Hiện nay, chưa có loại thuốc nào có thể chữa dứt hẳn bệnh tự kỷ. Liều thuốc hữu hiệu nhất là sự chung tay của toàn xã hội, giúp trẻ tự kỷ có thể phát triển chức năng tốt hơn và hoà nhập với cuộc sống.
Tự kỷ là là một dạng khuyết tật phát triển kéo dài suốt cuộc đời, tỷ lệ mắc chứng tự kỷ trên thế giới hiện giờ là vào khoảng 1/100 người và người mắc chứng tự kỷ gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống, họ cần được quan tâm đúng cách để được sống bình đẳng, được đáp ứng các nhu cầu đặc biệt, được phát triển các năng lực và đóng góp cho xã hội.
Theo thống kê của Hội Y tế Công cộng Việt Nam ước tính, Việt Nam hiện đang có 160 nghìn người có hội chứng tự kỷ. Nhưng nếu tính theo cách tính của Tổ chức Y tế Thế giới, con số này là vào khoảng 500 nghìn người.
Dấu hiệu nhận biết trẻ tự kỷ
Tự kỷ là khuyết tật phức tạp về phát triển, ảnh hưởng đến nhiều khả năng như trí hiểu, sử dụng ngôn ngữ, giao tế, biểu lộ tình cảm… Những biểu hiện của tự kỷ thường có thể thấy trong ba năm đầu đời. Ở những cá nhân khác nhau, những biểu hiện bệnh cũng khác nhau về hình thái và mức độ. Nếu phát hiện sớm và có sự can thiệp đúng mức, trẻ tự kỷ có thể phát triển chức năng tốt hơn và cải thiện được cuộc sống.
Bác sĩ Phạm Ngọc Thanh, Chuyên khoa tâm lý lâm sàng Nhi, cho biết về dấu hiệu đầu tiên của chứng tự kỷ: Dấu hiệu đầu tiên là khi kêu tên, trẻ không quay mặt lại, hoặc không nhìn thẳng mặt. Một trẻ 1 tuổi bình thường thì biết chỉ bằng ngón trỏ, người tự kỷ thì không biết chỉ mà chỉ nắm tay mẹ rồi kéo. Một dấu hiệu nữa là trẻ hay la hét, chậm nói hoặc không biết nói.
Như vậy, dấu hiệu đầu tiên mà các bậc cha mẹ có thể nhận biết con mình có khả năng mắc chứng tự kỷ là sự giao tiếp khó khăn của trẻ. Đó là trẻ không cười, không nhìn vào mắt người đối diện, không có tương tác với người chăm sóc. Bên cạnh đó, trẻ thường nói những từ ngữ không có nghĩa, hay gầm gừ, la hét.
Tiếp đến, chúng ta cần để ý đến hành vi và hoạt động của trẻ. Trẻ tự kỷ thường có những hành vi rập khuôn, lặp đi lặp lại như lắc lư người, đập đầu, chuyển đồ chơi từ tay này qua tay khác liên tục… Nếu chúng ta thay đổi những thói quen đó của trẻ, lập tức trẻ phản ứng mạnh mẽ như cào cấu, la khóc để chống lại.
Các dấu hiệu của chứng tự kỷ thường xuất hiện sớm từ những năm đầu đời, nhưng đôi khi chúng cũng xuất hiện sau một số tháng phát triển bình thường.
Năm 1943 tại Mỹ, Bác sĩ Leo Kanner (đại học Jonhs Hopkins) là người đầu tiên giúp chúng ta hiểu về chứng tự kỷ. Tuy nhiên, ông lại cho rằng, trẻ bị tự kỷ là do cha mẹ “lạnh lùng”. Giả thuyết này hoàn toàn không đúng, nhưng cho đến nay, vẫn chưa một nhà khoa học nào dám khẳng định nguyên nhân chính xác của chứng tự kỷ.
Một số giả thiết cho rằng, tự kỷ có nguyên nhân từ việc nhiễm khuẩn lúc mang thai, các khiếm khuyết của hệ thống miễn dịch, gen. Giả thuyết về não cũng được đưa ra, ví dụ như sự phát triển không bình thường của não ngay từ thời kỳ bào thai hoặc vấn đề bất thường của tuần hoàn não, thiếu các chất sinh hóa trong não (ví dụ như lượng sereton). Tuy nhiên, hiện nay, tất cả những giả thuyết đưa ra vẫn chỉ dừng lại ở mức độ giả thuyết.
Rèn giao tiếp và hành vi để chữa tự kỷ
Hầu hết các bậc cha mẹ khi phát hiện con mình mắc bệnh tự kỷ đều có tâm trạng rất hoảng loạn và mong muốn tìm biện pháp để chữa trị bệnh cho con nhanh chóng. Tuy nhiên khác với các chứng bệnh khác, để điều trị bệnh tự kỷ cho con bạn cần phải kiên nhẫn tìm hiểu, từ đó có kết hợp với cách biện pháp chữa trị hợp lý.
Bác sĩ Phạm Ngọc Thanh cho biết: Hiện bây giờ chưa có thuốc để chữa tự kỷ. Nhưng chúng ta có những phương pháp giáo dục, phương pháp tâm lý giúp đứa trẻ phát triển theo năng lực của mình. Trẻ em bây giờ tiếp xúc với tivi, điện thoại di động còn nhiều hơn tiếp xúc với cha mẹ. Vì vậy trẻ không có dịp để giao tiếp. Cha mẹ nên phát hiện sớm và dành thời gian chơi với con. Đối với xã hội thì đừng kỳ thị với người tự kỷ…
Hiện nay, chưa có loại thuốc nào có thể chữa dứt hẳn bệnh tự kỷ. Liều thuốc hữu hiệu nhất là sự chung tay của toàn xã hội, giúp trẻ tự kỷ có thể phát triển chức năng tốt hơn và hoà nhập với cuộc sống. Các bậc cha mẹ nên dành nhiều thời gian và kiên nhẫn nói chuyện với con. Khi cha mẹ gần gũi, trò chuyện, trẻ sẽ mất dần suy nghĩ ngại ngùng sợ sệt trong giao tiếp. Đó chính là liệu pháp về giao tiếp.
Hoà nhập xã hội là một điều vô cùng cần thiết đối với trẻ tự kỷ. Mỗi người chúng ta nên suy nghĩ rằng, trẻ tự kỷ là một đứa trẻ bình thường, chúng hoàn toàn có thể thay đổi được bằng cách giáo dục về giao tiếp và hành vi. Đưa trẻ đến trường giáo dục chuyên biệt là một cách giúp trẻ hoà nhập với môi trường xã hội.
Trường Chuyên biệt Gia Định, do Cha sở Antôn Phùng Quang Mạnh sáng lập năm 1991, là một mái nhà chung ấm áp và tràn đầy tình thương dành cho các em tự kỷ, kém phát triển, là nơi mà các em đã có được sự yêu thương như một gia đình.
Bà Võ Thị Khoái – Hiệu trưởng Trường chuyên biệt Gia Định cho biết: Đối với chúng tôi, muốn thích ứng thì phải giáo dục. Bản chất của tự kỷ là hạn chế trong giao tiếp, mà không giao tiếp thì làm sao mà hội nhập với xã hội được. Cho nên từ thuở nhỏ, chúng ta dạy trẻ giao tiếp trong mọi hoàn cảnh, giáo dục các em mọi nơi mọi lúc. Số giờ trong nhà trường không bằng số giờ trong gia đình, nên phụ huynh phải hợp tác chặt chẽ với nhà trường trong việc nuôi dạy trẻ tự kỷ.
Cô Thu Hồng, ở phường 15 quận Bình Thạnh, có con trai 19 tuổi vừa bị hội chứng Down vừa bị tự kỷ. Ban đầu cô vô cùng hoảng sợ và mặc cảm trước mọi người. Thế nhưng, sau khi cho con trai mình theo học ở trường chuyên biệt và tham gia các hoạt động tại nhà thờ, cô cảm thấy con mình tiến bộ hơn rất nhiều: giao tiếp tốt hơn, tự chủ được các hành vi của mình cũng như có thể hoà nhập với cộng đồng xã hội.
Cô Hồng chia sẻ: Ban đầu thấy con mình không như mấy đứa bình thường mình cũng buồn lắm. Nhưng phải cố gắng, phải kiếm điều kiện, môi trường nào đó cho con mình hoà đồng với bạn bè đồng trang lứa, với xã hội. Hồi đó nó không biết gì hết, nhưng sau khi cho đi học ở trường chuyên biệt, tham gia các hoạt động ở nhà thờ thì con mình hoà nhập với cộng đồng hơn, 10 phần thì bớt hết 8 phần.
Điều trị bệnh cho trẻ tự kỷ là một giai đoạn rất khó khăn, cần sự kiên nhẫn của phụ huynh và sự chung tay của nhà trường, xã hội. Theo ghi nhận tại các bệnh viện nhi ở Việt Nam, số trẻ được chẩn đoán mắc chứng tự kỷ này ngày một tăng, chủ yếu là bé trai. Nếu được phát hiện, chẩn đoán và can thiệp sớm một cách bài bản, hợp lý và kiên trì thì trẻ có thể tiến bộ tốt, hòa nhập một cách tương đối trong môi trường gia đình, nhà trường và xã hội.
Trung Kiên
