Cuộc tranh luận liên quan đến cuốn sách ‘From the Depths of our Hearts’ (Từ sâu thẳm tâm hồn chúng tôi) đáng lẽ phải được giải quyết xong đâu đó vào ngày 14 tháng 1 bởi tuyên bố chính thức của Đức Nguyên Giáo hoàng Benedict XVI, nhưng lại vẫn còn tiếp diễn do bởi quyết tâm của những người phê bình ĐTC Phanxicô cố giữ cho vấn đề này tiếp tục nóng hổi. Điều thú vị về những người quyết tâm ủng hộ câu chuyện này là họ hoàn toàn phớt lờ vấn đề quan trọng trong vụ việc, đồng thời lợi dụng vấn đề để đẩy lùi những lời cáo buộc chống lại những người ủng hộ cả ĐTC Phanxicô lẫn Đức Nguyên Giáo hoàng Benedict XVI.
Tóm lại:
Vào Chúa nhật, ngày 12 tháng 1, nhiều tin tức nổi lên rằng Đức Nguyên Giáo hoàng Benedict XVI là đồng tác giả một cuốn sách với Đức Hồng Y Robert Sarah về đời sống độc thân của linh mục. Một số đoạn trích chọn lọc đã được đăng tải trên tờ báo Le Figaro của Pháp. Cuốn sách, như chúng ta đã được cho hay, bao gồm một bài tiểu luận của Đức Nguyên Giáo hoàng Benedict XVI, một bài tiểu luận của ĐHY Sarah, và phần giới thiệu và kết luận của cả hai tác giả. Đối với nhiều người trong chúng ta, bao gồm cả bản thân tôi, điều này dường như là một sự vi phạm lời hứa mà Đức Nguyên Giáo hoàng Benedict XVI đã đưa ra đối với người kế vị tương lai của mình, và là một sự can thiệp chưa từng có vào một vấn đề cấp bách đang được ĐTC Phanxicô xem xét. Đối với một vị Nguyên Giáo hoàng, việc thực hiện một sự can thiệp công khai như thế này, thay vì đặt vấn đề trực tiếp với ĐTC Phanxicô một cách riêng tư, là điều không thể tưởng tượng.
Cuối ngày 13 tháng 1, tin tức bắt đầu lan truyền trên mạng xã hội rằng Đức Benedict XVI không phải là đồng tác giả cuốn sách này với Đức Hồng Y Sarah (hoặc ít nhất là Ngài không bao giờ có ý định làm như vậy).
Cuối cùng, vào ngày 14 tháng 1, tuyên bố chính thức được đưa ra từ Đức Nguyên Giáo hoàng Benedict XVI, thông qua viên Thư ký riêng của Ngài là Đức Tổng Giám mục Georg Gänswein:
“Tôi có thể xác nhận rằng sáng nay tôi đã hành động theo chỉ thị của Đức Nguyên Giáo hoàng Benedict XVI và tôi đã yêu cầu Đức Hồng Y Robert Sarah liên hệ với các nhà xuất bản cuốn sách này và yêu cầu họ gỡ tên của Đức Benedict XVI với tư cách là đồng tác giả của cuốn sách cũng như xóa chữ ký của Ngài khỏi phần giới thiệu và kết luận trong cuốn sách”.
“Đức Nguyên Giáo hoàng Benedict XVI, trên thực tế, biết rằng Đức Hồng Y Robert Sarah đang chuẩn bị cho xuất bản một cuốn sách”, Đức TGM Gänswein cho biết thêm, “và đã gửi một bài suy tư ngắn gọn của mình về chức tư tế, ủy quyền cho Đức Hồng y Sarah sử dụng nó theo ý muốn. Nhưng Đức Benedict XVI đã không chấp thuận bất kỳ dự án nào về một cuốn sách có đến hai chữ ký, Ngài cũng đã không được thấy hoặc không cho phép nội dung bìa của cuốn sách. Đó là một sự hiểu lầm, nếu không nói đến việc đánh giá lại đức tin tốt lành của Đức Hồng Y Sarah”.
Đức Hồng Y Sarah, bất chấp những sự phản đối trước đó, đã đưa ra một tuyên bố trên tài khoản Twitter của mình, thừa nhận yêu cầu của Đức Benedict XVI.
Xem xét những tranh cãi mà việc xuất bản cuốn sách “Từ sâu thẳm tâm hồn chúng tôi” đã gây ra, quyết định được đưa ra là tác giả của cuốn sách sắp xuất bản sẽ là ‘Hồng y Sarah, với sự đóng góp của Nguyên Giáo Hoàng Benedict XVI’. Tuy nhiên, nội dung bản văn hoàn chỉnh sẽ vẫn giữ nguyên không có sự thay đổi.
Nên là như vậy. Trong vòng 48 tiếng, tin tức về cuốn sách đã được phát hành, một trong những người được cho là đồng tác giả đã bày tỏ thông qua tuyên bố chính thức rằng Ngài không đồng ý làm đồng tác giả, yêu cầu gỡ bỏ tên của mình và vị đồng tác giả kia đã đồng ý tôn trọng yêu cầu này.
Mặc dù chuỗi sự kiện này chắc chắn đã gây ra sự căng thẳng chứ không phải chỉ là một chút bối rối, nhưng danh tiếng và nét đặc sắc của Đức Benedict XVI và ĐHY Sarah vẫn còn nguyên vẹn: Đức Benedict XVI đã không thất hứa với Đức Thánh Cha Phanxicô và ĐHY Sarah đã hiểu sai ý định của Đức Nguyên Giáo hoàng Benedict XVI.
Chắc chắn đã có những sự chỉ trích về một số nội dung của cuốn sách, đặc biệt là những phát biểu của ĐHY Sarah về các linh mục đã kết hôn (hoặc như ngài đã đề cập đến họ là “các linh mục hạng hai”) và các nhà thần học, những người đã đề xuất khả năng phong chức linh mục cho những người đàn ông đã kết hôn (ĐHY Sarah được cho là đã gọi những người này là “những phù thủy tập sự”). Ngôn ngữ như vậy có vẻ xúc phạm đối với hàng ngàn người đàn ông đã kết hôn đang phục vụ Giáo hội với tư cách là linh mục, cho dù họ là người Công giáo Đông phương hay các cựu mục sư Tin lành đã được phong chức thông qua điều khoản mục vụ của Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II hoặc Đức Nguyên Giáo Hoàng Benedict – chưa kể đến các linh mục thuộc Giáo hội Chính thống giáo Đông phương, những người mà chúng ta hy vọng một ngày nào đó sẽ hòa giải. Do đó, rõ ràng có chỗ cho cuộc tranh luận về nội dung của bài tiểu luận của ĐHY Sarah. Đó không phải là vấn đề về sự liêm chính của ngài, mà là những ý tưởng thần học của ngài vốn đang bị đặt vấn đề.
Tại sao cuộc tranh luận về vấn đề đồng tác giả của cuốn sách vẫn tiếp tục?
Nó tồn tại vì hai lý do.
Đầu tiên, đó là nhà xuất bản Bắc Mỹ của cuốn sách, NXB Ignatius Press, một cách đáng kinh ngạc (và, như Dan Amiri mô tả, một cách đáng hổ thẹn) đã từ chối thừa nhận yêu cầu của Đức Benedict XVI và Đức Hồng y Sarah về nội dung bìa và việc đồng tác giả của cuốn sách. Theo như tôi biết, lý do công khai duy nhất mà họ đã đưa ra cho điều này là lập luận của họ rằng sự đóng góp của Đức Nguyên Giáo hoàng Benedict XVI nằm trong định nghĩa về việc “đồng tác giả” được đưa ra bởi “Cẩm nang Phong cách Chicago” (Chicago Manual of Style). Đối với nhà xuất bản lâu năm của Mỹ về tác phẩm của Đức Benedict/ Ratzinger, việc coi thường yêu cầu chính thức và công khai của Ngài quả là gây sốc. Về vấn đề đạo đức, tôi đã đi xa đến mức nói đây là điều vô đạo đức. Cuốn sách này sẽ không được phát hành ở Mỹ cho đến tháng 3, điều đó có nghĩa là cuộc trò chuyện này sẽ sớm chấm dứt.
Lý do thứ hai rõ ràng nảy sinh từ một khao khát mãnh liệt từ phía những người phê bình ĐTC Phanxicô, muốn tô vẽ những người bảo vệ Ngài như là những người đang tấn công Đức Nguyên Giáo hoàng Benedict XVI và Đức Hồng y Sarah.
Cuộc tranh cãi đang xảy ra thì không phải là về nội dung của cuốn sách. Tác phẩm của Đức Hồng Y Sarah, mặc dù lập trường của ngài có gây tranh cãi về mặt thần học và cuối cùng có thể bị ĐTC Phanxicô bác bỏ – không phải là một cái gì gây tranh cãi lớn. Đức Hồng Y Marc Ouellet cũng đã xuất bản một cuốn sách cổ võ đời sống độc thân linh mục vào hồi tháng 10, và nó đã không tạo ra một sự ồn ào nào. Vấn đề với cuốn sách của ĐHY Sarah / Đức Benedict là sự tham gia và sự đồng tác giả của Đức Nguyên Giáo Hoàng Benedict XVI, điều mà Ngài đã chính thức từ chối.
Vậy vấn đề thực sự là gì? Vấn đề không phải là với Đức Benedict XVI, hay Đức Phanxicô, hay thậm chí là Hồng y Sarah. Vấn đề không phải là với những người chấp thuận yêu cầu của Đức Benedict xóa tên Ngài khỏi tư cách là đồng tác giả. Đối với những người trong chúng ta, câu hỏi quan trọng (rằng “Có phải Đức Benedict đồng ý trở thành đồng tác giả cuốn sách của ĐHY Sarah?”) đã được trả lời trong vòng 48 tiếng. Tuy nhiên, một số người lại đã từ chối chấm dứt của vụ việc.
Vấn đề là ở những người sống trong một thế giới hậu hiện thực, nơi mà những lời nói của Đức Benedict XVI không còn trọng lượng, nơi mà những người được gọi là “những kẻ hung bạo hay những kẻ bắt nạt” đang mưu đồ làm tổn hại danh dự của một vị Hồng y thánh thiện và một vị Nguyên Giáo Hoàng, và nơi mà một vị Giáo Hoàng sử dụng thẩm quyền thiêng liêng đã được trao phó để khiến những kẻ gièm pha của mình phải tức giận.
Mike Lewis
M.T. lược dịch
