Chị Luisiana Cordoba, một người di cư Venezuela, đang sắp xếp đồ đạc khi đang dừng chân nghỉ ngơi ở Gachancipa, Colombia, ngày 28 tháng 6 năm 2020. Chị Cordoba đã lên đường được một tuần lễ và đang cố gắng tìm đường đến Venezuela cùng với ba đứa con của mình sau khi bị mất việc ở Ecuador (Ảnh: Manuel Rueda / CNS)
Những người Công giáo làm việc tại biên giới Peru, Bolivia và Chile đã gặp gỡ nhau từ ngày 23-25 tháng 5 tại Arica, Chile – một thành phố nhỏ ở phía bắc đất nước – để phản ánh về thực trạng của những người di cư trong khu vực. Vào cuối cuộc gặp gỡ kéo dài ba ngày, các đại biểu cho biết không một quốc gia nào có thể một mình đối mặt với những thách thức do cuộc khủng hoảng di cư gây ra.
Nhiều chính phủ trong khu vực – đặc biệt là ở Chile – đã thắt chặt các yêu cầu đầu vào của họ, nhưng điều này cũng như địa hình khắc nghiệt, độ dài của các cuộc hành trình, cũng như đại dịch COVID-19, đều không thể ngăn cản người dân ở Mỹ Latinh lên đường tìm kiếm một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Tình trạng di cư trên lục địa này đã gia tăng do sự bất ổn kinh tế, các vấn đề về an ninh và các cuộc khủng hoảng chính trị. Chỉ riêng tình hình ở Venezuela đã tạo ra hơn 5 triệu người di cư, hầu hết trong số đó, khoảng 4,6 triệu người, đang được các quốc gia láng giềng tiếp nhận.
Trong tuyên bố chung kết, những người tập hợp tại cuộc gặp gỡ vào tháng Năm cho biết rằng “Dưới ánh sáng của Lời Chúa và lời chứng của các tham dự viên, chúng tôi nhận thức được sự phức tạp của việc chăm sóc mục vụ khẩn cấp cho các anh chị em của chúng ta trong hoàn cảnh phải sống lưu động bất định”.
Trong thời điểm được đánh dấu bởi các cuộc khủng hoảng chính trị, xã hội, kinh tế và nhân đạo mà các quốc gia đang phải trải qua – bị làm cho trở nên trầm trọng hơn bởi đại dịch – “điều quan trọng là phải nhận ra rằng không quốc gia nào trong khu vực có thể, hành động một mình, đối mặt với những thách thức mà vấn đề di cư đặt ra”.
Theo Liên hợp quốc, vào năm 2021, có 210 triệu người nghèo ở Mỹ Latinh, một trong những lục địa bất bình đẳng nhất trên thế giới xét về việc phân bổ của cải.
“Các cộng đồng Công giáo, ngày càng thoát khỏi mọi sợ hãi, được mời gọi xây dựng cầu nối với những người mới đến bằng cách thúc đẩy một nền văn hóa gặp gỡ đích thực”, các tham dự viên tham gia cuộc gặp gỡ viết, trích lời Đức Thánh Cha Phanxicô.
“Những cộng đồng này được mời gọi xem sự hiện diện của nhiều người di cư và tị nạn ngoài Kitô giáo hoặc không có đức tin như một cơ hội do thiên ý để hoàn thành sứ mạng truyền bá Phúc Âm hóa thông qua đời sống chứng tá và bác ái”.
Tài liệu của cuộc họp nhấn mạnh các hoạt động mục vụ và xã hội của mọi thành phần trong xã hội nhằm tránh “làm trầm trọng thêm những vết nứt của sự loại trừ xã hội” khi đối mặt với một vấn đề quá sức như vậy.
Nhóm cũng nhấn mạnh rằng, đối với nhiều người, “di cư tiếp tục là một nỗi phiền muộn và đau khổ, điều bị làm cho trở nên trầm trọng hơn khi họ bị các tổ chức nhà nước, dân sự và/ hoặc Giáo hội đối xử vô nhân đạo”.
Xã hội nói chung, thông điệp của nhóm nêu rõ, nên phản ánh và cố gắng hiểu “rằng chúng ta đang đối mặt với một tình huống chưa từng thấy trong khu vực, được đánh dấu bởi các quá trình di cư cưỡng bức vốn thúc giục chúng ta triển khai các hành động củng cố các giá trị xã hội, luôn đặt con người là trục trung tâm”.
Quyền hợp pháp của một quốc gia để bảo vệ chủ quyền của mình, họ viết, không thể được thực hiện “theo cách thức cẩu thả biếng nhác”. Ngược lại, “điều cần thiết là phải nhân đạo hóa việc đối xử với những người di cư, những người tị nạn, nạn nhân buôn người và buôn lậu, thúc đẩy các quá trình tiếp nhận, bảo vệ và hòa nhập với phẩm giá, phù hợp với luật pháp và tôn trọng các hiệp ước quốc tế, chỉ khi đó mới có thể ngăn cản việc di cư bất thường”.
Trong một tuyên bố, Đức Giám mục Moisés Atisha Contreras Địa phận Arica cho biết rằng cuộc họp đã được tổ chức 8 lần trong 15 năm qua.
“Chủ đề luôn là tình hình biên giới, tình trạng di cư, và nạn buôn người”, Đức Giám mục Contreras nói. “Hai, ba cuộc gặp gỡ gần đây nhất với cuộc gặp gỡ lần này, được đánh dấu chủ yếu bởi cuộc di cư cưỡng bức từ Venezuela, cũng như tình hình Haiti”.
Minh Tuệ (theo Crux)
