Trong bức ảnh được chụp vào hôm thứ Ba này, ngày 31 tháng 8 năm 2021, các gia đình sơ tán khỏi Kabul, Afghanistan, đi bộ qua nhà ga để lên xe buýt sau khi họ đến Sân bay Quốc tế Washington Dulles, ở Chantilly, Va. Các nhóm tôn giáo Hoa Kỳ gồm nhiều tín ngưỡng đang chuẩn bị công tác hỗ trợ hàng ngàn người tị nạn đến (Ảnh: Gemunu Amarasinghe / AP)
Các tôn giáo và các giáo phái lớn của Hoa Kỳ, thường bị chia rẽ về các vấn đề lớn khác, đã thống nhất đằng sau nỗ lực giúp tiếp nhận dòng người tị nạn từ Afghanistan sau khi cuộc chiến tranh dài nhất của Hoa Kỳ kết thúc và là một trong những cuộc vận chuyển hàng không lớn nhất trong lịch sử.
Trong số những người chuẩn bị giúp đỡ có các cơ quan tái định cư người tị nạn Do Thái và các nhóm Hồi giáo; các Giáo hội Tin lành bảo thủ và tự do; và các tổ chức cứu trợ Công giáo nổi tiếng, cung cấp mọi thứ từ thực phẩm và quần áo đến trợ giúp pháp lý và nhà ở.
“Thật không thể tin được. Đó là một nỗ lực liên tôn có sự tham gia của Công giáo, Luther, Hồi giáo, Do Thái, Giám Nhiệm… Hindu… cũng như các cộng đồng không theo tôn giáo tin rằng có thể đó không phải là vấn đề đức tin, mà chỉ là vấn đề về việc chúng ta là ai với tư cách là một quốc gia”, theo Krish O’Mara Vignarajah, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Tổ chức Dịch vụ Người tị nạn và Nhập cư Luther.
Mỹ và các đối tác liên minh của họ đã sơ tán hơn 100.000 người khỏi Afghanistan kể từ khi cuộc không vận bắt đầu vào ngày 14 tháng 8, trong đó có hơn 5.400 công dân Mỹ và nhiều người Afghanistan đã giúp đỡ Mỹ trong cuộc chiến kéo dài 20 năm.
Nỗ lực của các nhóm tín ngưỡng nhằm giúp tái định cư cho họ sau một lịch sử lâu dài về sự tham gia của tôn giáo vào chính sách tị nạn, Stephanie Nawyn, một nhà xã hội học tại Đại học Bang Michigan, người tập trung vào các vấn đề người tị nạn, cho biết.
Nhiều thập kỷ trước khi Chương trình Tái định cư Người tị nạn của Hoa Kỳ được thành lập vào năm 1980, các tổ chức tín ngưỡng đã vận động cho việc tái định cư những người tị nạn Do Thái trong Thế chiến thứ hai. Các nhóm tôn giáo cũng giúp tiếp nhận những người chạy trốn khỏi các cuộc chiến tranh ở Việt Nam, vùng Balkan và các nơi khác.
Bên cạnh việc giúp phân phối các nguồn lực của chính phủ, các nhóm còn huy động các tài sản tư nhân như quyên góp và tình nguyện viên và cộng tác với các tổ chức tư nhân khác để cung cấp vật tư và nhà ở, bà Nawyn nói.
Các cơ quan tái định cư của Hoa Kỳ đã bị rút ruột dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, người đã cắt giảm lượng người tị nạn nhập cư hàng năm cho đến khi đạt mức thấp kỷ lục. Hiện các cơ quan đang nỗ lực để mở rộng năng lực để họ có thể xử lý dòng chảy từ Afghanistan.
“Đó là một nỗ lực mang tính lịch sử, và đã và đang có những thách thức – đặc biệt là sau sự phục hồi sau 4 năm kể từ cuộc chiến chống nhập cư, vốn đã tàn phá cơ sở hạ tầng tái định cư dành cho người tị nạn”, bà O’Mara Vignarajah nói.
“Một số văn phòng địa phương của chúng tôi có thể đã tái định cư cho 100 gia đình trong suốt năm ngoái, và hiện họ có thể đang xem xét 100 gia đình trong vài tuần tới”, bà O’Mara Vignarajah nói.
Hội đồng Giám mục Công giáo Hoa Kỳ, Tổ chức từ thiện Công giáo và các cơ quan khác đã chào đón các gia đình Afghanistan tại các căn cứ quân sự của Hoa Kỳ, nơi họ đang tạm trú.
Một thách thức lớn đó là việc tìm kiếm nhà ở giá cả phải chăng ở những khu vực mà người Afghanistan thường tái định cư, bao gồm California và khu vực Washington, D.C.
“Tôi rất quan tâm đến trẻ em, việc đưa chúng đến trường học”, Bill Canny, Giám đốc điều hành chương trình Dịch vụ Người tị nạn và Di trú của Hội đồng Giám mục Công giáo Hoa Kỳ, cho biết:
World Relief, một tổ chức nhân đạo Kitô giáo toàn cầu, đã giúp tái định cư khoảng 360 người Afghanistan trong tháng qua và đang mong đợi nhiều hơn nữa, Matthew Soerens, Giám đốc vận động của Giáo hội tại Hoa Kỳ của nhóm cho biết.
“Đây là những cá nhân trong nhiều trường hợp đã khiến cuộc sống của họ và gia đình họ gặp nguy hiểm đối với người dân Hợp chủng quốc Hoa Kỳ”, ông Soerens nói. “Giờ đây, họ đang phải đối mặt với nguy cơ bị Taliban trả thù… Tôi thiết nghĩ hầu hết người Mỹ thuộc tất cả các truyền thống tôn giáo đều coi đó như là một sự đòi buộc luân lý để chúng ta phải giữ lời hứa của mình”.
Trong số những người di tản có những người Afghanistan nhận được thị thực nhập cư đặc biệt sau khi làm việc với Hoa Kỳ hoặc NATO với tư cách là thông dịch viên hoặc trong một số tư cách khác; những người đã nộp đơn xin thị thực nhưng chưa được tiếp nhận; và những người có thể gặp nguy hiểm đặc biệt dưới thời Taliban.
Nhưng hàng nghìn người khác cũng đủ điều kiện xin thị thực đã bị bỏ lại vì hồ sơ tồn đọng, và các nhóm dựa trên đức tin đã kêu gọi chính quyền của Tổng thống Joe Biden đưa họ đến Hoa Kỳ một cách an toàn.
Mark Hetfield, chủ tịch và giám đốc điều hành của cơ quan tị nạn Do Thái HIAS, một trong chín nhóm ký hợp đồng với Bộ Ngoại giao về tái định cư, cho biết: “Một số trường hợp chúng tôi nhúng tay vào đều đã được giải quyết, nhưng nhiều trường hợp thì vẫn chưa được giải quyết”.
“Chúng tôi có một thiếu nữ đã bị Taliban nổ súng và hiện bị thương tật nghiêm trọng không thể qua khỏi”, ông Hetfield nói. “Chúng tôi còn biết nhiều, rất nhiều người khác hiện đang bị mắc kẹt – và Hoa Kỳ đã bỏ lại họ”.
Tổng thống Biden cho biết rằng ông đã giao nhiệm vụ cho Ngoại trưởng Antony Blinken phối hợp với các đối tác quốc tế để bắt Taliban phải giữ lời hứa của họ về lối đi an toàn cho những người muốn rời bỏ khu vực trong những ngày tới.
Tổng thống Biden đã từng ủng hộ việc tiếp nhận người tị nạn, đồng bảo trợ luật vốn đã tạo ra chương trình của chính phủ vào năm 1980. Tháng 6 năm nay, nhân Ngày Tị nạn Thế giới, ông Biden cho biết rằng “việc tái định cư giúp đoàn tụ gia đình, làm phong phú thêm kết cấu của nước Mỹ và nâng cao vị thế, ảnh hưởng của chúng ta và an ninh trên thế giới”.
Ardiane Ademi, Giám đốc Chương trình Tái định cư Người tị nạn cho Tổ chức Từ thiện Công giáo ở Tổng giáo phận Galveston-Houston, cho biết gần đây họ đã tái định cư cho một số gia đình rời Afghanistan trước cuộc không vận và hiện đang chuẩn bị cho hàng trăm gia đình nữa.
John Koehlinger, Giám đốc điều hành của Ủy ban Tị nạn Kentucky, cho biết cơ quan của ông đã tiếp nhận hai gia đình thông qua chương trình thị thực nhập cư đặc biệt và đã bắt đầu tiếp nhận thêm những người di tản. Nhưng những gia đình khác mà cơ quan mong đợi vẫn chưa đến.
“Hy vọng rằng một số hoặc tất cả họ hiện đang ở căn cứ quân sự của Hoa Kỳ đang được giải quyết”, ông Koehlinger nói.
Bà Ademi và ông Koehlinger cho biết các cá nhân và các nhóm địa phương đã tình nguyện giúp công việc tái định cư. Một số đã làm việc với những người tị nạn trước đây, trong khi những người khác là những người mới đến được thúc đẩy bởi những tin tức tuyệt vọng về việc rời khỏi Afghanistan.
“Đó là một phản ứng đáng kể”, bà Ademi nói.
Cánh tay nhân đạo của Giáo hội Mặc Môn đã cung cấp đồ vệ sinh cá nhân, đồ lót, dép và đồ chơi cho những người tị nạn tại một căn cứ không quân ở Qatar, phát ngôn viên Doug Anderson cho biết.
Được biết đến rộng rãi với tên gọi là Giáo hội Mặc Môn, họ cũng đã phân phát đồ tiếp tế cho hàng nghìn người Afghanistan đang trú ẩn tạm thời tại Căn cứ Không quân Ramstein ở Đức. Và họ cũng đang làm việc với quân đội Hoa Kỳ để cung cấp viện trợ cho 10.000 người tị nạn dự kiến đến Fort McCoy ở Wisconsin, từ đó họ sẽ được tái định cư trong các cộng đồng trên khắp đất nước.
Hala Halabi, Giám đốc quốc gia về việc hỗ trợ người tị nạn của Tổ chức Cứu trợ Người tị nạn Bắc Mỹ của Hoa Kỳ, cho biết những người Mỹ theo Hồi giáo đã tràn ngập nhóm này với các cuộc gọi, email và tin nhắn đề nghị quyên góp, cố vấn cho người tị nạn hoặc chuẩn bị những ‘hộp chào mừng’.
Tổ chức phi lợi nhuận này gần đây đã trang bị cho ba căn hộ ở khu vực Dallas mọi thứ từ “thảm chùi chân đến thực phẩm trong tủ lạnh”, bà Halabi cho biết, và hiện đang thu thập nguồn cung cấp từ nồi niêu và lò vi sóng cho đến mì ống, đường và chất tẩy rửa khi họ chuẩn bị cho những người sắp đến.
Ngoài phản ứng của những người Mỹ theo Hồi giáo, bà Halabi cho biết bà rất phấn khích bởi việc các nhóm tín ngưỡng khác nhau đã huy động để giúp đỡ những người tị nạn: “Mọi người thật tuyệt vời”.
Các nhà báo của Associated Press, Sophia Eppolito ở Thành phố Salt Lake và Jessie Wardarski và Emily Leshner ở New York đã đóng góp cho báo cáo này.
Minh Tuệ (theo Crux)
