Đặc phái viên Palestine tại Tòa Thánh: ‘Vatican đóng vai trò trong việc hòa giải giải pháp hai nhà nước’

Khi cuộc chiến ở Gaza kéo dài, Đại sứ Palestine tại Tòa Thánh đã đưa ra thông tin cập nhật về tình hình thực tế và ca ngợi sự ủng hộ của Vatican đối với giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột Israel-Palestine, đồng thời nói rằng đây là con đường duy nhất dẫn đến một giải pháp hòa bình lâu dài.

“Nếu chúng ta nói về một nền hòa bình lâu dài và toàn diện, thì đây là con đường duy nhất”, Đại sứ Issa J. Kassissieh, người giữ chức vụ đặc phái viên của Palestine tại Tòa Thánh và Dòng Chiến sĩ Toàn quyền Malta, nói về giải pháp hai nhà nước.

“Nhiều người không còn tin vào điều đó nữa và không có sự tin tưởng nào giữa hai bên”, Đại sứ Kassissieh nói. Tuy nhiên, khi nói đến Tòa Thánh, “họ đã thực hiện nghĩa vụ của mình bằng cách công nhận Nhà nước Palestine dựa trên đường biên giới năm 1967. Tôi tin rằng thế giới Công giáo lẽ ra phải noi gương Đức Thánh Cha và tôn trọng bước đi của Ngài”.

Đại sứ Kassissieh đã trò chuyện với Crux trong một cuộc phỏng vấn đề cập đến nhiều vấn đề tại Đại sứ quán Palestine tại Tòa Thánh, nói về tình hình hiện tại ở Gaza, sự cần thiết phải giảm sự căng thẳng và sự ủng hộ của Đức Thánh Cha Phanxicô.

“Chúng ta đang sống mùa Giáng Sinh và nếu nói về mùa Giáng Sinh, mắt chúng ta hướng về Thánh Địa, về thành phố nơi Chúa Giêsu sinh ra, hướng về nhà thờ Chúa Giáng Sinh. Ở đó, chúng ta có được thông điệp hòa bình, thông điệp của niềm hy vọng. Nhưng những sự việc đang diễn ra ở đó hoàn toàn trái ngược với những gì nên xảy ra”, Đại sứ Kassissieh nói.

Hoàn cảnh này, Đại sứ Kassissieh nói, “làm cho bạn rất buồn; thay vì trang trí và thắp sáng cây thông Noel, bạn đang chứng kiến sự tàn phá và nỗi đau khổ của các gia đình ở đó”.

Đại sứ Kassissieh cũng nói về buổi cầu nguyện cho hòa bình vào tháng 6 năm 2014 diễn ra tại Vườn Vatican ngay sau chuyến viếng thăm Thánh Địa của Đức Thánh Cha Phanxicô, với sự tham dự của cố Tổng thống Israel Shimon Peres và Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas, và khả năng sẽ tổ chức một lễ tưởng niệm đặc biệt nhân dịp kỷ niệm 10 năm diễn ra sự kiện này vào năm tới để giữ cho niềm hy vọng sống động.

Bên dưới đây là các trích đoạn cuộc phỏng vấn của Crux với Đại sứ Issa Kassissieh.

Vatican luôn ủng hộ giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột Israel-Palestine. Giải pháp này vẫn có thể thực hiện được nếu xét đến tình hình hiện tại? Nếu vậy, ông nghĩ Vatican có thể có vai trò gì?

 Nếu nói về một nền hòa bình lâu dài và toàn diện thì đây là con đường duy nhất. Nhiều người không còn tin vào điều đó nữa và không còn sự tin tưởng từ bên nào nữa. Những kẻ cực đoan đang kiểm soát hiện trường, nhưng quý vị có Tổng thống của chúng tôi và thế giới Ả Rập, họ bám sát chiến lược hòa bình về giải pháp hai nhà nước dựa trên các nghị quyết quốc tế và tính hợp pháp quốc tế, bao gồm cả Sáng kiến Hòa bình Ả Rập, nó vẫn còn trên bàn, chúng tôi phải ghi nhớ nó.

Đối với Tòa Thánh, họ đã thực hiện vai trò của mình bằng cách công nhận Nhà nước Palestine dựa trên đường biên giới năm 1967. Tôi tin rằng thế giới Công giáo lẽ ra phải noi gương Đức Thánh Cha và tôn trọng bước đi của Ngài. Người châu Âu đã công nhận các nghị quyết quốc tế liên quan đến vấn đề Palestine. Vì về nguyên tắc, họ ủng hộ quyền tự quyết của chúng tôi như là quyền không thể xâm phạm của chúng tôi, nên việc công nhận nhà nước Palestine là điều bắt buộc, đây là nghĩa vụ đạo đức, nghĩa vụ pháp lý và việc thực hiện công thức hai nhà nước. Ở đây đề cập đến việc cửa sổ của công thức hai nhà nước đang đóng lại quá nhanh. Mọi người nên nhìn vào thực tế để hiểu rằng cơ hội này đang dần tan biến.

Tôi tin rằng nếu người châu Âu và những người khác công nhận Nhà nước Palestine, chúng tôi sẽ ở một lập trường khác. Người dân của chúng tôi đặt nhiều hy vọng vào thời điểm bắt đầu tiến trình Hòa bình Trung Đông, tin rằng mình đã gần đạt được khát vọng dân tộc, đúng hơn là họ đã nhìn thấy những chính sách khác, những chính sách bất hợp pháp, trong đó có việc đàn áp khát vọng dân tộc của họ. Nó đã đến mức thực sự, đối với thế hệ trẻ, họ không còn tin vào giải pháp hai nhà nước nữa. Tôi tin rằng điều tương tự cũng áp dụng ở phía bên kia. Trên thực tế, nếu người châu Âu thực hiện một bước như vậy, họ sẽ tăng cường lực lượng ôn hòa, họ sẽ cho người dân của chúng tôi thấy rằng con đường can dự ngoại giao và đàm phán chính trị sẽ đưa chúng ta đến một kết quả tích cực, một sự công nhận.

Tuy nhiên, cá nhân tôi, cũng như Tổng thống của chúng tôi, tin rằng điều đó vẫn có thể xảy ra, nhưng người châu Âu nên đủ can đảm để đứng ra và công nhận Nhà nước Palestine, đồng thời họ nên lôi kéo người Mỹ cũng như cộng đồng thế giới cộng tác làm việc với chúng tôi để đạt được lộ trình với các điểm chuẩn và khung thời gian rõ ràng nhằm đảm bảo rằng chúng tôi có kết quả cuối cùng với cơ chế quốc tế để đảm bảo việc thực hiện. Chiến lược tàn cuộc có thể mất hai năm để xây dựng lại niềm tin, niềm tin và đặt nền móng, nhưng ít nhất lần này chúng ta phải chắc chắn rằng cuối đường hầm sẽ có ánh sáng. Và bài học rút ra, chúng ta nên tránh những sai lầm trong các cuộc đàm phán trước đây.

Giờ đây có thể giữ lập trường đạo đức như Đức Thánh Cha đã làm khi Ngài thực hiện chuyến hành hương đến Thánh địa vào tháng 5 năm 2015. Ngài đã di chuyển bằng trực thăng từ Amman đến Bethlehem và đó là tín hiệu đầu tiên từ Đức Thánh Cha rằng Ngài có ý định công nhận Nhà nước Palestine. Sau đó, Đức Thánh Cha đã cầu nguyện hòa bình trong khu vườn của Thành quốc Vatican. Chúng tôi cũng đã ký thỏa thuận toàn diện giữa Tòa Thánh và Nhà nước Palestine vào ngày 26 tháng 6 năm 2015. Vì vậy, Tòa Thánh đã cho thấy rằng họ có tầm nhìn và tầm nhìn này là con đường đúng đắn cho một nền hòa bình lâu dài. Người châu Âu và những người khác nên tán thành tầm nhìn này, nhưng tại thời điểm này mọi nỗ lực nên tập trung vào lệnh ngừng bắn.

Vì vậy, công bằng mà nói rằng ông hài lòng với sự ủng hộ của Vatican đối với giải pháp hai nhà nước và với sự tham gia của Đức Thánh Cha vào cuộc chiến hiện tại?

Tôi là ai mà có thể hài lòng với Đức Thánh Cha? Đức Thánh Cha đã làm theo lương tâm của mình; ngài đã thi hành trọn vẹn đức tin của mình. Ngài hành động và đưa ra các quyết định của mình dựa trên Tin Mừng, và Tin Mừng là con đường dẫn đến lẽ phải, công lý và hòa bình, cho sự vĩnh cửu và sự cứu rỗi.

Tình hình hiện tại của cộng đồng Kitô giáo ở Gaza như thế nào?

Bạn phải kể đến Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres, người đã viện dẫn Điều 99 của Hiến chương Liên hợp quốc, thúc giục Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc hành động trong cuộc chiến ở Gaza. Bạn cũng phải kể đến các tổ chức quốc tế khác nói chuyện bằng đồ họa thông tin về tình hình tàn khốc ở Gaza. Tổng thống Brazil, ông Luiz Inacio Lula da Silva, đã mô tả cuộc chiến ở Gaza là một cuộc diệt chủng. Điều khiến tôi buồn là chứng kiến các nhà lãnh đạo thế giới chứng kiến tình trạng thảm khốc này, việc giết hại bừa bãi trẻ em, phụ nữ và người dân vô tội nhưng lại không hành động phù hợp để chấm dứt sự điên rồ này. Người dân của chúng tôi đang trú ẩn ở khu vực lân cận nhà thờ mô tả tình hình như địa ngục. Một người nói với tôi rằng Tin Mừng đã mô tả địa ngục nhưng trên thực tế, chúng tôi đã sống trong địa ngục suốt 60 ngày qua nên việc này phải chấm dứt. Ai muốn sống trong địa ngục này? Đó là một thảm họa đối với toàn thể nhân loại.

Chúng ta hãy mang theo ngọn đuốc hy vọng và ơn cứu độ khi chúng ta hướng tới lễ Giáng Sinh. Thật vậy, chúng ta đang sống mùa Giáng Sinh, và tầm mắt của chúng ta phải hướng về Thánh Địa, về thành phố nơi Hài Nhi Giêsu chào đời, về Vương Cung Thánh Đường Chúa Giáng Sinh. Ở đó, chúng ta có được thông điệp hòa bình, thông điệp của niềm hy vọng. Những sự việc đang diễn ra trong khu vực của chúng tôi hoàn toàn trái ngược với những gì lẽ ra phải xảy ra. Nó khiến bạn buồn; thay vì trang trí và thắp sáng cây thông Noel, bạn đang chứng kiến sự tàn phá, nỗi đau khổ của các gia đình ở đó, cũng như sự sụp đổ của toàn bộ hệ thống ở Gaza. Những gì đang xảy ra mâu thuẫn với thông điệp của Chúa Giêsu Kitô Chúa chúng ta.

Nói về Gaza và nói về sự leo thang nguy hiểm ở Bờ Tây, trong đó có Đông Giêrusalem, đòi hỏi mọi người phải nói rằng điều này phải dừng lại, cần có một sự thay đổi hoàn toàn bầu khí hướng tới niềm hy vọng. Bạo lực nuôi dưỡng bạo lực. Nếu chúng ta không có hy vọng thì chúng ta không có sự sống, và hiện tại không có sự sống.

Và như Đức Thánh Cha đã nói: ‘chiến tranh là một sự thất bại’. Đó là một điều tội lỗi. Tất nhiên, khi chúng ta nói về các Kitô hữu ở Gaza, chúng ta nên nói về các Kitô hữu ở Bờ Tây. Chừng nào chúng ta còn có bức tường ngăn cách này, ngăn cách nhà thờ Chúa Giáng Sinh với nhà thờ Mộ Thánh ở Terra Sancta, do đó chia cắt các gia đình Kitô giáo với nhau, thực tế cay đắng này không mang lại hy vọng cho sự hiện diện của Kitô giáo ở Thánh địa, nhưng cũng có bức tường tâm lý; không chỉ chia cắt các gia đình mà còn chia cắt hai dân tộc với nhau. Đức Thánh Cha Phanxicô đã đưa ra quan điểm này khi ngài đến thăm Bethlehem vào năm 2014, và ngài đứng đối diện với bức tường và chạm vào nó, trong khi ngài cầu nguyện cho những cây cầu của lòng bác ái và tha thứ được xây dựng chứ không phải những bức tường. Bức tường Berlin sụp đổ vào một thời điểm trong lịch sử, và trường hợp này được áp dụng ở đây. Não trạng của sự phân biệt và loại trừ không nên chiếm ưu thế.

Thực ra, chúng ta không thể nói về Kitô giáo trên thế giới mà không dành sự quan tâm tối đa đến cái nôi của Kitô giáo ở Thánh Địa. Nếu chúng ta nói về tương lai của các Kitô hữu Palestine, thì chúng ta không thể không cho phép các gia đình phát triển mà không gặp bất kỳ trở ngại nào. Vấn đề không đoàn tụ các gia đình và việc thu hồi chứng minh nhân dân là một trở ngại nghiêm trọng cho một tương lai thực sự đối với sự hiện diện của Kitô giáo. Số lượng các Kitô hữu đang sụt giảm nhanh chóng. Chúng ta không thể nói về Kitô giáo mà không bảo tồn những viên đá sống động. Sự bất ổn chính trị là một trong những lý do chính khiến số lượng các Kitô hữu ở Palestine ngày càng giảm sút.

Tôi tin rằng Đức Thánh Cha Phanxicô cũng đã yêu cầu điều này từ chính quyền Israel trong chuyến viếng thăm của ngài vào năm 2014, nhằm cho phép các gia đình được đoàn tụ để chúng ta bảo tồn bức tranh khảm của Thành phố linh thánh trong hiện trạng chính trị hiện tại. Tôi không nghĩ rằng yêu cầu của Đức Thánh Cha đã được đáp lại, nhưng tôi nhân cơ hội này để kêu gọi Tòa Thánh và Đức Thánh Cha dành sự quan tâm tối đa đến Thánh địa. Đức Thánh Cha đã phát biểu về sự cần thiết cần phải có một quy chế đặc biệt cho Giêrusalem với một cơ chế được quốc tế bảo đảm. Chúng ta hy vọng rằng chúng ta sẽ chứng kiến lời nói sẽ chuyển thành hành động, để bảo vệ cái nôi của Kitô giáo và nỗ lực làm việc cùng với các Thượng Phụ và những người đứng đầu các Giáo hội ở Giêrusalem.

Trong bối cảnh này, Tòa Thánh cần lưu ý đến rất nhiều lời kêu gọi của những người đứng đầu Giáo hội trong hai năm qua. Dù sao đi nữa, việc vinh thăng Hồng Y cho Đức Thượng phụ Pierbattista Pizzaballa báo hiệu rằng Tòa Thánh đang chú ý đến Thành Thánh Giêrusalem.

Ông đã đề cập đến sự cần thiết cần phải giảm sự căng thẳng. Xét về cuộc xung đột hiện tại, đã có một thời gian ngừng bắn ngắn ngủi, nhưng giao tranh lại bắt đầu. Điều gì sẽ xảy ra để một lệnh ngừng bắn lâu dài và giảm leo thang xảy ra?

Thể theo lời của Đức Thánh Cha: ngừng bắn, viện trợ nhân đạo, trả tự do cho các con tin, và cũng nên nhớ rằng, từ phía Palestine, có những tù nhân chính trị, có những người bị giam giữ hành chính đã bị bắt mà không bị buộc tội gì, và hàng chục thi thể được giữ trong kho lạnh nhà xác của Israel. Vì vậy, tất cả chỉ là những câu chuyện đau lòng và sự khốn khổ. Nhưng cuối cùng, cần phải có một nhà lãnh đạo dũng cảm để đưa khu vực thoát khỏi vòng xoáy bạo lực, hận thù và đổ máu này, sang một lập trường khác. Tổng thống Abbas đã dang tay cầu hòa. Đức Thánh Cha Phanxicô đã ca ngợi ông là một người chuộng hòa bình.

Vì vậy, việc giảm leo thang sẽ thực sự bắt đầu từ lệnh ngừng bắn vĩnh viễn, viện trợ nhân đạo và tiến trình can thiệp đáng tin cậy của cộng đồng quốc tế. Đổ máu đã quá đủ rồi. Cần có một nỗ lực thực sự để chuyển khu vực của chúng tôi sang một hướng khác, để cho phép thế hệ trẻ của chúng tôi cạnh tranh với những người khác về công nghệ thông tin, công nghệ thông minh và có được sự phát triển kinh tế khả thi, sự thịnh vượng, có một cuộc sống bình thường. Mọi người sẽ hỏi các gia đình ở Gaza và Bờ Tây, cuối cùng họ mong muốn điều gì? Chắc chắn các bậc cha mẹ muốn có cơm ăn cho gia đình mình và họ muốn cảm thấy an toàn, được tôn trọng và cảm thấy rằng họ không bị hạ nhục, nhưng họ có phẩm giá, và phẩm giá đó được tôn trọng. Nói cách khác, chấm dứt sự chiếm đóng là con đường tự giải thoát cho tất cả mọi người.

Cá nhân tôi đã dành phần lớn sự nghiệp của mình để tập trung vào tiến trình hòa bình, tôi là một trong những người tham gia vào các cuộc đàm phán. Tin tôi đi, chúng ta có hàng chục nghìn tài liệu và văn bản chính sách liên quan đến hồ sơ tình trạng cuối cùng, bao gồm cả quan hệ giữa các quốc gia, nhưng thực ra điều chúng ta cần là một ý chí chính trị để đạt được một thỏa thuận. Chúng ta không cần đàm phán thêm nữa. Các thông số cho hòa bình nằm ở đó. Chúng ta cần một nhà lãnh đạo tin tưởng vào hòa bình và sẵn sàng đạt được thỏa thuận để đưa khu vực này thoát ra khỏi địa ngục hướng đến thiên đường. Thủ tướng (Yitzhak) Rabin là một người như vậy, nhưng không may, ông đã bị ám sát. Thủ tướng (Ehud) Olmert cũng có mặt để hòa giải nhưng đã bị ám sát về mặt chính trị.

Ông có thể nói ngắn gọn về sự kiện cầu nguyện cho hòa bình diễn ra với Tổng thống Peres, Tổng thống Abbas và Đức Thánh Cha Phanxicô tại Vatican năm 2014? Có kế hoạch nào cho dịp kỷ niệm 10 năm dienx ra sự kiện này vào năm tới không?

Đức Thánh Cha Phanxicô đã tổ chức buổi cầu nguyện cho bình ở khu vực lân cận Thành quốc Vatican. Ngay sau chuyến hành hương tới Thánh địa, chúng tôi đã có sự tham gia của Tổng thống Peres, Tổng thống Abbas và đoàn tùy tùng. Đó quả là một thời điểm vô cùng đặc biệt cầu nguyện cho hòa bình và công lý ở Trung Đông.

Vào thời điểm này, vào năm tới, sẽ kỷ niệm 10 năm trồng cây ô liu, và tôi tin chắc rằng Đức Thánh Cha sẽ tiếp tục con đường điều phối và nỗ lực làm việc cho công lý và hòa bình ở Thánh địa, và tôi chắc chắn rằng với dịp kỷ niệm 10 năm tổ chức buổi cầu nguyện cho hòa bình này và việc gieo hạt giống hòa bình qua cây ô liu ở Thành quốc Vatican, năm tới, Đức Thánh Cha sẽ đưa ra tín hiệu, sẽ chia sẻ điều gì đó để ngài đưa ra quan điểm rằng đây là con đường duy nhất và hai bên nên đến với nhau và tham gia mang tính xây dựng nhằm chấm dứt cuộc xung đột này.

Minh Tuệ (theo Crux)