Các Giám mục Châu Âu kêu gọi EU áp dụng cách tiếp cận lấy con người làm trung tâm đối với Trí tuệ nhân tạo
Các Giám mục Châu Âu thúc giục Liên minh Châu Âu áp dụng cách tiếp cận lấy con người làm trung tâm trong các cuộc thảo luận kéo dài về việc sử dụng Trí tuệ nhân tạo.
Ủy ban các Giám mục Châu Âu (COMECE) đã kêu gọi Liên minh Châu Âu (EU) áp dụng “cách tiếp cận lấy con người làm trung tâm đối với Trí tuệ nhân tạo (AI) hầu thúc đẩy thiện ích chung và phục vụ cuộc sống của tất cả mọi người trong cả các chiều kích cá nhân và cộng đồng của họ”.
Các Giám mục đã đưa ra lời kêu gọi này như một phần đóng góp của họ cho một ấn phẩm gần đây của EU có tựa đề “Tham vấn từ Sách trắng về Trí tuệ nhân tạo – Cách tiếp cận của Châu Âu”.
Con người, khác với Trí tuệ nhân tạo
Hoan nghênh cách tiếp cận tổng thể của Sách Trắng (tài liệu có thẩm quyền nhằm cung cấp thông tin về một chủ đề) để thiết lập Trí tuệ nhân tạo vốn được dựa vào phẩm giá con người và việc bảo vệ quyền riêng tư, các Giám mục nhấn mạnh rằng dữ liệu và thuật toán là những động lực chính của Trí tuệ nhân tạo, trong khi con người “xác định và lập trình các mục tiêu mà hệ thống AI cần đạt được”.
COMECE kêu gọi việc làm rõ thuật ngữ “Trí tuệ nhân tạo”, và đôgnf thời cũng cho biết thêm rằng “nó được phân biệt một cách rõ ràng với hành vi của con người”. Điều này là do quan điểm Kitô giáo nhìn nhận con người “khác biệt về chất với các sinh vật khác, với phẩm giá siêu việt, trí tuệ, sự tự do, và do đó, có khả năng về các hành vi luân lý”.
“Các hệ thống AI không tự do theo nghĩa con người và, theo nghĩa này, hành động của nó không thể được đánh giá theo các tiêu chí luân lý được áp dụng cho các hành vi của con người”, các Giám mục tuyên bố.
Việc quản trị Châu Âu
Các Giám mục Châu Âu cho biết rằng họ “bị bối rối” về khả năng thiết lập một cơ quan mới của EU để điều chỉnh AI và khoa nghiên cứu việc sử dụng robot, đồng thời cũng cho biết thêm rằng “điều quan trọng là phải hạn chế sự gia tăng quá mức của các cấu trúc Liên minh”.
Tuy nhiên, trong trường hợp một cơ quan như vậy được thành lập, các Giám mục ủng hộ một cơ cấu quản trị vốn “đảm bảo sự tham gia tối đa của các bên liên quan”, bao gồm các Giáo hội, vốn “có một vị thế cụ thể với tư cách là những đối tác trong các tổ chức EU”.
AI chống lại việc rửa tiền
Theo các Giám mục, điều quan trọng là việc sử dụng AI trong cuộc chiến chống tội phạm tài chính – đặc biệt là rửa tiền – không dẫn đến “một xã hội kiểm soát” và “sự can thiệp quá mức vào tổ chức Giáo hội và các tổ chức từ thiện”.
“Đây là điều rất quan trọng để cân bằng tính minh bạch với quyền riêng tư và quyền tự chủ”, theo các Giám mục, đồng thời cũng cho biết thêm rằng điều này đặc biệt đúng trong bối cảnh của “một sự gia tăng việc nhờ cậy đến AI trong việc chống lại các hiện tượng này”.
Các hệ thống quân sự
Trong khi chỉ ra rằng Sách Trắng không đụng chạm đến các mục đích quân sự của AI, các Giám mục thúc giục EU “cấm hoàn toàn các hệ thống vũ trang tự điều khiển mà không có sự giám sát của con người”, và đồng thời nỗ lực hướng tới “các cuộc đàm phán quốc tế về một công cụ ràng buộc về mặt pháp lý ngăn cấm các hệ thống vũ khí tự điều khiển gây chết chóc”.
An ninh mạng
Các Giám mục chỉ ra rằng trong khi AI có thể tăng cường sự bảo mật trong môi trường kỹ thuật số, nó cũng có thể mở ra các lỗ hổng mới. Các Giám mục đã đưa ra ví dụ về lĩnh vực ngoại giao kỹ thuật số mà trong đó việc sử dụng AI có thể gây ra những hậu quả sâu rộng đối với trật tự dân chủ thông qua sự lan truyền không kiểm soát của những thông tin sai lệch hoặc ảnh hưởng bên ngoài của các chủ thể phi nhà nước.
Trước vấn đề này, các Giám mục đã đề xuất việc tạo ra các yêu cầu bắt buộc đối với các công nghệ AI có nguy cơ rủi ro có thể ảnh hưởng đến vấn đề an ninh công cộng. Các Giám mục cũng kêu gọi việc tăng cường cơ sở hạ tầng quan trọng chống lại các thách thức về bảo mật do AI gây ra và đồng thời xem xét kỹ lưỡng các công ty tư nhân và những người thụ hưởng quyền kiểm soát cuối cùng đối với việc thu thập và phân tích dữ liệu cá nhân.
Những lo ngại về các quyền cơ bản của con người
Tài liệu COMECE cũng chứa đựng các đề xuất chi tiết liên quan đến các quyền cơ bản bao gồm trách nhiệm pháp lý, vấn đề an ninh, các thuật toán, trẻ em và việc bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Liên quan đến vấn đề an ninh, các Giám mục nhấn mạnh nghĩa vụ bổ sung của các nhà sản xuất là cung cấp các tính năng ngăn chặn việc tải lên phần mềm vốn ảnh hưởng đến vấn đề an ninh trong suốt vòng đời của các sản phẩm AI.
Các Giám mục cũng lên tiếng để bảo vệ trẻ em, đồng thời chỉ ra rằng “trẻ em là những nhân tố bị tổn thương nhất trong bối cảnh sử dụng và ứng dụng AI”. Các Giám mục cũng nhấn mạnh rằng các nhà sản xuất nên có các nghĩa vụ rõ ràng để xem xét tác hại vô hình mà các sản phẩm của họ có thể gây ra cho trẻ em, những người dùng dễ bị tổn thương và những người lớn tuổi trong các môi trường được chăm sóc.
Sự đóng góp của COMECE cũng kêu gọi chỉnh đốn việc thu thập dữ liệu mang tính công kích và xâm phạm quyền riêng tư của công dân, đồng thời cho biết rằng trong khi dữ liệu là cần thiết để AI hoạt động, sự kiểm soát của con người vẫn phải là trọng tâm của việc sử dụng AI bởi vì điều này đóng vai trò “trong việc duy trì tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu cao”.
Vào tháng 2 năm 2020, COMECE đã tham dự hội thảo nội bộ với chủ đề “Thuật toán ‘tốt’? Trí Tuệ Nhân Tạo: Ðạo đức, Luật lệ, Sức khỏe” (The ‘Good’ Algorithm? Artificial Intelligence: Ethics, Law, Health), được tổ chức tại Vatican nhân dịp Đại hội lần thứ 26 của Học viện Giáo hoàng về Sự sống. Nhân dịp đó, “Lời kêu gọi của của Rome về Luân lý Trí Tuệ Nhân Tạo” – tài liệu nêu rõ quyết tâm rằng sự đổi mới về kỹ thuật số và tiến bộ công nghệ sẽ phải phục vụ thiên tài của con người chứ không thay thế nó – đã được ký kết.
Minh Tuệ (theo Vatican News)
