Các thành viên phục vụ của Lực lượng vũ trang Ukraine ngồi trên hệ thống tổ hợp tên lửa phòng không được gọi là “Tunguska” trong cuộc tập trận tại một khu vực của Chiến dịch liên hợp ở một địa điểm không xác định ở miền đông Ukraine, trong bức ảnh được phát hành vào ngày 20 tháng 4 năm 2021 (Ảnh: CNS / Dịch vụ báo chí của Chiến dịch Lực lượng Liên hợp qua Reuters)
RÔMA – Khi căng thẳng giữa Nga và Ukraine tiếp tục leo thang và mối đe dọa về một cuộc chiến tranh toàn diện giữa hai bên trở nên rõ ràng hơn, tổ chức từ thiện Caritas của Ukraine cho biết họ đang chuẩn bị cho một cuộc khủng hoảng nhân đạo có thể xảy ra nếu có một cuộc xâm lược.
Phát biểu với Crux, Vladyslav Shelokov, Giám đốc Truyền thông và Huy động Nguồn lực của Caritas Ukraine, cho biết tình hình xấu đi thành chiến tranh “sẽ làm sâu sắc thêm tình hình nhân đạo vốn đã tồn tại theo cấp số nhân”.
“Đó sẽ là một thảm kịch nghiêm trọng không chỉ đối với những người chạy trốn khỏi nhà của họ thoát khỏi các vụ nổ và các trận pháo kích, mà còn là một thảm kịch nghiêm trọng đối với cả đất nước chúng ta”, ông Shelokov nói, và đồng thời lưu ý rằng “có khả năng hàng triệu người” sẽ tự nhận thấy mình lâm cảnh túng thiếu cần được giúp đỡ.
Nếu một cuộc chiến toàn diện nổ ra, Caritas cần tăng cường các nỗ lực mà tổ chức này đã thực hiện tại các khu vực xung đột kể từ cuộc bất ổn vào năm 2014, tổ chức nơi trú ẩn cho những người phải di tản và cung cấp nước, thực phẩm, bộ dụng cụ vệ sinh, sự chăm sóc và hỗ trợ y tế.
Caritas, ông Shelokov cho biết, đã cung cấp các dịch vụ này trong suốt 8 năm qua, “và chúng tôi cũng đang chuẩn bị ứng phó theo cách tương tự lần này, trong trường hợp leo thang, nhưng chúng tôi hy vọng và cầu nguyện rằng kinh nghiệm của chúng tôi trong việc ứng phó nhanh chóng trong tình trạng xấu đi của chiến tranh sẽ không được áp dụng vào hành động”.
Trong hai tháng qua, Nga đã tích lũy hàng nghìn binh sĩ tại biên giới với Ukraine, với ước tính số lượng binh sĩ Nga xung quanh lãnh thổ này lên tới gần 200.000 người.
Ban đầu, Nga phủ nhận rằng họ đang chuẩn bị cho một cuộc xâm lược và đồng thời cho biết rằng họ đang đáp trả hành động gây hấn của các đồng minh NATO, tuy nhiên, Moscow cho biết họ sẵn sàng thực hiện “các biện pháp quân sự-kỹ thuật” không xác định nếu không được đáp ứng yêu cầu của NATO về việc rút quân khỏi Đông Âu và cam kết không bao giờ kết nạp Ukraine hoặc bất kỳ quốc gia Liên Xô cũ nào khác với tư cách thành viên.
Căng thẳng giữa Nga và Ukraine đã tăng dần kể từ năm 2014, khi các công dân Ukraine lật đổ Tổng thống thân Nga Viktor Fedorovych Yanukovych. Ngay sau đó, Nga sáp nhập bán đảo Crimea phía nam của Ukraine và hậu thuẫn cho những người ly khai đã vượt qua những vùng rộng lớn ở các khu vực phía đông Donetsk và Luhansk của Ukraine.
Kể từ đó, các vụ tấn công bằng pháo kích và bắn tỉa đã trở thành chuyện thường ngày ở miền đông Ukraine, với ước tính của Liên hợp quốc cho đến nay đã có khoảng 1,5 triệu người phải di tản và ước tính khoảng 14.000 người đã thiệt mạng, trong đó nhiều người là dân thường.
Từ lâu, Nga đã chống lại những đề xướng của Ukraine đối với các thể chế châu Âu và nỗ lực gia nhập Liên minh châu Âu và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Với việc Nga tiếp tục gửi quân đến biên giới với Ukraine trong đợt leo thang căng thẳng mới nhất này, Mỹ và các nước châu Âu như Đức và Pháp đã phải tham gia đàm phán, khi các nhà quan sát ngày càng cảnh báo rằng một cuộc tấn công quân sự của Nga ở Ukraine sẽ khiến vấn đề an ninh của toàn châu Âubị đe dọa.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã đe dọa sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Nga nếu lực lượng của họ xâm lược Ukraine, tuy nhiên, Nga đã không can ngăn.
Trong bài phát biểu trước người dân Nga hôm thứ Hai, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã làm gia tăng căng thẳng khi tuyên bố công nhận nền độc lập của hai khu vực ly khai do Nga kiểm soát ở khu vực Donetsk, miền đông Ukraine, đồng thời gọi hai khu vực này là Cộng hòa Nhân dân Donetsk và Lugansk.
Đáp lại, Tổng thống Ukraine Voldymyr Zelensky đã tuyên bố trong bài phát biểu của mình trước quốc gia rằng “các biên giới quốc tế của Ukraine sẽ vẫn như cũ”, bất chấp việc Tổng thống Putin công nhận các quốc gia Cộng hòa Donetsk và Lugansk.
“Chúng tôi sẽ không trao cho bất cứ ai bất cứ điều gì”, ông Zelensky nói, và đồng thời nhắc lại mong muốn của ông về một giải pháp ngoại giao đối với tình hình hiện tại, ông cho biết: “chúng tôi tận tâm với con đường hòa bình và ngoại giao, chúng tôi đang ở trên đất của chúng tôi. Chúng tôi không sợ bất cứ điều gì hay bất cứ ai, chúng tôi không mắc nợ bất kỳ ai, chúng tôi sẽ không trao cho bất cứ ai bất cứ điều gì cả”.
Trong bình luận của mình với Crux, ông Shelokov cho biết các công dân Ukraine đã phải sống chung với mối đe dọa từ bom đạn, pháo kích và chiến tranh tiềm tàng trong gần một thập kỷ.
“Những người sống gần chiến tuyến đã quen với các trận pháo kích và các vụ xả súng, và đôi khi, thật khó tin rằng người dân đã quen với việc sống trên chiến trường”, ông Shelokov nói, đồng thời lưu ý rằng cũng đã có một đợt suy thoái kinh tế do đợt căng thẳng mới nhất.
Trong hai tháng qua, tình hình kinh tế ở Ukraine đã trở nên xấu đi, ông Shelokov nói, và đồng thời lưu ý rằng hryvnia, đơn vị tiền tệ quốc gia của Ukraine, đã mất khoảng 10% giá trị so với đồng euro.
“Đồng thời, giá dầu và khí đốt hiện nay đang cao và chi phí nhiên liệu cũng tăng lên” cũng như giá các loại hàng hóa và dịch vụ, “đặc biệt là các khoản thanh toán cho thực phẩm và điện nước cũng tăng lên. Và giờ đây sự leo thang đang làm cuộc khủng hoảng càng thêm sâu sắc”, ông Shelokov nói.
Caritas, ông Shelokov nói, là một trong những tổ chức hoạt động tích cực nhất tại nơi mà Ukraine gọi là “lãnh thổ bị chiếm đóng” ở phía đông, cung cấp “hỗ trợ có hệ thống” cho những người sống trong vùng đệm.
Các dự án trong khu vực bao gồm việc phân phát giỏ đựng thức ăn, các bộ dụng cụ vệ sinh, vật liệu sưởi ấm và phiếu mua hàng dược phẩm, vì các loại thuốc men và thực phẩm cơ bản ngày càng trở nên khan kiếm.
Tuy nhiên, ông Shelokov cho biết hoạt động nhân đạo hàng ngày của tổ chức Caritas trong khu vực xung đột, vốn đã tăng đều đặn, đã tạm thời bị đình chỉ kể từ ngày 18 tháng 2 “do tình hình an ninh không thể đoán trước”.
Cho đến nay, khoảng 61.000 người đã chạy khỏi khu vực xung đột trong đợt leo thang căng thẳng mới nhất, làm tăng số lượng những người phải di tản trong nước. Hội đồng châu Âu gần đây đã thông qua kế hoạch viện trợ 1,2 tỷ Euro để hỗ trợ Ukraine trong bối cảnh khủng hoảng hiện nay.
Ông Shelokov cho biết không biết liệu Nga có thực sự xâm lược Ukraine hay không, nhưng “chúng tôi cầu nguyện cho hòa bình, bởi vì người dân Ukraine là những người yêu chuộng hòa bình”.
“Đồng thời, Caritas Ukraine không ngừng tăng cường năng lực của mình để cung cấp các phản ứng thích hợp nhằm giúp đỡ những người gặp khó khăn trong trường hợp bị Nga tấn công quân sự một cách công khai”, ông Shelokov nói.
Khi cuộc khủng hoảng bùng phát, đã có nhiều lời kêu gọi Vatican đứng ra làm trung gian hòa giải và một chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô tới Ukraine, điều mà các nhà lãnh đạo Giáo hội ở nước này tin rằng có thể giúp xoa dịu căng thẳng và dập tắt nguy cơ chiến tranh.
Tân Đại sứ của Ukraine tại Tòa Thánh, Andriy Yurash, cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây với Reuters rằng Vatican sẽ là một địa điểm lý tưởng cho các cuộc đàm phán hòa bình nhằm chấm dứt cuộc xung đột kéo dài 8 năm ở miền đông Ukraine, đồng thời bày tỏ sự cởi mở đối với sự hòa giải trực tiếp của Vatican.
Ông Yurash, người dự kiến sẽ đến Ý trong tháng này, đã nhắc lại lời mời của chính phủ đối với Đức Thánh Cha Phanxicô về chuyến viếng thăm nước này, ông cho biết rằng: “Tất cả các nhà lãnh đạo thế giới đều đến thăm Ukraine”, và chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha “sẽ có tác động rất lớn đối với sự tiến triển của tình hình”.
Đức Tổng Giám mục Sviatoslav Shevchuk của Giáo hội Công giáo Hy Lạp Ukraine trong một cuộc họp bàn tròn truyền thông hồi đầu tháng này đã nhắc lại lời kêu gọi của mình về chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô, vị Giám chức nói với các nhà báo rằng: “Nếu Đức Thánh Cha đến Ukraine, chiến tranh sẽ kết thúc”.
Về vai trò trung gian hòa giải của Vatican, ông Shelokov nói: “Mọi nỗ lực nhằm giảm leo thang tình hình đều có giá trị” và bất kể những kết quả bên ngoài của rất nhiều những lời cầu nguyện của Đức Thánh Cha Phanxicô dành cho Ukraine là gì, những lời của ngài đã là “một dấu hiệu quan trọng của tình liên đới và sự ủng hộ đối với người dân Ukraine”.
“Cùng với Đức Thánh Cha, chúng tôi hiệp nhất trong lời cầu nguyện và mong muốn giảm leo thang và chấm dứt chiến tranh”, ông Shelokov nói, và đồng thời cho biết chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha sẽ là một thời khắc lịch sử đối với cả đất nước.
Ông Shelokov đã nhắc lại chuyến viếng thăm của Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đến Kyiv và Lviv vào năm 2001, vốn đã thu hút hàng trăm nghìn người đến với nhau.
“Tôi nhớ việc mọi người đứng dọc theo các con phố và đại lộ nơi đoàn xe của Đức Giáo hoàng đi qua. Sự hiện diện của ngài mang đến một bầu khí tuyệt vời về hy vọng về một tương lai tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người”, ông Shelokov nói, và đồng thời cũng cho biết thêm rằng: “ngày nay chúng ta cần dấu chỉ của sự liên đới và hỗ trợ, sự đảm bảo rằng chúng ta không đơn độc”.
Một chuyến viếng thăm của Đức Giáo hoàng, ông Shelokov nói, “có thể mang lại cho tất cả chúng ta sự tán thành và hy vọng rằng tình huống đe dọa này sẽ có thể tránh khỏi với sự trợ giúp của Thiên Chúa”.
Minh Tuệ (theo Crux)
