Bức ảnh này được chụp vào ngày 15 tháng 1 năm 2024, cho thấy một lá cờ Trung Quốc tung bay bên dưới cây Thánh giá trên một nhà thờ Kitô giáo ở Pingtan, tỉnh Phúc Kiến phía đông nam Trung Quốc (Ảnh: GREG BAKER / AFP/ Getty Images)
Những hạn chế của chính phủ đối với tôn giáo đã đạt đến mức cao nhất từ trước đến nay trong một cuộc khảo sát toàn cầu quan trọng trong tháng này, một cuộc khảo sát đã theo dõi những xu hướng đó trong gần hai thập kỷ.
Pew Research cho biết trong tháng này rằng cuộc khảo sát về những hạn chế và thù địch tôn giáo của họ cho thấy vào năm 2021, các hạn chế của chính phủ đối với tôn giáo đã đạt đến “một đỉnh cao mới trên toàn cầu”, ghi nhận “điểm trung bình toàn cầu cao nhất” trong gần 20 năm mà họ đã phân tích dữ liệu toàn cầu.
Nhìn chung, Trung Quốc, Nga, Afghanistan, Iran và Algeria đứng đầu danh sách các quốc gia bị chính phủ hạn chế “rất cao”. Nigeria và Ấn Độ là những quốc gia bị xếp hạng tồi tệ nhất về tình trạng thù địch xã hội.
Pew trong báo cáo của mình đã lưu ý một số thay đổi đối với cả hai danh sách. Từ năm 2020 đến năm 2021, Pakistan và Turkmenistan đã chuyển từ danh sách các quốc gia có mức hạn chế của chính phủ “cao” sang những quốc gia có mức hạn chế “rất cao”. Quốc gia Đông Phi Eritrea và quốc gia Đông Nam Á Brunei đều chuyển từ mức “rất cao” sang mức “cao”.
Số lượng quốc gia gần như bằng nhau trong khoảng thời gian từ năm 2020 đến năm 2021 có mức tăng và giảm điểm hạn chế của chính phủ, Pew cho biết, trong khi 55 quốc gia không có sự thay đổi nào cả.
Không có quốc gia nào được xếp vào loại “rất cao” về tình trạng thù địch xã hội, trong khi đó, mặc dù một số quốc gia – bao gồm cả Iraq và Libya – đã chuyển từ mức “rất cao” sang “cao”.
Cuộc khảo sát cho thấy các nhóm tôn giáo phải đối mặt với sự quấy rối của chính phủ ở 183 quốc gia, điều mà Pew cho là mức cao kỷ lục. Trong khi đó, chính phủ của hơn 160 quốc gia – một con số gần kỷ lục – đã can thiệp vào việc thờ phượng tôn giáo.
Hành vi “quấy rối” trong cuộc khảo sát của Pew bao gồm “việc sử dụng vũ lực nhằm vào các nhóm tôn giáo” và “những bình luận xúc phạm của các quan chức chính phủ” cũng như “luật pháp và chính sách nhằm tách biệt các nhóm hoặc khiến việc thực hành tôn giáo trở nên khó khăn hơn”.
Trong khi đó, “sự can thiệp” vào việc thờ phượng tôn giáo được định nghĩa là “luật pháp, chính sách và hành động cản trở các hoạt động tôn giáo, thu hồi giấy phép cho các hoạt động đó, hoặc từ chối việc tiếp cận các địa điểm thờ phượng” cũng như các quy tắc can thiệp vào quyền chôn cất và các thành phần khác của niềm tin tôn giáo.
Tổng số quốc gia có mức hạn chế của chính phủ ở mức “cao” hoặc “rất cao” đã giảm nhẹ so với năm trước, mặc dù “điểm chỉ số trung bình của tất cả các quốc gia” nhìn chung vẫn tăng.
Chỉ hơn 1/5 số quốc gia có mức độ “thù địch xã hội” cao liên quan đến “bạo lực và quấy rối bởi các cá nhân, tổ chức hoặc nhóm tư nhân”, giảm so với mức đỉnh điểm xảy ra ở khoảng 1/3 số quốc gia vào năm 2012.
Trong số những hạn chế và hành động thù địch được trích dẫn trong báo cáo là cuộc đàn áp của Nicaragua đối với Giáo hội Công giáo ở quốc gia này và hành động bắt cóc nhiều giáo sĩ Công giáo ở Haiti.
Cuộc khảo sát cũng trích dẫn những vụ việc như điều mà Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ gọi là chiến dịch “phi Hồi giáo hóa Hà Lan” do chính trị gia Geert Wilders dẫn đầu, cũng như các báo cáo về chủ nghĩa bài Do Thái ở Phần Lan cùng với phản ứng không thỏa đáng của cảnh sát đối với những vụ việc đó.
Các Kitô hữu đã bị nhắm mục tiêu ở 160 quốc gia được khảo sát, trong khi người Hồi giáo bị quấy rối và hạn chế chỉ ở hơn 140 quốc gia và người Do Thái ở 91 quốc gia.
Cuộc khảo sát lập luận rằng tần suất quấy rối “không nên được giải thích” để chỉ ra rằng những nhóm đó là những nhóm “bị đàn áp nhiều nhất” trên thế giới. Chẳng hạn, người Do Thái là nhóm tôn giáo bị quấy rối nhiều thứ ba trong cuộc khảo sát, mặc dù họ chỉ chiếm 0,2% dân số thế giới.
Trên toàn cầu, ở các khu vực, các quốc gia ở Đông Âu và Châu Á có tỷ lệ chính phủ hạn chế tôn giáo cao nhất, trong khi các quốc gia ở Tây Âu và phần lớn châu Phi báo cáo mức độ hạn chế đó từ cao đến trung bình. Các hạn chế ở Hoa Kỳ được liệt kê là “vừa phải”.
Nhìn chung, chỉ số hạn chế của chính phủ toàn cầu trong cuộc khảo sát là cao nhất trong lịch sử, đạt 3.0 trên thang điểm 10 và tăng từ mức 1,8 vào năm 2007.
Trong khi đó, chỉ số thù địch xã hội 10 điểm đứng ở mức 1.6, tăng từ mức 1.0 vào năm 2007.
Minh Tuệ (theo CNA)
