Vào tuần trước, sau khi Đức Hồng Y Fernando Filoni và một giám mục do Trung Quốc bổ nhiệm lên tiếng bày tỏ sự ủng hộ đối với thỏa thuận Vatican-Trung Quốc nhằm thúc đẩy sự hiệp nhất, Đức Hồng Y Joseph Zen đã phản ứng một cách hết sức gay gắt.
Trong chuyến đi kéo dài một tuần tới Hồng Kông, Đài Loan và Ma Cao, Đức Hồng Y Filoni đã phát biểu với Thông tấn xã Macau hôm 4 tháng 3 vừa qua rằng thỏa thuận tạm thời giữa Bắc Kinh và Tòa Thánh được ký vào ngày 22 tháng 9 năm 2018 “sẽ là một điều hết sức tốt đẹp đối với Giáo hội trong tương lai và cả cho Trung Quốc”.
“Người ta tự hỏi: điều gì đã khiến các nhà lãnh đạo của chúng ta ở Roma lại hạ mình như vậy?”, ĐHY Zen, nguyên Giám mục Hồng Kông, đã trả lời trên trang blog của mình vào ngày 5 tháng 3.
Trong một cuộc phỏng vấn dài với tờ L’Osservatore Romano, ĐHY Filoni, Tổng Trưởng Thánh Bộ Truyền giảng Phúc Âm cho các Dân tộc, đã kêu gọi sự tin tưởng lớn hơn giữa các nhà chức trách Giáo hội và dân sự quản lý vấn đề tôn giáo ở Trung Quốc.
“Trước hết, cần phải tại xây dựng sự tin tưởng, có lẽ là khía cạnh khó khăn nhất, đối với các nhà chức trách Giáo hội và dân sự được giao phó các vấn đề liên quan đến tôn giáo, cũng như giữa cái gọi là Giáo hội chính thức và không chính thức”, ĐHY Filoni nói. “Đó không phải là chuyện ai thắng hay ai thua, hay ai đúng hay sai”.
ĐHY Zen đáp lại rằng: “Điều đáng kinh ngạc đó chính là lời mời gọi tin tưởng vào chính phủ! Liệu có phải những thông tin về các biện pháp đàn áp gần đây của chính phủ đã không đến được với các quan chức cấp cao của chúng ta tại Vatican?”.
ĐHY Filoni cho biết rằng ngài nhận ra rằng có vẻ như Tòa Thánh đang yêu cầu “một sự hy sinh đơn phương” từ phía các thành viên thuộc cộng đồng Công giáo Trung Quốc hầm trú, “trong khi không có yêu cầu nào được đặt ra về phía các ‘thành viên thuộc cộng động chính thức’”.
“Vấn đề không nên được đặt trong những giới hạn như vậy; trên thực tế, đó không phải là về việc cộng đồng hầm trú ‘đầu hàng’ cộng đồng ‘chính thức’ hay đầu hàng chính quyền dân sự, bất kể vẻ bề ngoài của nó, đó cũng không phải là một sự chiến thắng trước cộng đồng không chính thức”, ĐHY Filoni cho biết thêm.
“Tình trạng hầm trú sẽ chấm dứt, chứ không phải là những người liên quan. Đức tin của họ, truyền thống của họ, và đời sống tâm linh của họ vẫn tiếp tục, được toàn thể cộng đồng Giáo phận ủng hộ”, ĐHY Filoni nói.
ĐHY Filoni lưu ý rằng thỏa thuận tạm thời được ký hồi tháng 9 được xem như là một sự tiếp nối cuộc đối thoại giữa Tòa Thánh và Trung Quốc dưới thời Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II và Đức nguyên Giáo Hoàng Benedict XVI.
ĐHY Zen đã phản đối tuyên bố này, ngài viết như sau: “Tòa Thánh có ý định muốn trình bày cuộc đối thoại với Trung Quốc như một quá trình đồng nhất kể từ thời của Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II qua thời của Đức nguyên Giáo Hoàng Benedict XVI cho đến thời của ĐTC Phanxicô. Không phải vậy, Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II và Đức nguyên Giáo Hoàng Benedict XVI, từng sống dưới chế độ toàn trị, không bao giờ tin vào chính sách Hướng Đông ‘Ostpolitik’”.
“Với việc lựa chọn ĐHY Parolin làm Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, ĐTC Phanxicô đã trao cho nhóm bao gồm những nhân vật quyền lực của Giáo triều Rôma cơ hội tiếp tục dự án Ostpolitik của họ”, ĐHY Zen nói.
“Giờ đây, ĐTC Phanxicô vốn lạc quan,nên quả thực hết sức nguy hiểm khi họ đẩy Ngài đến một sự quy phục hết sức dễ dàng, che giấu bộ mặt khủng khiếp của chủ nghĩa cộng sản Trung Quốc mà họ đã nhận thức rất rõ”, ĐHY Zen tiếp tục.
ĐHY Filoni đã chỉ trích những người “có nguy cơ thoát ra khỏi sự đồng bộ trên con thuyền của Thánh Phêrô” và khiến cho các tín hữu Trung Quốc hiểu sai về thỏa thuận này.
“Chỉ với một tinh thần nông cạn hoặc với một đức tin đầy non yếu, người ta mới có thể tưởng tượng rằng ĐTC Phanxicô và Tòa Thánh từ bỏ đàn chiên của Đức Kitô”, ĐHY Filoni nói.
“Vì vậy, chúng ta cần phải tiếp tục nỗ lực làm việc để cải thiện nhận thức của các tín hữu, những người thường bị ảnh hưởng bởi các thông điệp truyền thông không hoàn toàn chính xác hoặc cân bằng và khó có thể hiểu được sự thận trọng xung quanh cuộc đối thoại giữa Tòa Thánh và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”, ĐHY Filoni tiếp tục.
“ĐTC Phanxicô, cùng với các cộng tác viên của mình, đã làm, đang làm và sẽ làm tất cả những gì có thể để có thể trở nên gần gũi với Giáo hội ở Trung Quốc. Phương pháp của chúng ta quả thực không phải là không thể sai lầm, nhưng chúng ta thực sự yêu mến Giáo hội và các tín hữu Trung Quốc”, ĐHY Filoni nói.
ĐHY Filoni cho biết rằng ngài hy vọng “sẽ không phải nghe hoặc nhận được tin về các tình huống địa phương ở đó Thỏa thuận bị lợi dụng để buộc mọi người phải làm điều gì đó mà thậm chí không được luật pháp Trung Quốc yêu cầu, chẳng hạn như tham gia Hiệp hội Yêu nước”.
“Trong 60 mươi năm kể từ khi thành lập Hiệp hội Yêu nước, tất cả mọi người, có lẽ một cách không tương ứng và đầy kịch tính, đã phải chịu đựng những thiệt hại, cả về thể chất lẫn đạo đức”, ĐHY Filoni nói.
“Chính Thiên Chúa sẽ hướng dẫn lịch sử. Do đó, tôi hy vọng rằng, trước hết, trong việc đối phó với bất kỳ tình huống khó xử nào có thể xảy ra, họ sẽ luôn biết cách nhìn người khác bằng thái độ tin tưởng, thậm chí ngay cả khi một số khía cạnh của tình huống hiện tại được coi là bất công và gặp khó khăn”, ĐHY Filoni cho biết thêm.
ĐHY Zen đáp lại: “Ngài muốn có những sự dè dặt chính đáng về những điều Tòa Thánh làm, nhưng đồng thời, ngài cáo buộc tôi đã không thống nhất với những người con thuyền của Thánh Phêrô”.
Một số giám mục Trung Quốc tham gia Hội nghị Tham vấn Chính trị Nhân dân Trung Quốc (CPPCC) cũng đã lên tiếng về thỏa thuận Vatican-Trung Quốc trong tháng này.
Chủ đề của Hội nghị Tham vấn Chính trị Nhân dân Trung Quốc năm nay là “Việc nghiên cứu và ứng dụng tư duy của Tập Cận Bình về chủ nghĩa xã hội với đặc điểm Trung Quốc vì một kỷ nguyên mới”.
Đức Giám mục Vincent Zhan Silu Địa phận Mindong (Ninh Đức), một thành viên của CPPCC, đã phát biểu với báo chí Trung Quốc tại hội nghị như sau: “Sẽ không có Giáo hội chính thức hay không chính thức khi Giáo hội được hiệp nhất”, UCA News đưa tin.
Mindong là một trong hai Giáo phận ở Trung Quốc ở đó một Giám mục thuộc công đồng hầm trú bị yêu cầu từ chức để được thay thế bởi một giám mục mà trước đây đã bị vạ tuyệt thông.
ĐTC Phanxicô được cho là đã yêu cầu Giám mục Mindong từ chức và “vâng lời hy sinh” để cho Đức Cha Zhan được chính phủ Trung Quốc bổ nhiệm có thể thay thế vị trí của ngài, thông qua một lá thư có chữ ký của Đức Hồng y Filoni và của Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh.
Trả lời câu hỏi về việc điều này có ý nghĩa gì đối với Giáo hội hầm trú, Đức Cha Zhan trả lời: “Bạn không muốn Giáo hội được hợp nhất sao? Một sự chia rẽ trong Giáo hội không phải là khát vọng cơ bản của các tín hữu Công giáo”.
Đức Hồng Y Zen đặt câu hỏi: “Liệu các vị tại Vatican có thể cho chúng tôi biết chúng ta đã đạt được những gì với thỏa thuận đó? Có đúng là những người cộng sản Trung Quốc cuối cùng đã công nhận thẩm quyền của Đức Giáo Hoàng? Liệu phát ngôn viên của Hiệp hội Yêu nước và Hội đồng Giám mục đã không công khai tuyên bố rằng họ sẽ duy trì nguyên tắc về một Giáo hội độc lập và họ sẽ tuân theo sự lãnh đạo của Đảng?”.
Minh Tuệ (theo CNA)
