thăm của Ngài với chuyến viếng thăm của Đức Giáo hoàng Gioan XXIII tới một nhà tù ở Rôma.
Trong bài giảng của Đức Gioan Phaolô II, ngoài việc các tín hữu cổ vũ Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II và Đức Tổng Giám mục Obando – người sau này trở thành Hồng y – các nhóm Sandinistas cũng hô vang những khẩu hiệu ủng hộ cuộc cách mạng của họ.
“Giữa Kitô giáo và cách mạng không có sự mâu thuẫn”, “Quyền lực thuộc về nhân dân”, “Nhân dân đoàn kết sẽ không bao giờ bị đánh bại”, “Giáo hội của nhân dân” và “Chúng tôi muốn hòa bình” là một số khẩu hiệu mà họ đã hô vang.
Tiếng la hét đã khiến Đức Gioan Phaolô II tức giận, ngài đã nhiều lần yêu cầu mọi người im lặng và cuối cùng nói với họ: “Hãy im lặng. Giáo hội là người trước hết mong muốn hòa bình”.
Theo tờ El País của Tây Ban Nha, Đức Gioan Phaolô II cũng đã phát biểu ứng khẩu: “Hãy coi chừng những tiên tri giả. Họ khoác lên mình bộ áo lông cừu, nhưng bên trong họ lại là những con sói hung tợn”.
Vào cuối Thánh lễ, những người Sandinistas đã biểu diễn bài ca của họ, sau đó Đức Gioan Phaolô di chuyển ra phi trường, nơi Ngài được đón tiếp bởi nhà độc tài hiện tại Ortega, người đã lên tiếng trách móc Đức Giáo hoàng vì đã bỏ đi mà không cầu nguyện cho 17 thanh niên bị giết hại bởi Contras và biện minh cho tiếng la hét của những người Sandinistas trong Thánh lễ.
“Đức Gioan Phaolô II đã không làm điều đó (cầu nguyện cho những người đã qua đời) vì tôi thiết nghĩ Ngài nghĩ rằng bất kỳ những ngôn từ nào nói về vấn đề đó đều có thể được hiểu như là một sự ủng hộ đối với cuộc cách mạng”, ông Hugo Torres nhớ lại.
Trong bài phát biểu từ biệt của mình, Đức Gioan Phaolô II đã không phản ứng lại những sự công kích của Ortega mà thay vào đó bày tỏ lời cảm ơn về sự chào đón mà Ngài đã nhận được và đồng thời động viên các Kitô hữu.
“Trong sự trung thành với đức tin và với Giáo hội, tôi ưu ái ban phép lành cho anh chị em – đặc biệt là những người cao niên, trẻ em, những người đau yếu bệnh tật và những người đau khổ – và tôi cam đoan với anh chị em về những lời cầu nguyện liên lỉ của tôi với Thiên Chúa, để Ngài có thể trợ giúp anh chị em trong mọi khoảnh khắc”, Đức Gioan Phaolô II nói.
“Nguyện xin Thiên Chúa chúc lành cho Giáo hội nơi đây. Nguyện xin Thiên Chúa phù hộ và bảo vệ Nicaragua!”, Đức Gioan Phaolô II kết luận.
Minh Tuệ (theo CNA)
