Sơ Catherine Mpolokoso, cùng với các nhân viên cấp cao tại Nhà Lubasi, tham gia cùng một số trẻ em chơi một số trò chơi tại cơ sở ở Livingstone, Zambia. Nhà Lubasi cung cấp dịch vụ chăm sóc cho trẻ em bị bỏ rơi, bị bỏ bê, dễ bị tổn thương và mồ côi. Họ cũng tái hòa nhập trẻ em vào các gia đình yêu thương thông qua việc nuôi dưỡng và nhận con nuôi (Ảnh: Derrick Silimina)
Timothy Siazanga, học sinh lớp 10 tại Trường Trung học Linda, đi bộ về nhà sau giờ học, bất chấp cái nóng oi ả của buổi chiều trong khi mong mỏi được gặp mẹ của em ở nhà bà của mình tại ngoại ô điểm du lịch Livingstone của Zambia, cách thủ đô Lusaka khoảng 480 km (hoặc 297,6 dặm) về phía nam.
Timothy đã chia sẻ với Global Sisters Report (GSR) về thử thách căng thẳng mà em đã trải qua sau khi cha em qua đời vào năm 2014.
“Một năm sau khi bố và mẹ ly hôn, bố lâm bệnh nặng rồi qua đời. Họ hàng của chúng con đã chiếm đoạt hết tài sản của bố, bao gồm cả đàn gia súc mà bố đã giao phó cho con”, cậu bé 17 tuổi kể lại.
“Con đã chạy trốn khỏi Choma sau sự ngược đãi của họ hàng bên nội. Sau đó, con bị mắc kẹt trên đường phố Livingstone trong khi tìm kiếm nhà mẹ của con. May mắn thay, cảnh sát đã giải cứu và đưa con đến Nhà Lubasi“.
Giống như Siazanga, Ackray Munsaka là một trong hơn 1.000 trẻ em dễ bị tổn thương đã đến Nhà Lubasi, một cơ sở cung cấp dịch vụ chăm sóc và bảo vệ cho trẻ em bị bỏ rơi, bị bỏ bê, dễ bị tổn thương và mồ côi. Họ cũng tái hòa nhập trẻ em vào các gia đình yêu thương thông qua việc nuôi dưỡng và nhận con nuôi.
Timothy Siazanga chia sẻ khoảnh khắc nhẹ nhàng với Sơ Catherine Mpolokoso thuộc Dòng Tôi Tớ Vô Nhiễm Mẹ Maria tại Nhà Lubasi ở Livingstone (Ảnh: Derrick Silimina)
Bà của Munsaka, Eneles Phiri, cho biết sức khỏe của cháu trai bà ngày càng yếu đi do sự tắc trách của gia đình sau khi họ ngừng điều trị bằng thuốc kháng vi-rút cho cháu.
Bà Phiri giải thích rằng Bệnh viện Đa khoa Livingstone đã giúp phục hồi sức khỏe của Munsaka. Sau khi em bình phục, các cơ quan y tế liên quan đến Sở Phúc lợi Xã hội đã đưa em đến Nhà Lubasi.
“Tôi biết ơn chính phủ và Nhà Lubasi vì đã đưa ra quyết định nhanh chóng để cứu mạng sống của cháu tôi”, bà nói.
Nhà Lubasi được thành lập vào năm 2001 bởi Anthony Ranjan, người tham gia vào các trường học cộng đồng ở các thị trấn Mwandi, Linda và Libuyu sau cái chết của con trai ông vào năm 1995. Người Công giáo sinh ra ở Sri Lanka này tìm cách bảo vệ mạng sống của trẻ em dễ bị tổn thương và khôi phục phẩm giá của chúng.
Lubasi, tiếng Lozi có nghĩa là gia đình, là nơi tràn ngập hy vọng và tình yêu thương kể từ khi được thành lập vào năm 2001. Cơ sở này chính thức mở cửa vào năm 2003 sau khi nhận được sự hỗ trợ từ cựu đệ nhất phu nhân Zambia Maureen Mwanawasa.
Bà Eneles Phiri, bên phải, đang trò chuyện với cháu của mình, Ackray Munsaka, tại Nhà Lubasi ở Livingstone (Ảnh: Derrick Silimina)
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ được nuôi dưỡng trong các cơ sở chăm sóc có thể bị chậm phát triển đáng kể, và sự chậm phát triển lớn hơn có vẻ liên quan đến việc phải ở lại đó lâu hơn.
Do đó, Zambia đang đạt được tiến bộ trong nỗ lực chuyển trẻ mồ côi và trẻ em dễ bị tổn thương khác từ sự chăm sóc của các tổ chức sang sự chăm sóc tại gia đình để trẻ em được nuôi dưỡng trong một gia đình an toàn, yêu thương hoặc trong một cộng đồng để phát huy hết tiềm năng của chúng.
Vì lý do này, Nhà Lubasi, một trong 33 cơ sở chăm sóc trẻ em theo Công giáo được Hiệp hội Nữ tu Zambia (ZAS) hỗ trợ, đã có bước tiến quan trọng trong việc chuyển trẻ em từ chế độ chăm sóc tại cơ sở sang môi trường nuôi dưỡng trong các gia đình.
“Chúng tôi đã chọn Lubasi Home ở Livingstone và St. Martin’s ở vùng nông thôn Ndola làm dự án thí điểm phù hợp với chính sách tái hòa nhập của chính phủ do vị trí của họ và số lượng trẻ em được nhận vào cao”, Sơ Catherine Mpolokoso, thuộc Dòng Tôi Tớ Vô Nhiễm Mẹ Maria và là điều phối viên dự án ZAS cho biết. Nữ tu Mpolokoso cũng cho biết thêm rằng hơn 60 trẻ em dễ bị tổn thương đã được đoàn tụ thành công với gia đình của mình.
Nữ tu Mpolokoso, người đã tham gia Hiệp hội Nữ tu Zambia vào năm 2019 khi chiến dịch tái hòa nhập trẻ em đang ở giai đoạn thứ hai, cho biết dự án thí điểm đã kéo dài đến năm 2022 và bao gồm giai đoạn một, và ZAS đã tiếp quản trong giai đoạn thứ hai. Dự án hiện đang ở giai đoạn thứ ba cho đến năm 2026. Hiện tại, họ đã bổ sung thêm ba cơ sở chăm sóc trẻ em nữa vào quá trình tái hòa nhập.
Các cuộc họp của ủy ban đánh giá của Hiệp hội Nữ tu Zambia đã đánh giá mọi trẻ em trong các cơ sở của mình và xác định rằng không phải trẻ em nào cũng có thể ở lại cơ sở chăm sóc trẻ em. Các thành viên gia đình đã được liên lạc và cha mẹ hiểu được nhu cầu đưa con cái của họ trở về nhà.
Nữ tu Mpolokoso, 48 tuổi, cho biết kể từ năm 2019, nhiều gia đình được hưởng lời từ chương trình ở Livingstone đã đoàn tụ với con cái của họ từ Nhà Lubasi đã nhận được các gói trao quyền, bao gồm đào tạo kỹ năng. Họ cũng đã thành lập các hợp tác xã, may vá và làm mộc, cùng với các dự án kinh doanh khác, để giảm bớt gánh nặng cho những người chăm sóc con cái của họ.
Bà Eneles Phiri cho biết: “Tôi rất biết ơn ZAS vì gói hỗ trợ trị giá 3.600 K [138 đô la], giúp thúc đẩy công việc kinh doanh mộc của tôi. Tôi đã kiếm được hơn 8.000 K [308 đô la] tiền mua đồ đạc”.
Sơ Catherine Mpolokoso đang kiểm tra một số đồ nội thất do bà Eneles Phiri sản xuất để bán tại Livingstone (Ảnh: Derrick Silimina)
Yêu cầu giấu tên, Melody — người hưởng lợi từ gói hỗ trợ trước khi đoàn tụ với cháu trai — đã kể với GSR về việc em gái chị đã bỏ rơi đứa con trai 5 tuổi của mình tại Nhà Lubasi. Những tiến triển đang được thực hiện để đoàn tụ đứa trẻ với gia đình trước cuối năm nay, và Melody đã được Hiệp hội Nữ tu Zambia tặng một chiếc máy khâu để có thu nhập ổn định nuôi cháu trai mình.
Với sự giúp đỡ của Bộ Phúc lợi Xã hội, Nhà Lubasi và Hiệp hội Nữ tu Zambia đã hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chính phủ có liên quan trong việc chuyển giao quyền giám hộ.
“Sự hợp tác của chúng tôi với ZAS và Nhà Lubasi đã thành công”, Olipa Manenga, nhân viên trợ lý phúc lợi xã hội của Quận Livingstone, cho biết. Bà Manenga cũng cho biết thêm rằng họ có hướng dẫn về việc tái hòa nhập trẻ em, chuẩn bị cho các gia đình đoàn tụ và đảm bảo họ ổn định về mặt tài chính để hỗ trợ trẻ em. Trẻ em cũng được chuẩn bị về mặt tâm lý và tình cảm để tạo điều kiện cho việc đoàn tụ gia đình diễn ra suôn sẻ.
Nữ tu Mpolokoso, một y tá và nữ hộ sinh đã đăng ký hành nghề, rất lạc quan rằng những nỗ lực tái hòa nhập sẽ mang lại lợi ích tốt nhất cho trẻ em và gia đình.
“Kể từ năm 2019, rất nhiều phụ huynh đã được trao quyền. Năm 2020, chúng tôi đã xây dựng một ngôi nhà hai phòng ngủ cho một gia đình. Chúng tôi sẽ trao quyền cho 7 gia đình nữa vào năm 2025”.
Minh Tuệ (theo GSR)
