Một đoàn người di cư, chủ yếu đến từ Trung Mỹ, đang tiến về phía bắc, dừng chân để nghỉ ngơi tại cộng đồng Alvaro Obregon, thành phố Tapachula, bang Chiapas, Mexico, thứ Bảy, ngày 23 tháng 10 năm 2021 (Ảnh: Marco Ugarte / AP).
Trong chuyến viếng thăm gần đây đến Honduras, Đức Giám mục Mark Seitz Địa phận El Paso và Đức Tổng Giám mục John Wester Địa phận Santa Fe đã lái xe trên những con đường đá sỏi gồ ghề lên một sườn núi dốc đứng để thăm các cộng đồng nghèo đói, nơi họ tìm hiểu về tình cảnh thiếu thốn của người dân và động cơ của việc di cư.
“Tôi luôn hiểu rõ rằng nếu tôi muốn nói về những vấn đề này, tôi cần phải có một số kiến thức trực tiếp và nó cần phải kịp thời”, Đức Giám mục Seitz phát biểu với Crux. “Nhập cư là một vấn đề của khu vực và không ai có khả năng mà Giáo hội có được để có thể vượt qua khu vực biên giới và thể hiện điều chúng ta tin tưởng và đó là chúng ta là một gia đình của Thiên Chúa và chúng ta sẽ không đưa ra giải pháp trừ khi chúng ta làm việc cùng với anh chị em của chúng ta ở những quốc gia khác này”.
Lái xe lên sườn núi, họ nhường chỗ cho những chiếc xe tải chở nước cho người dân với chi phí đắt đỏ do thiếu cơ sở hạ tầng. Khu vực này cũng bị kiểm soát bởi các băng nhóm. Thiếu giáo dục và cơ hội làm việc, bạo lực, không an toàn về nhà ở và thiếu các nguồn lực thiết yếu là một trong những lý do khiến người dân nói với họ rằng nhiều người đã chạy trốn sang Hoa Kỳ hoặc những nơi khác.
“Một trong những điều tôi tìm hiểu được đó là việc mọi thứ thực sự chống lại những người nhập cư”, Đức Tổng Giám mục Wester phát biểu với Crux. “Nguyên nhân sâu xa của việc nhập cư rất đa dạng và ăn sâu vào xã hội, luật pháp, chính trị và kinh tế; tất cả mọi thứ đều gây ảnh hướng bất lợi đối với họ, và họ không bao giờ có thể thoát ra khỏi nó bởi vì họ phải không ngừng chật vật kiếm sống để tồn tại”.
Một phần khác trong chuyến đi của vị Giám chức là việc tham gia vào các cuộc họp với các nhà lãnh đạo nhập cư Công giáo đến từ Trung Mỹ. Các cuộc họp diễn ra từ ngày 25-28 tháng 10 tại Valle de Angeles. Dylan Corbett, giám đốc điều hành của Viện Biên giới Hy vọng ở El Paso và trợ lý điều phối viên khu vực của Phân Bộ Di dân và Tị nạn của Vatican cho Bắc Mỹ, Mexico, Trung Mỹ và Caribe cũng có mặt ở đó.
Trong số các cuộc họp đó, đã có lời kêu gọi các chính phủ Trung Mỹ, Mexico và Hoa Kỳ đẩy mạnh và giải quyết cuộc khủng hoảng nhập cư đang hoành hành trong khu vực.
“Chúng tôi yêu cầu các chính sách di cư từ các chính phủ Trung Mỹ, Mexico và Hoa Kỳ vốn tôn trọng phẩm giá con người, quyền được tị nạn quốc tế và không chia tách các gia đình”, theo thông cáo chung được công bố vào ngày 28 tháng 10.
Tuyên bố được ký bởi Đức Giám mục Luis Solé Fa Địa phận Trujillo, Honduras, Đức Giám mục José Antonio Canales Địa phận Danlí, Honduras, Đức Giám mục Elías Samuel Bolaños Địa phận Zacatecoluca, El Salvador, Đức Giám mục Ángel Garachana Địa phận San Pedro Sula, Honduras, cùng với các giáo sĩ Công giáo, anh chị em giáo dân công nhân nhập cư và những người ủng hộ nhập cư.
Tuyên bố, có tiêu đề “Hướng tới một ‘chúng ta’ ngày càng rộng lớn hơn, từ các khu vực biên giới”, làm nổi bật những gì họ đã chứng kiến với tư cách là các quốc gia “xuất phát, quá cảnh, đến và trở về”.
Điều này bao gồm: Bạo lực có cấu trúc; vấn nạn tham nhũng và không bị trừng phạt tràn lan buộc những người dân Trung Mỹ phải rời bỏ quê hương của họ; thực tế của việc Trung Mỹ và Hoa Kỳ cùng chịu trách nhiệm về các chính sách chính trị và kinh tế vốn đã góp phần làm suy yếu các bang, sự gia tăng số lượng trẻ em không có thân nhân đi cùng; những phụ nữ đang mang thai và các gia đình đơn thân tìm cách di cư vì đại dịch; việc phong tỏa biên giới và các thiên tai; việc thiếu các phản ứng hiệu quả và toàn diện từ các chính phủ để giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của vấn đề di cư.
Cũng có một lời kêu gọi cụ thể đối với Hoa Kỳ để chấm dứt sử dụng Chuẩn luật số 42 và chính sách ‘Ở lại Mexico’. Chuẩn luật số 42 là một chính sách biên giới cho phép trục xuất ngay lập tức những người di cư và hạn chế quyền tị nạn của họ vì lý do sức khỏe cộng đồng. Chính sách ‘Ở lại Mexico’ buộc những người xin tị nạn tại biên giới Hoa Kỳ-Mexico phải đợi cho đến khi trường hợp của họ được quyết định.
Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP) đã trục xuất tổng cộng 1,04 triệu người di cư theo Chuẩn luật số 42 trong Năm tài chính 2021, theo dữ liệu mới nhất của CBP từ ngày 25 tháng 10. Những người ủng hộ chính sách cho rằng họ cần phải xử lý sự gia tăng chưa từng có về những người di cư tại Biên giới Hoa Kỳ – Mexico vào năm 2021.
Tuyên bố của các nhà lãnh đạo Công giáo Trung Mỹ kêu gọi các chính phủ Trung Mỹ và Mexico “đưa ra phản ứng nhân đạo nhanh chóng và phù hợp với phẩm giá đối với tình trạng khẩn cấp được tạo ra bởi các chính sách răn đe và hình sự hóa này”.
Đức Giám mục Seitz cũng bày tỏ sự cần thiết đối với các nhà lãnh đạo chính phủ để hiểu rõ tình hình tại thực địa.
“Họ hiếm khi thực hiện bước nhận biết tình hình như trên thực tế và giải quyết những tình huống đó”, Đức Giám mục Seitz nói. “Việc chỉ gửi tiền cho các chính phủ và tăng cường vũ khí cho quân đội và cảnh sát quả là dễ dàng hơn rất nhiều, nhưng tất cả những thứ đó chỉ là những sự chắp vá tạm thời không thực sự giải quyết được vấn đề”.
Tuyên bố của nhà lãnh đạo Công giáo Trung Mỹ khép lại với việc trấn an những người di cư.
“Một lần nữa chúng tôi bày tỏ cam kết thúc đẩy các chính phủ trong khu vực, Mexico và Hoa Kỳ giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của vấn đề di cư”, tuyên bố cho biết.
“Chúng tôi tiếp tục cam kết và hỗ trợ những người đang di cư trong khu vực của chúng tôi, ngay cả khi chúng tôi chứng kiến với sự lo lắng về phản ứng và cách đối xử của các chính phủ đối với những người buộc phải chạy trốn, đối với những người di cư phải đối mặt với những thách thức và rủi ro nghiêm trọng trên con đường của họ, và đối với những người đã bị trục xuất và đang cố gắng tái hòa nhập”.
Minh Tuệ (theo Crux)
