Các cộng đồng đang phát triển tại châu Phi và đức tin được canh tân nơi giới trẻ phương Tây – những điểm nổi bật của một Giáo hội Công giáo toàn cầu đang hoạt động.
(Ảnh: 385411114 | Shutterstock)
Một nghiên cứu quy mô lớn của Trung tâm Nghiên cứu Pew, khảo sát giai đoạn từ năm 2010 đến 2020, đã cho thấy sự tăng trưởng vượt bậc của Kitô giáo tại châu Phi. Tuy nhiên, trong 5 năm sau đó (đặc biệt là sau đại dịch), các cuộc khảo sát khác lại chỉ ra một xu hướng bất ngờ hơn.
Bản báo cáo được công bố vào ngày 9 tháng 6 của Trung tâm nghiên cứu Pew cho thấy, số Kitô hữu trên toàn thế giới đã tăng từ 2,1 tỷ lên 2,3 tỷ người trong giai đoạn 2010–2020, tuy nhiên tỷ lệ Kitô hữu trong dân số toàn cầu lại giảm từ 31% xuống còn 29%, phần lớn do tình trạng xa rời đức tin ngày càng gia tăng. Hiện nay, châu Phi hạ Sahara đã trở thành một trung tâm của Kitô giáo toàn cầu: vào năm 2020, 30,7% tổng số Kitô hữu trên thế giới sinh sống tại khu vực này — tăng đáng kể so với con số 24,8% năm 2010 — và lần đầu tiên vượt qua châu Âu.
Dân số khu vực này đã tăng 31%, với 62% người tự nhận là Kitô hữu, trong đó một số quốc gia như Mozambique ghi nhận mức tăng đến 5 điểm phần trăm. Tỷ lệ sinh cao, dân số trẻ, và tình trạng rời bỏ đức tin ít hơn là những yếu tố thúc đẩy sự phát triển này.
Kitô giáo tại phương Tây: Đà suy giảm chững lại, giới trẻ canh tân đức tin
Song song với đà tăng trưởng tại châu Phi, các quốc gia phương Tây – vốn chứng kiến sự sụt giảm mạnh mẽ trong việc gắn bó với đức tin Kitô giáo – nay đã ngừng đà suy giảm đó. Tại Hoa Kỳ, sau nhiều thập niên giảm sút, tỷ lệ người nhận mình là Kitô hữu đã ổn định quanh mức 62% kể từ khoảng năm 2020. Đáng chú ý, nơi thế hệ Gen Z của người Mỹ, tỷ lệ tham gia sinh hoạt nhà thờ đã tăng từ 45% lên 51% trong giai đoạn 2023–2024. Tương ứng, tỷ lệ “không theo tôn giáo nào” giảm từ 45% xuống còn 41%, theo báo The Economist.
Xu hướng tương tự cũng được ghi nhận tại Canada, Vương quốc Anh, Pháp, Ireland và một số quốc gia Tây Âu khác, khi sự gia tăng của những người không theo tôn giáo nào đã chững lại rõ rệt, đồng thời tỷ lệ người gắn bó với đức tin Kitô giáo đã dừng lại ở mức ổn định.
Một số nhà xã hội học cho rằng đại dịch COVID-19 – cùng với sự cô lập và khủng hoảng hiện sinh mà nó gây ra – đã thúc đẩy nhiều người, đặc biệt là giới trẻ, bước vào cuộc hành trình tìm kiếm thiêng liêng. Đặc biệt, những người đàn ông trẻ tuổi đang thể hiện sự quan tâm trở lại với đời sống tôn giáo có cấu trúc – một nghịch lý đáng chú ý, sau nhiều thập niên mà phụ nữ chiếm ưu thế trong việc tham dự các hoạt động tôn giáo.
Những người Tân tòng Công giáo gia tăng tại Úc và châu Âu
Sự trỗi dậy của Kitô giáo tại phương Tây không chỉ giới hạn ở Hoa Kỳ hay châu Âu.
Tại Úc, Đức Tổng Giám mục Anthony Fisher cho biết số người trưởng thành gia nhập Giáo hội Công giáo tại Tổng giáo phận Sydney đã tăng 26% đều đặn trong suốt 5 năm qua. Ngài mô tả đây là một biểu hiện của “cơn đói khát ý nghĩa thiêng liêng” sau đại dịch COVID và trong bối cảnh kinh tế bất ổn.
Ireland, Pháp, Áo, Bỉ và Anh đều chứng kiến sự gia tăng đáng kể về số lượng người lớn được rửa tội — Lễ Phục sinh năm 2025 tại Pháp ghi nhận số lượng cao nhất trong hai thập kỷ, với 40% số người được rửa tội thuộc thế hệ Z (những người sinh từ năm 1995-2012).
Tại Anh, người Công giáo hiện đang trên đà vượt qua Anh giáo về số lượng tín hữu — một sự chuyển dịch chưa từng có.
Câu chuyện về hai xu hướng
Trên toàn cầu, châu Phi hạ Sahara hiện là nơi cư ngụ của hơn 30% Kitô hữu toàn thế giới và đang dẫn đầu về tốc độ phát triển, trong khi sự suy giảm của phương Tây đã dừng lại.
Xu hướng kép này – một mặt là sự mở rộng mạnh mẽ của các cộng đồng tại châu Phi, mặt khác là đức tin được canh tân nơi giới trẻ phương Tây – đang làm nổi bật một Giáo hội Công giáo toàn cầu đang hoạt động tích cực. Thách đố hiện nay là duy trì đà phát triển này, bằng cách kết hợp sự xác tín sâu sắc với tinh thần cởi mở trước thế giới thế tục, đồng thời xây dựng cầu nối giữa các cộng đồng năng động trên khắp các châu lục.
Hoàng Thịnh (theo Aleteia)
