Ảnh gốc của Đức Mẹ Guadalupe in trên áo choàng của thánh Juan Diego được nhìn thấy tại đền thờ ở Thành phố Mexico vào ngày 13 tháng 2 năm 2016. (Ảnh: CNS, Paul Haring.)
Một từ đã chiếm trọn trọng tâm của Đại hội toàn thể Hội đồng Giám mục châu Mỹ Latinh (CELAM), quy tụ các chủ tịch và tổng thư ký của mọi hội đồng giám mục tại châu Mỹ Latinh và vùng Caribê từ ngày 26 đến 30 tháng 5 tại Rio de Janeiro: hiệp hành.
Tình trạng phân cực chính trị trong khu vực, cuộc khủng hoảng di cư ngày càng gia tăng – vốn trở nên trầm trọng hơn bởi các chính sách mới của Tổng thống Donald Trump – cùng với những tác động đã có thể cảm nhận được của biến đổi khí hậu là một số chủ đề được các giám mục thảo luận trong sự kiện này.
Tuy nhiên, các vị giám mục nhấn mạnh rằng việc xây dựng một sự hiệp thông sâu sắc trong Giáo hội châu Mỹ Latinh không chỉ quan trọng đối với người Công giáo, mà còn có thể mang lại lợi ích cho toàn thể các xã hội trong khu vực.
“Theo tài liệu kết thúc của Thượng Hội đồng về Hiệp hành, hiệp hành có thể hoạt động như một lời tiên tri xã hội trong lòng Giáo hội. Trước một xã hội bị phân cực, Giáo hội có thể là dấu chỉ của sự hiệp nhất, mặc dù có những khác biệt,” linh mục Pedro Brassesco, người Argentina, phó tổng thư ký của CELAM, cho biết.
Đức cha Joel Portella Amado, giám mục giáo phận Petrópolis (bang Rio de Janeiro), nguyên là tổng thư ký Hội đồng Giám mục Brazil (2019–2023), đã trình bày trước các tham dự viên của đại hội một bài thuyết trình về sự cần thiết cốt yếu của việc theo đuổi hiệp hành – và sự hiệp thông đích thực.
“Thế giới hiện nay đầy tính đa nguyên và phức tạp, vì thế chúng ta cần suy nghĩ về quá trình mà ta thực hiện để tìm ra giải pháp cho các vấn đề cụ thể,” Đức cha Amado chia sẻ.
Theo ngài, các tiến trình hiệp hành là điều thiết yếu trong bối cảnh đó, bởi chúng cho phép nhiều thành phần khác nhau được lắng nghe.
“Khi điều đó xảy ra, không chỉ quyết định cụ thể trở nên vững chắc hơn, mà cả chính cơ cấu – dù là Giáo hội hay bất kỳ tổ chức nào khác – cũng trưởng thành hơn,” ngài nói thêm.
Trong một Giáo hội hiệp hành, giám mục không còn là người có thể làm mọi điều mình muốn trong giáo phận – một hình dung đã phát triển qua nhiều năm, linh mục Brassesco nhận định.
“Trong phần trình bày, Đức cha Amado nói rằng các hội đồng giám mục quốc gia cần được thúc đẩy như là những không gian hiệp thông cần thiết. Tại các giáo phận, phong trào này cũng phải diễn ra tương tự,” ngài nói.
Thông điệp kết thúc của đại hội không bỏ qua những thách đố lớn lao mà châu Mỹ Latinh và vùng Caribê đang đối mặt hiện nay: sự nghèo đói và bất bình đẳng kéo dài, bạo lực không bị trừng phạt, tham nhũng, buôn bán ma túy, di cư cưỡng bức, sự suy yếu của nền dân chủ, tiếng kêu than của trái đất, và tiến trình tục hóa.
Những vấn đề này trước đó đã được các hội đồng giám mục khu vực thảo luận trong các cuộc gặp gỡ do CELAM tổ chức vào tháng Ba, như một giai đoạn chuẩn bị cho đại hội toàn thể.
“Mục tiêu là thảo luận về các vấn đề và giải pháp tại địa phương, đồng thời tái khám phá sự hợp tác chung để điều phối các hành động cần thiết cách hiệu quả hơn,” linh mục Brassesco cho biết.
Những cuộc gặp gỡ địa phương ấy đã tạo điều kiện để các hội đồng quốc gia hiểu rõ hơn về các nước láng giềng và thực tại chung mà họ cùng chia sẻ, linh mục Brassesco giải thích thêm.
Điều đó phù hợp với nỗ lực khôi phục ý nghĩa đích thực của CELAM như một tổ chức hoạt động để hỗ trợ các hội đồng giám mục quốc gia – chứ không phải như một thực thể siêu quốc gia.
Từ năm 2023, CELAM đã thực hiện một nỗ lực có hệ thống nhằm thúc đẩy sự gần gũi hơn giữa các hội đồng – bao gồm cả những hội đồng tại vùng Caribê, nơi một số quốc gia sử dụng ngôn ngữ khác với tiếng Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.
“Chúng tôi đã bắt đầu truyền thông bằng cả tiếng Pháp và tiếng Anh, chẳng hạn, như một phần trong nỗ lực ấy,” linh mục Brassesco cho biết.
Các đại diện của CELAM cũng đã tham gia vào các đại hội quốc gia của các hội đồng giám mục. Các hội thảo chuyên đề và cả các lớp đào tạo trực tuyến về những chủ đề cụ thể đã được tổ chức và mở ra cho toàn thể Giáo hội tại châu Mỹ Latinh.
Tất cả những điều đó phải được kết hợp với một cam kết sâu sắc đối với sự hiệp nhất, Đức cha Amado nhấn mạnh.
“Chia rẽ luôn hiện diện. Điều đó xuất phát từ thực tế rằng các Kitô hữu là những con người tự do, chứ không phải là bản sao của nhau. Vấn đề bắt đầu khi một quan điểm muốn trở thành phổ quát và loại trừ mọi quan điểm khác,” ngài nói.
Chúng ta được mời gọi để xây dựng một thực tại khác, nơi ta không bao giờ quên rằng mình là anh chị em của nhau, ngài tiếp tục. Tài liệu kết thúc đề cập đến một “Giáo hội biết lắng nghe và học hỏi từ ánh sáng của Thánh Thần, được ban cho toàn thể Dân Thiên Chúa.”
Đại hội này, diễn ra chỉ vài tuần sau khi Đức Hồng y Robert Prevost được bầu làm tân Giáo hoàng, cũng là dịp để các tham dự viên vui mừng trước sự kiện này.
“Có một bầu khí nhẹ nhõm, vì Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã sống nhiều năm tại Peru và hiểu rất rõ Giáo hội châu Mỹ Latinh,” linh mục Brassesco chia sẻ.
Theo CRUX
