Khi giải thích một lời trong Kinh Thánh, cần chú ý một loại ngữ cảnh là toàn bộ sách Tin Mừng… Trích riêng một câu nào đó ra khỏi cuốn sách, rồi giải thích câu đó theo ý chủ quan của mình, thì… kẹt lắm!
Trong bài Tin Mừng thứ Ba 14-03-2017 (Mt 23,1-12), sau khi đã nhận xét về vị trí của các kinh sư và người Pharisêu, Đức Giêsu bắt đầu lời phê bình. Người nói: “Tất cả những gì họ nói, anh em hãy làm, hãy giữ, còn những việc họ làm, thì đừng có làm theo, vì họ nói mà không làm” (c.3).
Nhiều người hiểu phần thứ nhất của câu trên là một lời khen ngợi, và như thế, vấn đề của các kinh sư và người Pharisêu chỉ là họ nói mà không làm.
Nhưng có lẽ cách hiểu đó không chính xác.
Thực ra, câu này mang tính châm biếm rất ý nhị.
Phần thứ hai của câu có giá trị vô hiệu hóa “lời khen” ở phần thứ nhất. Vì chưng không ai có thể coi là có giá trị những lời giáo huấn và giải thích về thánh ý Thiên Chúa của những người mà mình biết rõ là hoàn toàn giả hình.
Cách giải thích này được xác nhận bởi sự kiện là Đức Giêsu đã chê trách không chỉ cách sống mà ngay cả giáo thuyết và đạo lý của những người Pharisêu nữa. Người bảo: “Họ là những người mù dắt người mù. Mù mà lại dắt mù, cả hai sẽ lăn cù xuống hố” (Mt 15,14). Người khẳng định rằng khi giảng dạy dân chúng, họ dựa vào truyền thống của họ mà hủy bỏ lời Thiên Chúa (x.15,6-9). Người dặn các môn đệ một cách rõ ràng là phải coi chừng giáo lý của những người Pharisêu và những người Xađốc (x.16,12). Người không ngần ngại nói rằng họ khóa cửa Nước Trời không cho người ta vào (x.23,13), làm cho người ta phải sa hỏa ngục (x.23,15), rằng họ chỉ là những kẻ dẫn đường mù quáng (x.23,16)…
Vì thế, sẽ là sai lầm nếu chúng ta hiểu rằng Đức Giêsu đồng ý với những giáo huấn mà các kinh sư và người Pharisêu giảng dạy, và rằng Người muốn đám đông dân chúng và các môn đệ đang nghe Người hãy thực hành theo các giáo huấn đó.
Khi giải thích một lời trong Kinh Thánh, cần chú ý một loại ngữ cảnh là toàn bộ sách Tin Mừng… Trích riêng một câu nào đó ra khỏi cuốn sách, rồi giải thích câu đó theo ý chủ quan của mình, thì… kẹt lắm!
Nguyễn Thể Hiện
