Thánh Kinh Cựu Ước cũng như Tân Ước thường dùng hình ảnh mục tử để diễn tả các vị lãnh đạo chính trị xã hội và tôn giáo. Đây cũng là thói quen của nhiều dân tộc vùng Trung Đông Cổ xưa kia.
Mục tử nhân lành
Trích sách ngôn sứ Giêrêmia:
Chúa phán: “Khốn thay những mục tử làm cho đoàn chiên Ta chăn dắt phải thất lạc và tan tác – sấm ngôn của Giavê – Vì thế, Giavê, Thiên Chúa Ít-ra-en, phán như sau để lên án các mục tử, những người chăn dắt dân Ta: chính các ngươi đã làm cho đoàn chiên của Ta phải tan tác; các ngươi đã xua đuổi và chẳng lưu tâm gì đến chúng. Này Ta sẽ để ý đến các hành vi gian ác của các ngươi mà trừng phạt các ngươi – sấm ngôn của Gia vê. Chính Ta sẽ quy tụ đoàn chiên Ta còn sót lại từ khắp mọi miền Ta đã xua chúng đến. Ta sẽ đưa chúng về đồng cỏ của chúng; chúng sẽ sinh sôi nảy nở thật nhiều. Ta sẽ cho xuất hiện các mục tử để lãnh đạo chúng; họ sẽ chăn dắt chúng. Chúng sẽ không còn phải hãi hùng, kinh khiếp và bị bỏ rơi nữa. Sấm ngôn của Giavê.
Này, sẽ tới những ngày – sấm ngôn của Giavê – Ta sẽ làm nẩy sinh cho nhà Đa-vít một chồi non chính trực. Vị vua lên ngôi trị vì sẽ là người khôn ngoan tài giỏi trong xứ sở, vua sẽ thi hành điều chính trực công minh. Thời bấy giờ, Giu-đa sẽ được cứu thoát, Ít-ra-en được sống yên hàn. Danh hiệu người ta tặng vua ấy sẽ là: “Giavê, sự công chính của chúng ta.” (Gr 23,1-6)
SUY NIỆM
Thánh Kinh Cựu Ước cũng như Tân Ước thường dùng hình ảnh mục tử để diễn tả các vị lãnh đạo chính trị xã hội và tôn giáo. Đây cũng là thói quen của nhiều dân tộc vùng Trung Đông Cổ xưa kia. Đặc biệt theo quan niệm kinh thánh nhà vua chỉ là người thừa hành lệnh của Thiên Chúa lo cho dân cho nước, và phải trả lẽ trước mặt Thiên Chúa, chứ không phải là kẻ có toàn quyền muốn làm gì thì làm, tác oai tác quái thế nào cũng được. Nhà vua mục tử là hình ảnh nông nghiệp quen thuộc cụ thể dễ hiểu trong thế giới vùng trung đông cổ, đồng thời cũng thâm trầm sâu sắc. Mục tử sống nhờ đoàn chiên cho sữa cho thịt, cho len, nên bổn phận đầu tiên là phải biết chăm lo săn sóc cho chiên khỏe mạnh, có đủ đồng cỏ xanh tươi và nước mát, có đủ các điều kiện thích hợp cần thiết để lớn lên. Thế nhưng rất thường khi hàng lãnh đạo chính trị xã hội và cả tôn giáo không chu toàn nhiệm vụ cao quý của mình. Vì thế qua ngôn sứ Edekiel Thiên Chúa mới mạnh mẽ quở trách họ như sau:
“Khốn cho các mục tử Ít-ra-en, những kẻ chỉ biết lo cho mình! Nào mục tử không phải chăn dắt đàn chiên sao? Sữa các ngươi uống, len các ngươi mặc, chiên béo tốt thì các ngươi giết, còn đàn chiên lại không lo chăn dắt. Chiên đau yếu, các ngươi không làm cho mạnh; chiên bệnh tật, các ngươi không chữa cho lành; chiên bị thương, các ngươi không băng bó; chiên đi lạc, các ngươi không đưa về; chiên bị mất, các ngươi không chịu đi tìm. Các ngươi thống trị chúng một cách tàn bạo và hà khắc. Chiên của Ta tán loạn vì thiếu mục tử và biến thành mồi cho mọi dã thú, chúng tán loạn. Chiên của Ta tản mác trên các ngọn núi, trên mọi đỉnh đồi. Chiên của Ta tản mác trên khắp mặt đất, thế mà chẳng ai chăm sóc, chẳng ai kiếm tìm. Vì thế, hỡi các mục tử, hãy nghe lời Gia vê. Ta lấy mạng sống Ta mà thề – sấm ngôn của Gia vê là Chúa -, bởi chiên của Ta bị cướp phá và biến thành mồi cho mọi dã thú vì thiếu mục tử, bởi các mục tử chỉ biết lo cho mình mà không chăn dắt đàn chiên của Ta, nên hỡi các mục tử, hãy nghe lời Giavê: Giavê là Chúa phán thế này: Đây Ta chống lại các mục tử. Ta sẽ đòi lại chiên của Ta; Ta sẽ không để chúng chăn dắt chiên, và các mục tử sẽ không còn lo cho mình. Ta sẽ giải thoát các chiên của Ta khỏi miệng chúng, để chiên của Ta không còn làm mồi cho chúng nữa.” (Ed 34,2-10).
Thực tại thê thảm này khiến chúng ta nhớ lại lời ngôn sứ Samuel báo trước cho dân Israel biết, khi họ nằng nặc đòi ngôn sứ phải cho họ một ông vua giống như các dân tộc sống chung quanh khác. Ngôn sứ Samuel không chịu, nhưng Thiên Chúa nói với ông: “Ngươi cứ nghe theo tiếng của dân trong mọi điều chúng nói với ngươi, vì không phải chúng gạt bỏ ngươi, mà là chúng gạt bỏ Ta, không chịu để Ta làm vua của chúng… Chỉ có điều là ngươi phải long trọng cảnh cáo chúng và nói cho chúng biết quyền hành của nhà vua sẽ cai trị chúng…”
Ông Samuel báo cho dân biết kiếp sống nô lệ của họ như sau: “Đây là quyền hành của nhà vua sẽ cai trị anh em. Các con trai anh em ông sẽ bắt mà cắt đặt vào việc trông coi xe và ngựa của ông, và chúng sẽ chạy đàng trước xe của ông. Ông sẽ đặt chúng làm người chỉ huy một ngàn hay chỉ huy năm mươi, sẽ bắt chúng cầy đất cho ông, gặt lúa cho ông, chế tạo vũ khí cho ông, và dụng cụ cho xe của ông. Các con gái anh em , ông sẽ bắt vào làm thợ chế tạo nước hoa, nấu ăn và làm bánh. Đồng ruộng vườn nho, vườn cây ô liu tốt nhất của anh em ông sẽ lấy mà cho bề tôi của ông. Lúa thóc và vườn nho của anh em, ông sẽ đánh thuế thập phân mà cho các thái giám và bề tôi của ông. Các tôi tớ nam nữ, các người trai tráng khá nhất của anh em, các con lừa của anh em, ông sẽ bắt mà dùng vào việc của ông. Chiên dê của anh em ông sẽ đánh thuế thập phân. Còn chính anh em sẽ làm nô lệ cho ông. Ngày ấy anh em sẽ kêu than vì vua của anh em mà anh em đã chọn cho mình, nhưng ngày ấy Giavê sẽ không đáp lời anh em” (1 Sm 8,11-18).
Và đã xảy ra như vậy. Các vua đã tận tình khai thác bóc lột dân cho mọi công việc xây cất và phục dịch triều đình và quần thần. Từ tình trang sống tự do chỉ có Thiên Chúa là Chúa, dân Israel đã tự nguyện tròng vào cổ mọi ách nô lệ của các vua chúa để được giống các dân tộc ngoại giáo khác. Nhưng Thiên Chúa vẫn thương xót họ và gửi Đấng Cứu Thế tới giải thoát họ. Ngài phán:” Chính Ta sẽ quy tụ đoàn chiên Ta còn sót lại từ khắp mọi miền Ta đã xua chúng đến. Ta sẽ đưa chúng về đồng cỏ của chúng; chúng sẽ sinh sôi nảy nở thật nhiều. Ta sẽ cho xuất hiện các mục tử để lãnh đạo chúng; họ sẽ chăn dắt chúng. Chúng sẽ không còn phải hãi hùng, kinh khiếp và bị bỏ rơi nữa. Ta sẽ làm nẩy sinh cho nhà Đa-vít một chồi non chính trực. Vị vua lên ngôi trị vì sẽ là người khôn ngoan tài giỏi trong xứ sở, vua sẽ thi hành điều chính trực công minh. Danh hiệu người ta tặng vua ấy sẽ là: “Giavê, sự công chính của chúng ta.”Chồi non của nhà Đavít ấy là Đức Giêsu Kitô, Ngôi Lời Con Thiên Chúa nhập thể làm người, là Mục Tử Nhân Lành hiến mạng sống cho đàn chiên và là Chiên Con bị sát tế để cứu chuộc nhân loại.
Linh Tiến Khải – Vatican
