Đức Thánh Cha Phanxicô và Đức Thượng phụ Chính thống giáo Nga Kirill đứng bên cạnh nhau sau cuộc gặp gỡ tại Havana vào ngày 12 tháng 2 năm 2016. Đức Thánh Cha Phanxicô dự kiến sẽ viếng thăm Kazakhstan từ ngày 13 đến 15 tháng 9 để tham dự Đại hội các nhà Lãnh đạo thế giới và các Tôn giáo truyền thống, tại đó ngài dự kiến gặp gỡ ĐứcThượng phụ Kirill. (Ảnh: CNS photo / Alejandro Ernesto, Reuters pool)
Trong khi mục đích chuyến viếng thăm thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô tới Kazakhstan là để tham dự Đại hội các nhà Lãnh đạo thế giới và các Tôn giáo truyền thống, hội nghị liên tôn cũng sẽ đóng vai trò như bối cảnh cho cuộc gặp gỡ được mong đợi từ lâu của ngài với Đức Thượng phụ Chính thống giáo Nga Kirill.
Đức Thánh Cha Phanxicô đã mong muốn được gặp gỡ Đức Thượng phụ Kirill trong nhiều tháng, phát biểu với Univision, mạng lưới tiếng Tây Ban Nha, trong một cuộc phỏng vấn được phát sóng tại Hoa Kỳ vào ngày 11 tháng 7 rằng ngài dự định gặp gỡ Đức Thượng phụ Chính thống giáo Nga trong chuyến viếng thăm từ ngày 13 đến 15 tháng 9 tới Kazakhstan.
Đức Thánh Cha Phanxicô phát biểu với Univision rằng ngài có “mối quan hệ tốt đẹp” với Đức Thượng phụ Kirill, người đã ủng hộ mạnh mẽ cuộc xâm lược của Nga đối với Ukraine.
Bất chấp những quan điểm trái ngược của họ về cuộc chiến, Đức Thánh Cha Phanxicô nói: “Rõ ràng là quan điểm của ngài Thượng phụ bị ảnh hưởng bởi quê hương của mình theo một cách nào đó; điều đó không có nghĩa là ngài Thượng phụ là một người không đoan trang tề chỉnh. Không; Thiên Chúa biết trách nhiệm luân lý của mỗi người trong sâu thẳm trái tim của họ”.
Được tổ chức ba năm một lần, Đại hội các nhà Lãnh đạo thế giới và các Tôn giáo truyền thống là sáng kiến của Tổng thống tiên khởi của Kazakhstan, Nursultan Nazarbayev, như một cách thức nhằm thúc đẩy đối thoại giữa các tôn giáo, trang web của đại hội nêu rõ.
Trang web cũng cho biết thêm rằng một mục tiêu khác của đại hội là ngăn chặn “việc lợi dụng tình cảm tôn giáo của mọi người nhằm làm leo thang xung đột và sự thù địch”.
Mặc dù kết quả của cuộc gặp giữa Đức Thánh Cha Phanxicô và Đức Thượng phụ Kirill vẫn chưa được công bố, nhưng ý nghĩa của cuộc gặp gỡ như vậy diễn ra ở Kazakhstan trong Đại hội các nhà Lãnh đạo thế giới và các Tôn giáo truyền thống là vô cùng quan trọng, Đức Giám mục Adelio Dell’Oro Địa phận Karaganda, Kazakhstan, cho biết.
“Sẽ thật tuyệt vời nếu cuộc gặp gỡ đó diễn ra ở đây và sẽ có sự nhận thức rằng tôn giáo không phục vụ nhà nước, như Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhắn nhủ Đức Thượng phụ Kirill trong cuộc gặp gỡ trực tuyến với ngài”, Đức Giám mục Dell’Oro nói với SIR, cơ quan thông tấn của Hội đồng Giám mục Ý, trong một cuộc phỏng vấn được công bố vào ngày 1 tháng Bảy.
“Điều quan trọng là các nhà lãnh đạo tinh thần phải khẳng định rằng tôn giáo là một yếu tố của sự hiệp nhất và hòa giải, và do đó trách nhiệm đối với những ai là tín hữu, đặc biệt nếu họ là người Kitô hữu, phải nhận ra – ngoài mọi khác biệt và chia rẽ – rằng Chúa Giêsu là Đấng kết hợp chúng ta ngay tận gốc rễ”, Đức Giám mục Dell’Oro nói.
Sự ủng hộ thẳng thắn của Đức Thượng phụ Kirill đối với cuộc chiến của Tổng thống Nga Vladimir Putin vào Ukraine, đặc biệt là việc ông biện minh cuộc chiến này như một biện pháp bảo vệ chống lại sự suy đồi luân lý của phương Tây, đã gây ra sự rạn nứt trong Giáo hội Chính thống Nga và làm căng thẳng mối quan hệ với Giáo hội Công giáo.
Đức Thánh Cha Phanxicô đã đặc biệt thẳng thừng khi nhắc nhở Đức Thượng phụ Kirill về vai trò thích hợp của một vị Mục tử chăn dắt dân chúng.
Trong một cuộc phỏng vấn với tờ báo tiếng Ý Corriere della Sera, xuất bản vào ngày 3 tháng 5, Đức Thánh Cha Phanxicô cho biết rằng trong một cuộc họp Zoom vào giữa tháng Ba, ngài đã nói với Đức Thượng phụ Kirill: “Hiền đệ thân mến, chúng ta không phải là những giáo sĩ quốc doanh, chúng ta không thể sử dụng ngôn ngữ chính trị, nhưng phải sử dụng ngôn ngữ của Chúa Giêsu”.
“Ngài Thượng phụ không thể tự biến mình thành cậu bé giúp lễ của Putin”, Đức Thánh Cha Phanxicô phát biểu với tờ báo tiếng Ý.
“Đức Thánh Cha Phanxicô đã chọn một giọng điệu không chính xác để truyền đạt nội dung của cuộc trò chuyện này”, Tòa Thượng phụ cho biết vào ngày 4 tháng 5. “Những tuyên bố như vậy không có khả năng góp phần thiết lập một cuộc đối thoại mang tính xây dựng giữa Giáo hội Công giáo Rôma và các Giáo hội Chính thống Nga, điều đặc biệt cần thiết tại thời điểm hiện tại”.
Một số quan chức Vatican – bao gồm cả Đức Hồng y Kurt Koch, Tổng Trưởng Thánh Bộ Cổ võ sự Hiệp nhất Kitô giáo – đã công khai chỉ trích Đức Thượng phụ Chính thống giáo Nga.
Trong một cuộc phỏng vấn được công bố vào cuối tháng 6 với tờ báo tiếng Đức Die Tagespost, Đức Hồng Y Koch cho biết sự ủng hộ của Đức Thượng Phụ Kirill đối với cuộc xâm lược vì “những lý do ngụy tôn giáo” đã lên đến mức “dị giáo”.
Đức Hồng y Kurt Koch cũng cho biết rằng ngài rất biết ơn Đức Thánh Cha Phanxicô vì đã hủy một cuộc gặp gỡ được đề xuất với Đức Thượng phụ Kirill ở Giêrusalem, đồng thời cũng cho biết thêm rằng một cuộc gặp gỡ giữa hai nhà lãnh đạo trong khi “các hành động chiến tranh vẫn đang diễn ra” sẽ “dẫn đến những hiểu lầm nghiêm trọng”.
“Điều này là do nó có thể bị hiểu nhầm như là sự ủng hộ của Đức Thánh Cha Phanxicô đối với quan điểm của Đức Thượng phụ Kirill, vốn sẽ gây tổn hại nặng nề đến thẩm quyền luân lý của Đức Thánh Cha”, Đức Hồng y Kurt Koch nói.
Ông Andrii Yurash, Đại sứ Ukraine tại Tòa Thánh, phát biểu với CNS vào ngày 18 tháng 7 rằng mặc dù Giáo hội Công giáo đã cố gắng thiết lập mối quan hệ chặt chẽ hơn với Giáo hội Chính thống Nga “trong hơn nửa thế kỷ”, thế nhưng, cuộc chiến ở Ukraine đã cho thấy sắc thái thực sự của Tòa Thượng phụ Moscow.
“Trong suốt khoảng thời gian đó, Giáo hội Nga đã nỗ lực lợi dụng Tòa Thánh, không phải theo quan điểm Kitô giáo, mà theo quan điểm chính trị; như một công cụ được sử dụng có lợi cho nhà nước Liên Xô trước đây và sau này, vì lợi ích của nhà nước Nga”, ông Yurash nói.
Tuy nhiên, trong khi mối quan hệ giữa hai Giáo hội có thể căng thẳng, một cuộc gặp gỡ liên tôn nhằm mục đích thúc đẩy hòa bình và thống nhất có thể chứng minh kịp thời.
Hơn nữa, sự hiện diện của Đức Thánh Cha Phanxicô tại cuộc họp là “thành tựu lớn nhất” của đại hội bởi vì ngài “là nhân vật quốc tế quan trọng và được công nhận nhất trong lĩnh vực thúc đẩy đối thoại giữa các quốc gia, các nền văn hóa và các tôn giáo khác nhau”, Đức Giám mục José Luis Mumbiela Sierra Địa phận Chúa Ba Ngôi ở Almaty, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Công giáo Trung Á, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Vatican News được công bố vào ngày 4 tháng 8.
“Truyền giáo cũng có nghĩa là củng cố sự chung sống xã hội thông qua đối thoại và sự thân ái giữa những người tuyên xưng những đức tin khác nhau, hoặc không có niềm tin tôn giáo nào cả”, Đức Giám mục Mumbiela nói.
Minh Tuệ (theo Crux)
