(Ảnh: Amanda Wayne/Shutterstock)
Mặc dù các trường hợp đàn áp tôn giáo nghiêm trọng nhất hiện đang diễn ra ở một số quốc gia châu Phi và châu Á, báo cáo Tự do tôn giáo trên thế giới năm 2023 đã nhấn mạnh những xu hướng nguy hiểm ở châu Âu và thế giới phương Tây.
Báo cáo, được công bố bởi Tổ chức Viện trợ các Giáo hội Đau khổ (ACN), cho thấy xu hướng gia tăng về phát ngôn bắt buộc (compelled speech), luật về ngôn từ kích động sự thù địch, kiểm duyệt, sự gia tăng của văn hóa tẩy chay và sự không khoan dung ngày càng tăng đối với một số quan điểm dựa trên đức tin ở phương Tây.
Tổ chức Công giáo cũng đang theo dõi các mối đe dọa ở Ukraine đối với tự do tôn giáo từ các chính phủ Ukraine, Belarus và Nga trong bối cảnh chiến tranh đang diễn ra.
Ở một số quốc gia châu Phi và châu Á, cuộc đàn áp thường trực tiếp hơn, chẳng hạn như việc Trung Quốc giam giữ những người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ hoặc việc những người Hồi giáo Nigeria tàn sát các Kitô hữu. Ở các quốc gia phương Tây, chính sách phân biệt đối xử với các nhóm tôn giáo tinh vi hơn.
“Ở đây [ở phương Tây] không nên có hình thức ngược đãi như vậy”, Edward Clancy, Giám đốc Tiếp cận Cộng đồng của ACN-Hoa Kỳ, phát biểu với CNA.
Ông Clancy cho biết rằng các chính phủ phương Tây thường tham gia vào “cuộc đàn áp lịch thiệp”, đề cập đến một thuật ngữ thường được Đức Thánh Cha Phanxicô sử dụng. Ông đã trích dẫn các ví dụ như một bác sĩ người Anh bị mất việc vì từ chối sử dụng đại từ nhân xưng, luật của Pháp hạn chế các biểu tượng tôn giáo ở một số nơi công cộng và các biện pháp hạn chế do COVID-19 đặt ra các quy định khắt khe hơn đối với các cuộc tụ họp tôn giáo so với các chức năng khác, chẳng hạn như ở New York.
Về chủ đề văn hóa tẩy chay, báo cáo lưu ý rằng việc từ chối các khái niệm mới về giới đã khiến mọi người phải đối mặt với các mối đe dọa về “sự trừng phạt của pháp luật” ở một số quốc gia phương Tây và “luật pháp đã được đưa ra, chẳng hạn như ngôn từ kích động sự thù địch, để thực thi và củng cố những khái niệm này như những quyền con người mới về mặt pháp lý”.
Báo cáo nêu chi tiết một trường hợp ở Phần Lan, trong đó Đức Giám mục Lutheran Juhana Pohjola và Nghị sĩ Päivi Räsänen đã bị cáo buộc tội có những phát ngôn thù hận dựa trên một bài đăng trên Twitter về giáo huấn của Lutheran về vấn đề đồng tính luyến ái.
Mặc dù các cáo buộc đã bị bác bỏ, các công tố viên đã kháng cáo phán quyết.
Như một ví dụ về phát ngôn bắt buộc, báo cáo đã trích dẫn một hướng thực hành từ Tòa án Tối cao British Columbia ở Canada khuyến cáo các bên và luật sư của họ tuân thủ các đại từ giới tính tự xác định, mà báo cáo lập luận rằng “ngầm thực thi việc tuân thủ niềm tin về bản dạng giới mà không quan tâm đến sự phản đối tôn giáo hoặc lương tâm”.
Ông Clancy cho biết rằng “người ta bị truy tố vì… họ đã vi phạm một số tiêu chuẩn”, chẳng hạn như những đại từ nhân xưng, hôn nhân truyền thống, hoặc bất cứ điều gì “trái ngược với thế giới quan thế tục”.
Báo cáo cũng lưu ý rằng Nga, Ukraine và Belarus hiện đang “bị giám sát” cho báo cáo tiếp theo dựa trên những lo ngại về tự do tôn giáo trong Chiến tranh Nga-Ukraine. Ông Clancy cho biết rằng hầu hết các mối đe dọa tự do tôn giáo ở các quốc gia đó xảy ra muộn hơn so với dữ liệu được xem xét trong báo cáo năm 2023, nhưng tổ chức này “nhận thức rất rõ về… chủ nghĩa dân tộc tôn giáo sắc tộc trong cả hai trường hợp” từ phía Nga và Ukraine.
Theo ông Clancy, Ukraine đã đóng cửa các dịch vụ tôn giáo nói tiếng Nga và Nga đã đóng cửa hoạt động tôn giáo của Ukraine ở các khu vực do người Nga thống trị. Ông cho biết ACN có lịch sử hợp tác lâu dài với cả hai quốc gia vì cuộc đàn áp xảy ra ở khu vực đó dưới chế độ cộng sản.
“Đó là một lời nhắc nhở rất đáng buồn về những sự việc đã xảy ra trong quá khứ đối với chúng ta”, ông Clancy nói, mặc dù ông lưu ý rằng hình thức đàn áp này khác với các mối đe dọa diễn ra dưới chế độ cộng sản, vốn đe dọa toàn bộ Kitô giáo.
Minh Tuệ (theo CNA)
