Lực lượng cứu hỏa cố gắng dập tắt đám cháy rừng trên đảo Evia của Hy Lạp vào ngày 10 tháng 8. Cháy rừng trên khắp miền nam châu Âu đã phá hủy hàng nghìn ngôi nhà và hàng nghìn người phải di tản trong những tuần lễ gần đây (Ảnh: AFP)
Nhân loại đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng hiện sinh do những tác động của thời tiết khắc nghiệt và vấn đề biến đổi khí hậu. Và nhân loại chỉ có thể tự trách mình vì một bi kịch khủng khiếp như vậy.
Chúng ta xem trên TV những hình ảnh khủng khiếp của những khu rừng hỏa hoạn, những trận lũ hoành hành tàn phá đất đai và làng mạc, những trận lở đất lớn chôn vùi nhà cửa và con người, và những điều này tái khẳng định sự thật xấu xa rằng tội lỗi sinh thái của chúng đang gây ra sự diệt vong ta từng ngày.
Báo cáo mới nhất của Liên hợp quốc về các cuộc khủng hoảng khí hậu do Ủy ban liên chính phủ về Biến đổi khí hậu được ký bởi 159 quốc gia một lần nữa cảnh báo chúng ta rằng con người chúng ta phải chịu trách nhiệm về thảm họa khủng khiếp này.
Chúng ta đã tự gây ra thảm họa cho chính mình bằng cách dung túng và cho phép thông qua các chính trị gia tham nhũng, các công ty năng lượng than, dầu và khí đốt để thúc đẩy hoạt động khai thác và đốt nhiên liệu hóa thạch không thể cưỡng lại được. Chúng ta đồng lõa với tội ác khi chúng ta ủng hộ các chính trị gia đó trong các chiến dịch bầu cử, những người đã trở nên thân thiện với các công ty hiểm độc đó để được hỗ trợ tài chính và họ đáp lại sự ưu ái bằng cách đảm bảo trợ cấp của chính phủ cho các thực thể đó để cho phép và tiếp tục đốt than, dầu và khí đốt gây ra sự tàn phá đối với hành tinh của chúng ta.
Tại Hoa Kỳ, các khoản trợ cấp nhiên liệu hóa thạch cho ngành năng lượng là rất lớn trong khi việc tài trợ cho năng lượng tái tạo lại không đáng kể. Đó là một tình huống tương tự trên toàn thế giới. Có tới 447 tỷ đô la Mỹ tiền thuế của người dân đã được trả để trợ cấp cho các công ty trị giá hàng tỷ đô la trong ngành than, dầu và khí đốt kể từ năm 2014 trong khi việc hỗ trợ cho việc phát triển các nguồn năng lượng tái tạo chỉ là 128 tỷ đô la.
Một báo cáo từ Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế (IRENA) cho thấy sự mất cân bằng khủng khiếp này vẫn tiếp tục. “Tuy nhiên, sự mất cân bằng tiếp tục vẫn còn đáng kinh ngạc. Năm 2017, chi phí ngoại ứng không định giá và trợ cấp trực tiếp cho nhiên liệu hóa thạch (3,1 nghìn tỷ USD) đã vượt quá trợ cấp cho năng lượng tái tạo hệ số 19”, IRENA báo cáo năm ngoái.
Sự nóng lên toàn cầu với nhiệt độ không thể sánh kịp đã nhấn chìm thế giới là do một lý do: đốt nhiên liệu hóa thạch. Việc khai thác và đốt than, dầu và khí đốt là yếu tố cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển kinh tế trong hơn một thế kỷ qua. Nhưng giờ đây, việc này phải dừng lại. Khí carbon dioxide và khí mêtan đang giữ sức nóng của mặt trời giống như một tấm chăn phủ trên toàn cầu và chúng ta đang dần tự đun nóng chính mình. Những hành động vô trách nhiệm của chúng ta đang đẩy tất cả sinh vật và thực vật sống vào chỗ diệt vong. Hơn một triệu động vật và bò sát đã thiệt mạng trong các trận hỏa hoạn ở Úc vào năm ngoái. Có biết bao nhiêu chủng loài nữa sẽ chết trong năm nay ở Mỹ, EU và Nga?
Các nguồn năng lượng tái tạo trung hòa với carbon phải được mở rộng nhanh chóng: năng lượng địa nhiệt, tuabin gió, tấm pin mặt trời, năng lượng sóng và thủy triều. Những thứ này sẽ tạo ra điện năng để thúc đẩy ngành công nghiệp, sưởi ấm và làm mát các ngôi nhà và cung cấp năng lượng cho các phương tiện chạy điện mà không hủy hoại hành tinh. Nhưng nó sẽ thành công kjp thời hầu cứu vãn hành tinh? Đó là câu hỏi nhức nhối trong thời gian qua.
Các nhà khoa học, các nhà môi trường học và Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC) của Liên hợp quốc đã cảnh báo chúng ta về sự thật khủng khiếp rằng nếu nhiệt độ trung bình toàn cầu tăng hơn 1,5 độ C, sẽ có những thảm họa do vấn đề biến đổi khí hậu gây ra thậm chí còn tồi tệ hơn. Tình trạng hạn hán ngày càng tồi tệ hơn, hỏa hoạn, lũ lụt chết người và tình trạng mất mùa đang rình rập chúng ta.
Tương lai quả thực ảm đạm kinh khủng. Các quốc gia sẽ bị lôi kéo vào chiến tranh và bạo lực về nước, lương thực và đất canh tác khiến hàng triệu người phải rời bỏ nhà cửa. Một sự kiện khủng khiếp như vậy sẽ buộc hàng triệu người lâm cảnh đói khát, tuyệt vọng phải di cư đến các đồng cỏ xanh hơn (các quốc gia) để kiếm thức ăn và sinh tồn.
Chúng ta đã đạt đến đỉnh điểm khi các tảng băng trôi ở Bắc Cực và sông băng vùng núi đang tan chảy liên tục, gây nguy hiểm cực kỳ lớn cho cuộc sống của hàng triệu người nghèo ở các thị trấn ven biển, làng mạc và các đảo và đảo san hô thấp ở Thái Bình Dương. Họ sẽ phải sơ tán và di cư để sống sót. Nhiều người đã bắt đầu di tản. Chúng ta không biết liệu những tảng băng trôi ở vùng cực có bị đóng băng trở lại một cách hiệu quả hay không. Các nghiên cứu cho rằng trong một viễn tượng về khí hậu thay đổi, quá trình đóng băng có thể mất hàng trăm năm.
Hàng triệu nạn nhân đáng thương này đã chẳng làm gì để gây ra tình trạng nóng lên toàn cầu nhưng họ đang trở thành sự thiệt hại ngoài dự kiến của những người khác, những người lâu nay đã gây ra những vết thương không thể chữa lành trên hành tinh của chúng ta. Chi phí tài chính cho tình trạng ô nhiễm môi trường thực sự rất đáng kinh ngạc. Theo IRENA, chi phí sức khỏe do tình trạng ô nhiễm trên toàn cầu kể từ năm 2017 là con số khổng lồ 2,263 tỷ USD.
Quân đội Trung Quốc xâm lược đã đánh cắp và chiếm đóng các hòn đảo của Philippines cũng sẽ phải sơ tán vì những hòn đảo và đảo san hô này sẽ bị ngập trong vài năm nữa. Trung Quốc là một trong những nước sản xuất khí nhà kính, CO2 và mêtan lớn nhất thế giới với hàng nghìn nhà máy nhiệt điện than, tiếp theo là Hoa Kỳ. Philippines chiếm thị phần của các nhà máy nhiệt điện than khi nước này có thể có các nhà máy địa nhiệt và điện mặt trời.
Một thực tế đáng buồn là bất chấp những thảm kịch khí hậu khủng khiếp như vậy, kinh phí cho năng lượng tái tạo vẫn còn rất thấp. IRENA đã ước tính hỗ trợ từ phía cung cho năng lượng tái tạo là khoảng 166 tỷ đô la trong năm 2017. Tổng hỗ trợ cho sản xuất điện tái tạo là khoảng 128 tỷ đô la trong năm 2017 và hỗ trợ ngành giao thông vận tải thêm 38 tỷ đô la cho nhiên liệu sinh học.
Cũng cần lưu ý rằng Liên minh châu Âu nhiệt tình nhất trong việc đầu tư vào trợ cấp năng lượng tái tạo.
Tuy nhiên, các phương tiện truyền thông đưa tin về việc các công ty dầu mỏ và nhiên liệu lớn đã lợi dụng tầm ảnh hưởng của họ để duy trì hoạt động kinh doanh nhiên liệu hóa thạch của họ.
Các tập đoàn dầu mỏ lớn như Shell, BP, Chevron, ExxonMobil và Total và các nhóm vận động hành lang của họ được cho là đã cố gắng tác động đến luật pháp EU có lợi cho họ bằng cách ban hành các luật hạn chế việc khai thác và đốt nhiên liệu hóa thạch. Những gã khổng lồ dầu khí này mang trong mình DNA văn hóa doanh nghiệp và những mục tiêu không thể dung thứ hoặc hỗ trợ năng lượng tái tạo.
Họ là những người có ảnh hưởng hung bạo. Một báo cáo trên tờ Guardian cho thấy họ đã chi 253 triệu euro (351 triệu đô la) để vận động hành lang và gây ảnh hưởng đến các chính trị gia và các tổ chức EU từ năm 2010 đến năm 2018, theo một báo cáo của Corporate Europe Observatory, Food & Water Europe, Friends of the Earth Europe và Greenpeace.
“Báo cáo được đưa ra sau loạt phim Guardian’s Polluters, tiết lộ rằng 20 công ty dầu khí, bao gồm BP, Shell, Chevron, ExxonMobil và Total, có thể liên quan trực tiếp đến một phần ba lượng phát thải khí nhà kính kể từ năm 1965. Các công ty, bao gồm các công ty đa quốc gia và doanh nghiệp nhà nước, đang tiếp tục mở rộng hoạt động của họ và thúc đẩy tình trạng khẩn cấp về khí hậu mặc dù đã nhận thức được tác động tàn phá của ngành nghề kinh doanh của họ đối với hành tinh trong nhiều thập kỷ”, Guardian đưa tin.
Dường như có một âm mưu toàn cầu trong việc phủ nhận vấn đề biến đổi khí hậu và xem nhẹ lời kêu gọi thực hiện các hành động khẩn cấp và tức thời để đối phó với tình trạng nóng lên toàn cầu và các tác động của vấn đề biến đổi khí hậu. Các công ty đang khao khát kiếm được hàng tỷ đô la với cái giá phải trả của hành tinh đang dần suy kiệt của chúng ta khi hàng triệu người đang phải vật lộn để tồn tại.
Chúng ta phải vươn lên và làm bất cứ điều gì có thể để tác động đến hệ thống chính trị để đảm bảo các quyết định quan trọng được thông qua và thực hiện có thể ngăn chặn ô nhiễm, cứu vãn lấy hành tinh của chúng ta và duy trì sự tồn tại của chúng ta.
Lm. Shay Cullen
** Cha Shay Cullen là một Linh mục Thừa sai người Ireland thuộc Hội Truyền giáo Thánh Columban, đã làm việc tại Philippines từ năm 1969. Năm 1974, ngài thành lập Quỹ Preda, một tổ chức từ thiện chuyên bảo vệ quyền của phụ nữ và trẻ em và vận động cho sự tự do khỏi vấn nạn nô lệ tình dục và nạn buôn người. Các quan điểm được trình bày trong bài viết này là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm biên tập chính thức của UCA News.
Minh Tuệ (theo UCA News)
