Một cuộc họp của “Priests of the Path” ở São Paulo, BRFazil, vào tháng 11 năm 2023 (Ảnh do “Priests of the Path” cung cấp)
Số trường hợp linh mục tự tử ngày càng tăng ở quốc gia Công giáo lớn nhất thế giới đã khiến các giáo sĩ Brazil phải xem xét kỹ lưỡng các nguyên nhân của sự đau khổ trong đời sống Giáo hội, với một số gợi ý rằng tính Hiệp hành có thể đưa ra một liều thuốc giải độc.
Theo Cha Lício de Araújo Vale, một chuyên gia về vấn đề tự tử trong giới giáo sĩ với nhiều thập kỷ nghiên cứu về chủ đề này, từ tháng 8 năm 2016 đến tháng 6 năm 2023, 40 linh mục đã tự sát ở Brazil.
Xét rằng cả nước có tỷ lệ tự tử tương đối thấp theo tiêu chuẩn toàn cầu ở mức 5,7 trên 100.000 dân, theo tạp chí y khoa The Lancet, người ta ước tính có khoảng 1,7 vụ tự tử trong số 30.000 linh mục ở Brazil mỗi năm, hoặc khoảng 12 vụ trong khoảng thời gian 7 năm.
Do đó, 40 người đại diện cho tỷ lệ tự sát của linh mục cao hơn gần 4 lần so với mức trung bình toàn quốc.
Và con số này vẫn tiếp tục tăng lên. Chỉ riêng ngày 18 tháng 11, 2 linh mục, 34 và 45 tuổi, đã tự sát, cùng với một cựu linh mục.
“Trong số rất nhiều vấn đề, vấn đề đó dường như là mối bận tâm lớn đối với chúng tôi. Hầu hết chúng tôi đều biết một người anh em có vẻ khỏe mạnh nhưng đột nhiên tự kết liễu đời mình”, Cha Geraldino Rodrigues de Proença, thành viên của nhóm “Priests of the Path”, quy tụ hàng chục giáo sĩ cấp tiến trên khắp Brazil, cho biết.
Được thành lập dưới thời cựu Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro (2018-2022), “Priests of the Path” hoạt động không chỉ như một phong trào Giáo hội gây áp lực lên Giáo hội kêu gọi cải cách và gây áp lực đối với chính phủ để thay đổi chính trị xã hội, mà còn là không gian nơi các mục tử có thể trò chuyện thẳng thắn về những vấn đề và mong đợi của mình cũng như chia sẻ những lo ngại, đau khổ của mình với những người đồng nhiệm của họ.
Trong cuộc gặp gỡ toàn quốc lần thứ hai vào tuần trước, tại São Paulo, “Priests of the Path” đã thảo luận về các chủ đề lớn của quốc gia, chẳng hạn như sự tàn phá môi trường ở Amazon và sự bất bình đẳng tài chính ngày càng gia tăng ở Brazil, cũng như các chủ đề về Giáo hội, bao gồm cả việc tìm kiếm các mô hình Giáo hội mới có thể hỗ trợ công việc mục vụ của họ.
Việc xây dựng một Giáo hội mang tính Hiệp hành hơn, một Giáo hội có thể giảm bớt các vấn đề có tính lịch sử như chủ nghĩa giáo quyền và chủ nghĩa độc tài của Giáo hội, được nhấn mạnh như một giải pháp khả thi cho những xáo trộn đằng sau các vụ tự sát của các linh mục.
“Có một số yếu tố làm tăng nguy cơ tự sát của một linh mục. Tất cả đều có mối liên hệ nào đó với chủ nghĩa giáo sĩ trị, một vấn đề đã được Đức Thánh Cha Phanxicô nhiều lần nhắc đến”, linh mục Lício Vale nói.
Một trong những nguyên nhân chính gây đau khổ về mặt tinh thần nơi các linh mục ở Brazil là sự căng thẳng trong công việc, linh mục Lício Vale nói. Tổng số 30.000 linh mục của đất nước được coi là rất thấp so với tổng dân số Công giáo, với một số chuyên gia cho rằng Brazil sẽ cần ít nhất 80.000 linh mục để duy trì mô hình Giáo hội hiện tại.
“Chúng tôi làm việc quá nhiều. Bạn không chỉ chịu trách nhiệm ban các Bí tích mà còn cần phải làm việc như một nhà tâm lý học, một nhà tổ chức cộng đồng, một nhân viên xã hội, v.v. Quá nhiều căng thẳng có thể nhanh chóng trở thành hội chứng căng thẳng kiệt sức”, linh mục Vale nói.
Một vấn đề trọng tâm khác là sự cô đơn. Hầu hết các linh mục đến từ các thành phố khác và sống một mình tại nhà xứ, không liên lạc với gia đình và không có bạn bè thực sự, linh mục Vale nói.
“Đặc biệt đối với các linh mục Giáo phận, đời sống Giáo hội có thể là một trải nghiệm sống cô độc một mình. Các cộng đồng giáo dân gặp khó khăn trong việc nắm bắt bản chất của các linh mục. Người ta hiếm khi mời linh mục của họ uống bia. Hầu hết họ đều yêu cầu vị linh mục cần phải có một thái độ đúng đắn nhất định”, linh mục Vale nói.
Các linh mục cuối cùng có thái độ của một siêu nhân, linh mục Vale nói, đòi hỏi ở bản thân họ một mức độ gần như không thể đạt được về sự hoàn hảo về mặt đạo đức.
“Tất cả những khía cạnh đó đều được củng cố bởi chủ nghĩa giáo sĩ trị và có thể gây tổn hại cho sức khỏe tâm thần”, linh mục Vale nói.
Linh mục Vale lập luận rằng để nâng cao chất lượng cuộc sống của hàng giáo sĩ và tránh các vấn đề về sức khỏe tâm thần, Giáo hội cần thực hiện những thay đổi trong mô hình Giáo hội của mình.
“Tính Hiệp hành là một yếu tố then chốt trong tiến trình đó, bởi vì nó tạo ra sự gần gũi. Khi bước đi cạnh nhau, vị linh mục và cộng đoàn của ngài gần gũi hơn và nhân tính của ngài dễ dàng được nhận biết và trải nghiệm hơn”, ngài lý luận.
Cha Lício Vale tin rằng Giáo hội Brazil đã đạt được tiến bộ trong việc nhận thức được các vấn đề liên quan đến đời sống giáo sĩ và đang tìm cách can thiệp.
Nỗ lực quốc tế nhằm xây dựng tính Hiệp hành là một khía cạnh trọng tâm trong tiến trình đó, Linh mục De Proença khẳng định.
“Chủ nghĩa giáo quyền bóp nghẹt các linh mục. Đức Thánh Cha đã kêu gọi chúng ta sát cánh bên nhau vì chúng ta cần lắng nghe nhau nhiều hơn và có thể chia sẻ những cảm xúc của mình”, Linh mục De Proença nói.
Theo ý kiến của Cha Manuel Godoy, một thành viên của “Priests of the Path” và là giáo sư thần học tại Học viện Thánh Tôma Aquinô ở Belo Horizonte, nhiều linh mục đã phải chịu đựng các Giám mục quan liêu không thực sự đồng hành với họ.
“Nhiều Giám mục chỉ lo lắng về vấn đề tài chính của Giáo phận họ. Trong số họ có một sự thiếu vắng tình người”, Linh mục Godoy than phiền. Ngài lập luận rằng tính Hiệp hành sẽ là một cách để tránh những biến dạng như vậy.
Linh mục Godoy nhấn mạnh rằng cuộc họp của “Priests of the Path” tự nó là một ví dụ về cách Giáo hội có thể được tổ chức lành mạnh hơn.
“Nhiều tham dự viên đã quay trở lại Giáo phận của họ và cảm thấy rằng cuộc họp đã củng cố sự cam kết của họ đối với Giáo hội”, linh mục Godoy tuyên bố.
“Điều đó xảy ra bởi vì ở đó chúng tôi có thể đối mặt với các vấn đề của mình một cách trung thực và thảo luận trong tinh thần huynh đệ về các chủ đề gây tranh cãi, chẳng hạn như các công việc mục vụ mới”, linh mục Godoy nói.
Minh Tuệ (theo Crux)
