Trong một tuyên bố chung trước thềm COP30, Pax Christi Quốc tế, Caritas Quốc tế và CIDSE đã kêu gọi hành động khẩn cấp để chăm sóc công trình sáng tạo, bởi lẽ “không thể có hòa bình đích thực nếu không có công lý khí hậu”.
“Không thể có hòa bình thực sự nếu không có công lý khí hậu, và không thể có công lý khí hậu nếu không có hòa bình”
Các thành viên của Pax Christi Quốc tế, Caritas Quốc tế, và CIDSE (Hợp tác quốc tế vì sự phát triển và liên đới) đã công bố một tuyên bố chung mang tựa đề “Những người Hành hương Hy vọng vì một thế giới công bằng và hòa bình”.
Đại diện của các tổ chức Công giáo trên toàn cầu dấn thân cho việc thúc đẩy hòa bình, công lý và bảo vệ môi trường đã cùng nhau tái khẳng định một sự thật “giản dị nhưng cấp bách: không thể có hòa bình đích thực nếu không có công lý khí hậu, và cũng không thể có công lý khí hậu nếu không có hòa bình”.
Cần phải hành động ngay lập tức
Các nhà lãnh đạo Công giáo nhấn mạnh rằng cuộc khủng hoảng sinh thái, trật tự toàn cầu đang phân mảnh và tình trạng nghèo đói cùng cực đang diễn ra không phải là những vấn đề riêng lẻ, mà kết nối với nhau trong một mạng lưới các mối đe dọa chung toàn cầu. Họ cho rằng nhân loại “đang phải đối mặt với sự hội tụ của nỗi thống khổ hàng loạt hiện tại và những nguy cơ tổn hại trong tương lai, được duy trì bởi một hệ thống chính trị và kinh tế có nguy cơ hoàn toàn sụp đổ”.
Trích dẫn Thông điệp Laudato si’ của Đức cố Giáo hoàng Phanxicô, tuyên bố giải thích rằng các cuộc khủng hoảng hiện tại là hậu quả của việc từ chối nghĩ đến các thế hệ tương lai và hệ quả từ hành động của chúng ta. Nếu không có biện pháp tức thời để ngăn chặn vòng xoáy đi xuống này, các nhà lãnh đạo cảnh báo, hành tinh có thể phải đối diện với “giờ khắc tăm tối nhất”.
Giáo hội Công giáo Hàn Quốc thúc đẩy Chiến dịch chống Biến đổi Khí hậu (Ảnh: ANSA)
Các cuộc xung đột hiện nay trên thế giới đã bị trầm trọng hóa bởi vấn đề biến đổi khí hậu. Các nhà lãnh đạo nhận định rằng tần suất và cường độ ngày càng tăng của các hiện tượng cực đoan, cùng với sự thay đổi nguồn tài nguyên và tình trạng đất đai không còn cư trú được, sẽ dẫn đến việc di cư cưỡng bức trên quy mô lớn — và chúng ta đã chứng kiến một số ví dụ cụ thể tại các quốc gia trên thế giới như Syria và Nam Sudan.
Thêm vào đó, những khu vực dễ bị tổn thương sẽ phải đối diện với rủi ro lớn hơn, và những căng thẳng vốn có sẽ càng gia tăng. Do đó, “hành động vì khí hậu không chỉ là một mệnh lệnh liên quan đến vấn đề môi trường, mà còn là một yếu tố thiết yếu trong công cuộc xây dựng hòa bình toàn cầu”.
Lợi nhuận được đặt lên trên con người = một lối suy nghĩ sai lầm
Mối liên hệ giữa vấn đề biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng và an ninh toàn cầu “không chỉ có liên quan mà còn xuất phát từ sự thiển cận, vô đạo đức và lối tư duy sai lạc”.
Trong nhiều năm qua, lợi nhuận đã được đặt lên trên con người, dẫn đến việc trao quyền lực cho những kẻ hưởng lợi từ sự hủy hoại và chia rẽ. Các ngành công nghiệp bị chi phối bởi nhu cầu tối đa hóa lợi nhuận đã tác động không cân xứng đến chính trị. Chúng phát triển mạnh nhờ “sự bất ổn, bất bình đẳng, khai thác không ngừng và chủ nghĩa thân hữu kiểu đầu sỏ — để lại những vùng đất cháy xém, những cộng đồng tan vỡ và một thế giới bị thương tổn”.
Liều thuốc giải là các giá trị chung của chúng ta
Tuyên bố chung nhấn mạnh rằng những thách đố này đều có cùng một gốc rễ: một hệ thống toàn cầu dựa trên lợi ích chính trị ngắn hạn và quyền lực tập trung. Trong nhiều thập kỷ qua, tiến trình đưa ra quyết định đã bị kiểm soát bởi chỉ một vài quốc gia, và viễn cảnh về một thế giới trong đó mọi quốc gia — bất kể quy mô hay ảnh hưởng — đều có tiếng nói, đã bị lãng quên.
Các nhà lãnh đạo Công giáo kêu gọi vượt qua “sự chuyển dịch sang một thế giới ‘đa cực’ trong đó ‘kẻ mạnh thì mặc nhiên là kẻ đúng’”. Họ nhấn mạnh rằng những khó khăn này có thể được vượt thắng nhờ các giá trị chung đặt nền tảng trên tình liên đới, công ích và nguyên tắc bổ trợ.
Các quyết định cần phải được đưa ra nhằm giúp đỡ những người chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi các cuộc khủng hoảng này, và trên hết, “chúng ta phải thực thi ưu tiên chọn lựa người nghèo, bảo đảm rằng những người dễ tổn thương nhất phải được ưu tiên trước tiên trong sự trợ giúp của chúng ta”.
Một người đàn ông đang kiểm tra thân cây lúa mì tại một trang trại ở Riviersonderend, Nam Phi
Tương lai bắt đầu từ hôm nay
Tuyên bố tiếp tục thúc bách mọi người hãy tái hình dung lại các hệ thống toàn cầu và các định chế tài chính, chấm dứt trợ cấp nhiên liệu hóa thạch, và ưu tiên các giải pháp do cộng đồng khởi xướng. Ngoài ra, cần phải chú trọng đến kiến thức của người bản địa và quyền được sống trên chính mảnh đất của họ.
Con đường phía trước là gì? Những bước đi nào có thể dẫn đến mục tiêu này? Tuyên bố khẳng định rằng các nguyên tắc của Học thuyết Xã hội Công giáo chính là kim chỉ nam, vốn “không chỉ mang lại sự sáng tỏ về mặt luân lý, nhưng còn đưa ra định hướng thực tiễn để xây dựng một thế giới vừa hòa bình vừa bền vững”.
Cùng cất tiếng với Đức Thánh Cha Lêô XIV và các nhà lãnh đạo tôn giáo khác, các thành viên của Pax Christi Quốc tế, Caritas Quốc tế và CIDSE kêu gọi chấm dứt con đường dẫn đến bạo lực, thay đổi hướng đi, và khơi dậy sự nhiệt huyết dấn thân vì hòa bình. Họ kêu gọi khơi dậy niềm xác tín rằng một thế giới hòa bình, xanh tươi và tốt đẹp hơn là điều khả thi.
Minh Tuệ (theo Vatican News)
