Hôm thứ Sáu vừa qua, ĐTC Phanxicô đã tham dự lễ khánh thành một trụ sở mới của tổ chức ‘Scholas Occurentes’ tại Vatican, dành riêng cho việc xây dựng mạng lưới các trường học trên khắp thế giới. Cũng giống như sự kiện ‘World Meeting of Popular Movements’, ĐTC Phanxicô đang thể chế hoá tầm nhìn của mình, đảm bảo rằng các sáng kiến của mình nhằm thúc đẩy hoạt động xã hội và việc lắng nghe tiếng nói của các tổ chức sẽ tồn tại trong triều đại Giáo Hoàng của Ngài và hình thành một phần di sản Phanxicô.
ĐTC Phanxicô hiện đã trên 80 tuổi và cách đây không lâu đã kỷ niệm tròn 4 năm Triều đại Giáo Hoàng của ngài, và mặc dù không có bất kì dấu hiệu nào cho thấy tình trạng sức khỏe của ngài có chiều hướng đi xuống, thế nhưng tự nhiên người ta bắt đầu bàn về những di sản kế thừa lâu dài của ngài.
Cho đến nay, rõ ràng là tầm nhìn của ĐTC Phanxicô đối với Giáo hội quả là phức tạp, nhưng hai yếu tố cốt lõi vẫn chính là mong muốn thúc đẩy hoạt động xã hội, đặc biệt là các hình thức phục vụ trực tiếp và cụ thể, và đưa người nghèo vào vị thế được lắng nghe trong các cuộc thảo luận về cách giải quyết các vấn đề. Vấn đề đặt ra là, làm thế nào để ĐTC Phanxicô đảm bảo rằng những ưu tiên này vẫn còn tồn tại trong thực tế muôn màu phức tạp, thậm chí ngay cả sau khi ngài không còn trên cương vị Giáo hoàng?
Một câu trả lời đã được đưa ra vào thứ sáu, khi ĐTC Phanxicô chính thức mở một văn phòng tại Vatican dành cho tổ chức “Scholas Occurentes”, một nhóm người Argentina đã được sắp xếp để quy tụ các trường học giàu có lẫn nghèo nàn lại với nhau trong tinh thần hợp tác mà ngài đã ủng hộ tại Buenos Aires khi còn là Tổng Giám mục của thành phố, và về cơ bản ngài đã đem tổ chức này đến Roma và biến nó trở thành một thương hiệu toàn cầu.
“Scholas Occurentes” là một cụm từ Latin có nghĩa là “các trường học của sự gặp gỡ” và rõ ràng đó chính là một phần trong tầm nhìn của ĐTC Phanxicô đối với việc xây dựng một “nền văn hóa của sự gặp gỡ”. Các trường học đầu tiên tham gia vào mạng lưới toàn cầu của họ đã được kí kết vào năm 2013 tại một sự kiện do Vatican tổ chức với các ngôi sao bóng đá Lionel Messi và Gianluigi Buffon, một phần trong việc nhấn mạnh của nhóm đối với thể thao và nghệ thuật như là một cách thế để quy tụ các bạn trẻ lại với nhau.
Từ khi được bầu chọn làm Giáo hoàng, ĐTC Phanxicô đã kiến tạo nhóm này như là một tổ chức mang tính cá nhân và tuân theo các quy tắc Giáo hội, khi ban hành một văn kiện chính thức cho phép tư cách pháp nhân của tổ chức này vào tháng 8 năm 2015 và đồng thời phê chuẩn các điều lệ của nhóm. Sự ủng hộ của ĐTC Phanxicô cũng đã giúp nhóm này thu hút được sự hỗ trợ đáng kể của các lĩnh vực tư nhân, bao gồm các tập đoàn khổng lồ chẳng hạn như Google và IBM.
Hiện nay, tổ chức Scholas có các văn phòng đặt tại cả Buenos Aires và Vatican, và các kế hoạch kêu gọi sớm thiết lập văn phòng thứ ba tại Mozambique.
Hôm thứ Sáu vừa qua, ĐTC Phanxicô tiếp tục củng cố vị thế của nhóm này bằng cách đã đến Piazza San Calisto ở khu phố Trastevere của Roma, nơi nhiều phòng ban của Vatican có văn phòng tại đây, để dành một trụ sở mới lâu dài cho tổ chức “Scholas Occurentes”.
Cách đây một năm, có vẻ như tinh thần nhiệt huyết của ĐTC Phanxicô đối với nhóm này đã có phần nguội đi. Các phương tiện truyền thông của Ý đã công bố một bức thư dài ĐTC Phanxicô đã viết cho những người sáng lập, nhấn mạnh rằng họ phải từ chối khoản tài trợ trị giá 1,2 triệu đô la từ chính phủ Argentina trên cơ sở rằng việc tìm kiếm những nguồn tài trợ như vậy có thể sẽ khiến họ bị cuốn hút vào “con dốc trơn trượt” của sự tham nhũng. Cuối cùng, tổ chức Scholas đã không nhận khoản tài trợ này.
Tuy nhiên, hóa ra thực tế là việc cho mở một văn phòng hôm thứ Sáu vừa qua dường như cho thấy nhóm này vẫn còn nhận được sự dung thứ của ĐTC Phanxicô.
Thành thật mà nói, có đôi chút khó khăn đối với rất nhiều người đang theo dõi Vatican khi tìm hiểu chính xác điều mà tổ chức Scholas Occurentes thực hiện, ngoài việc tổ chức trận đấu bóng đá giao hữu thường xuyên tại Sân vận động Olympic Roma, tập hợp một vài phiên nói chuyện thông qua ứng dụng Google Hangout giữa ĐTC Phanxicô với các nhóm học sinh, và giúp đỡ một số ít người nổi tiếng như Richard Gere và Selma Hayek để có được những khoảnh khắc ‘face time’ với ĐTC Phanxicô.
ĐTC Phanxicô đã thực hiện một trong những cuộc trò chuyện thông qua ứng dụng Google Hangouts hôm thứ Sáu vừa qua. ĐTC Phanxicô đã trò chuyện với các sinh viên cũng như những người trưởng thành đến từ Ý, Tây Ban Nha, Hoa Kỳ, Mexico, Colombia, Brazil, Paraguay, Haiti, và Argentina, mời gọi họ trở nên những thành tố mang tính “nhân văn” đối với việc toàn cầu hóa.
Trong bất kỳ trường hợp nào, các chương trình ủng hộ tổ chức Scholas của ĐTC Phanxicô đã cho thấy rằng một bộ phận đã được dành riêng cho việc xây dựng một mạng lưới toàn cầu bao gồm các trường học nhằm thúc đẩy tinh thần liên đới và công ích đã trở thành một bộ phận cố định vĩnh viễn của Vatican, một cái gì đó gần như chắc chắn sẽ tồn tại và tiếp tục dưới thời Đức Phanxicô cũng như bất cứ ai nối tiếp ngài.
Để hưởng dụng một số phát biểu khuôn mẫu của Giáo hội, điều đang xảy ra là chúng ta được nhìn thấy việc ĐTC Phanxicô thể chế hoá uy tín riêng của mình.
Theo nghĩa đó, Scholas Occurentes cũng tương tự như ‘World Meeting of Popular Movements’, một sáng kiến khác của vị Giáo hoàng này, vốn đã trở nên cố định về cơ bản. Được thiết lập để đưa các nhà lãnh đạo tôn giáo và chính trị vào cuộc trò chuyện với mọi tiếng nói từ cấp độ cơ sở, nó tập hợp các công đoàn, các nhóm hoạt động về môi trường, các hiệp hội dành cho những người vô gia cư và không có đất đai nhà cửa, cũng như các phong trào cơ sở khác.
Hội nghị thượng đỉnh lần thứ ba được tổ chức vào tháng 11 năm ngoái tại Vatican, và ĐTC Phanxicô cũng tổ chức một hội nghị vào năm 2015 tại La Paz, Bolivia, khi Ngài đang thăm viếng nước này. Cuối tháng Hai vừa qua, đã có một hội nghị khu vực về sự kiện này được tổ chức tại Modesto, California, lần đầu tiên diễn ra tại Hoa Kỳ. Đức Hồng Y Peter Turkson người Ghana, Tổng trưởng Thánh Bộ Cổ võ Phát triển Con người Toàn diện, đã có mặt như vị đại sứ của ĐTC Phanxicô.
ĐTC Phanxicô đã hết sức cam kết đối với sáng kiến này. Trước đây, bài diễn văn ngoại giao và chính trị quan trọng nhất của ĐTC Phanxicô trong năm là vào những buổi tiếp kiến hồi tháng Giêng của ngài với các đoàn ngoại giao đã được công nhận tại Vatican. Tuy nhiên, hiện nay, rõ ràng là trong những bối cảnh những buổi tiếp kiến đó, ĐTC Phanxicô chủ yếu tập trung vào những điểm đã được khai triển bởi Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, trong khi niềm say mê thực sự cũng như những ưu tiên cá nhân của ngài lại xuất hiện trong các bài phát biểu mà ngài đưa ra với các phong trào quần chúng.
Trong khoảng ba năm, đã có một cơ sở hạ tầng và kế hoạch cơ bản được phát triển xung quanh các hội nghị này, và mọi lý do để tin rằng cũng giống như các sự kiện khác do Vatican tài trợ – Hội nghị Thế giới về Gia đình, chẳng hạn – chúng sẽ tiếp tục diễn ra rất lâu sau khi ĐTC Phanxicô đã rời khỏi cương vị Giáo hoàng.
Tất nhiên, Hội nghị toàn cầu về các phong trào quần chúng cũng là một biểu hiện rõ ràng của ý tưởng về một “nền văn hoá gặp gỡ”.
Cũng giống như Ngày Giới trẻ Thế giới được xem như là một phần di sản của Thánh Gioan Phaolô II, và tương tự đối với Hội đồng Giáo hoàng về Cổ võ Tân Phúc Âm Hóa của Đức Nguyên Giáo hoàng Benedictô XVI, vào hôm thứ Sáu vừa qua, một cột mốc đối với tổ chức Scholas Occurentes đã đưa ra như một yếu tố xác định đối với những điều mà ĐTC Phanxicô sẽ để lại.
Liệu các vị Giáo hoàng tương lai sẽ có thể làm gì với những tổ chức mới này, tất nhiên, bất cứ ai cũng khó có thể dự đoán. Tuy nhiên, rõ ràng là các ngài sẽ phải làm một điều gì đó, bởi vì những tổ chức này đã tồn tại sẵn ở đây.
Minh Tuệ (theo Crux)
