Đức Hồng Y Matteo Maria Zuppi, Tổng Giám mục Địa phận Bologna, được tấn phong Hồng y trong Công nghị vào ngày 5 tháng 10 năm 2019 (Ảnh: Daniel Ibanez/CNA)
Đặc phái viên hòa bình cá nhân của Đức Thánh Cha Phanxicô về Ukraine đã có cuộc điện đàm hôm thứ Hai với một quan chức hàng đầu của Ukraine để thảo luận về những nỗ lực đang diễn ra nhằm trao trả những đứa trẻ bị Nga bắt cóc trong bối cảnh cuộc chiến đang diễn ra do cuộc xâm lược Ukraine của họ cách đây gần hai năm trước.
Một tuyên bố vào ngày 8 tháng 1 từ Văn phòng Tổng thống cho biết Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine, Andriy Yermak, đã có cuộc điện thoại vào hôm thứ Hai với Đức Hồng y Matteo Zuppi người Ý thuộc Địa phận Bologna, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Ý đầy quyền lực và Đặc phái viên hòa bình được tuyển chọn kỹ càng của Đức Thánh Cha Phanxicô cho cuộc chiến Ukraine.
Theo tuyên bố, ông Yermak đã chúc mừng Đức Hồng y Zuppi gần đây đã được Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy trao tặng Huân chương Công trạng hạng II, đồng thời nói rằng: “Đây là sự ghi nhận vai trò cá nhân của ngài trong việc hỗ trợ Ukraine và sứ mệnh trao trả trẻ em Ukraine”.
“Tôi rất tự hào về sự hợp tác của chúng ta và đồng thời đánh giá cao mọi việc ngài đã làm cho Ukraine và người dân Ukraine. Tôi hy vọng rằng trong thời gian sắp tới chúng tôi sẽ có cơ hội trao giải thưởng cho ngài”, ông Yermak nói.
Tổng thống Zelenskyy đã công bố quyết định của mình vào ngày 28 tháng 12 để trao Huân chương Công trạng cho Đức Hồng y Zuppi và cho Đức Hồng y Pietro Parolin người Ý, Quốc Vụ Khanh Vatican, vì “đóng góp cá nhân quan trọng của họ trong việc tăng cường sự hợp tác giữa các quốc gia, sự ủng hộ của họ đối với chủ quyền quốc gia và sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine cũng như việc phổ biến nhà nước Ukraine trên thế giới”.
Cùng ngày, Tổng thống Zelenskyy đã có cuộc trò chuyện qua điện thoại với Đức Thánh Cha Phanxicô để trao đổi lời chúc mừng lễ Giáng sinh và thảo luận về tiến trình hòa bình.
Theo Tổng thống Zelenskyy, người đã nói về cuộc gọi trong một thông điệp video được đăng lên nền tảng truyền thông xã hội X, ông đã cảm ơn Đức Thánh Cha Phanxicô vì những lời cầu chúc Giáng sinh và vì “sự hỗ trợ tinh thần” mà Đức Thánh Cha đã dành cho người dân Ukraine.
Tổng thống Zelenskyy cho biết ông cũng cảm ơn Đức Thánh Cha Phanxicô vì đã bày tỏ công khai mong muốn của ngài về “một nền hòa bình công bằng cho tất cả chúng tôi” và cả hai đã thảo luận về Công thức Hòa bình của Ukraine, một kế hoạch gồm 10 điểm mà Ukraine đã đưa ra để đạt được hòa bình, với các bước bao gồm khôi phục các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng và tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine.
Tòa Thánh đã không trực tiếp lên tiếng ủng hộ công thức hòa bình của Ukraine, nhưng năm ngoái Đức Thánh Cha Phanxicô đã bổ nhiệm Đức Hồng y Zuppi làm Đặc phái viên hòa bình của mình nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc đối thoại giữa các bên liên quan, chủ yếu ở cấp độ nhân đạo.
Mùa hè năm ngoái, Đức Hồng y Zuppi đã đến thăm Kyiv, Moscow, Washington D.C. và Bắc Kinh, gặp gỡ các quan chức cấp cao, bao gồm cả Tổng thống Mỹ Joe Biden, để thảo luận về tình hình nhân đạo trên thực địa, trao đổi tù nhân giữa Nga và Ukraine, và trao trả những đứa trẻ người Ukraine đã bị buộc phải trục xuất sang Nga.
Theo ước tính của Kyiv, khoảng 19.592 trẻ em đã bị bắt khỏi Ukraine và bị trục xuất sang Nga trong thời gian chiến tranh.
Đức Thánh Cha Phanxicô trong bài phát biểu thường niên trước các phái đoàn ngoại giao được công nhận tại Tòa Thánh, diễn ra vào ngày 8 tháng 1, đã than phiền về thiệt hại dân sự do các cuộc xung đột khác nhau “đang tàn phá” thế giới, đặc biệt trích dẫn các cuộc chiến ở Ukraine và Gaza, và đồng thời kêu gọi các tội ác chiến tranh phải được công nhận.
“Không có cuộc xung đột nào mà không kết thúc bằng cách nào đó tấn công dân thường một cách bừa bãi. Các sự kiện ở Ukraine và Gaza là bằng chứng rõ ràng về điều này”, Đức Thánh Cha nói, “Chúng ta không được quên rằng những vi phạm nghiêm trọng luật nhân đạo quốc tế là tội ác chiến tranh, và việc chỉ ra những tội ác đó là chưa đủ mà còn cần thiết phải ngăn chặn chúng”.
“Do đó, cần có nỗ lực lớn hơn từ phía cộng đồng quốc tế để bảo vệ và thực thi luật nhân đạo, vốn dường như là cách duy nhất để đảm bảo bảo vệ phẩm giá con người trong các tình huống chiến tranh”, Đức Thánh Cha nói, đồng thời cho biết rằng các nạn nhân dân sự không chỉ đơn thuần là “thiệt hại tài sản thế chấp”, mà là những con người thật.
Cả Nga lẫn Israel đều phải đối mặt với cáo buộc về tội ác chiến tranh chống lại dân thường trong các cuộc xung đột của họ.
Năm ngoái, Tòa án Hình sự Quốc tế đã ban hành lệnh bắt giữ Tổng thống Nga Vladimir Putin với nhiều cáo buộc khác nhau, bao gồm việc trục xuất trẻ em Ukraine, và chính trị gia người Nga Maria Alekseyevna Lvova-Belova, Ủy viên về Quyền Trẻ em tại Văn phòng Tổng thống Liên bang Nga, vì tội trục xuất bất hợp pháp trẻ em Ukraine sang Nga.
Tuy nhiên, trong bài phát biểu với các nhà ngoại giao, Đức Thánh Cha đã không đề cập cụ thể đến những đứa trẻ bị bắt cóc. Có suy đoán rằng Đức Hồng y Zuppi có thể thực hiện các chuyến viếng thăm trở lại Kyiv và Moscow với tư cách là Đặc phái viên hòa bình, nhưng không rõ khi nào điều này có thể xảy ra và hiện chưa có kế hoạch nào được công bố.
Theo tuyên bố vào ngày 8 tháng 1, ông Yermak trong cuộc gọi với Đức Hồng y Zuppi ngày hôm đó đã thông báo tóm tắt cho vị Giám chức về tình hình hiện tại ở Ukraine sau một loạt các cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga trong khoảng thời gian 10 ngày trước đó.
Ông Yermak cũng thừa nhận sự tham gia của Đức Hồng y Zuppi trong một cuộc họp gần đây của Liên minh Quốc tế Đưa Trẻ em Trở lại UA, được thành lập vào đầu tháng 12 và cuộc họp khai mạc được tổ chức dưới hình thức hội nghị truyền hình từ Kyiv, đồng thời bày tỏ hy vọng rằng Tòa Thánh sẽ chấp thuận tuyên bố được đưa ra trong phiên họp đó.
Hai người cũng đã thảo luận về một cuộc họp sắp tới của các cố vấn chính sách và an ninh quốc gia nhằm giới thiệu tóm tắt với các nguyên thủ quốc gia về việc thực hiện Công thức Hòa bình của Ukraine vốn sẽ được tổ chức tại Davos và trong đó các vấn đề nhân đạo cũng sẽ được đề cập.
Minh Tuệ (theo Crux)
