Các nhà hoạt động khí hậu trẻ tuổi tuần hành về phía Nhà Trắng ở Washington ngày 28 tháng 6 (Ảnh: CNS / Evelyn Hockstein, Reuters)
Tin tức về khí hậu đáng chú ý nhất trong tuần vừa qua – và có lẽ là trong năm nay – là việc công bố báo cáo mới của nhóm làm việc khoa học của Ủy ban liên chính phủ về Biến đổi khí hậu (IPCC) của Liên hợp quốc, cho biết bằng chứng khoa học về vấn đề nóng lên toàn cầu là “rõ ràng” và một số các tác động sẽ không thể đảo ngược trong vòng hàng trăm hoặc hàng nghìn năm.
Trong số các phát hiện: Các hiện tượng thời tiết cực đoan, chẳng hạn như mưa lớn đã gây ra lũ lụt ở châu Âu và Trung Quốc vào mùa hè này, và nhiệt độ cao kỷ lục – vốn đã gây ra tình trạng hạn hán, cũng như làm trầm trọng thêm các vụ cháy rừng ở các khu vực của châu Âu và miền tây Hoa Kỳ – là một dấu hiệu nổi bật của vấn đề nhiệt độ toàn cầu tăng cao và có khả năng xấu đi trong những thập kỷ tới.
Nhưng báo cáo cũng cho biết vẫn có thể làm chậm sự nóng lên toàn cầu và ngăn chặn các tác động nghiêm trọng nhất nếu như các phản ứng đáng kể được thực hiện nhanh chóng. Tuy nhiên, báo cáo cũng cho biết thêm rằng một số tác động là không thể tránh khỏi vì khí nhà kính sẽ tồn tại trong khí quyển ngay cả khi lượng khí thải do con người gây ra đã giảm xuống 0 trong tương lai.
Sau khi báo cáo được công bố, phóng viên về môi trường Brian Roewe của NCR đã viết rằng mặc dù triển vọng của báo cáo là điềm báo, nhưng các nhà lãnh đạo tôn giáo – giống như Đức Thánh Cha Phanxicô – kêu gọi hy vọng dẫn đến hành động. Các biện pháp như giảm ô nhiễm do sử dụng nhiên liệu hóa thạch, nâng cấp cơ sở hạ tầng và cung cấp khả năng tiếp cận điện năng cho tất cả mọi người sẽ cải thiện chất lượng cuộc sống của nhiều cộng đồng bị gạt ra bên lề, họ nói, đồng thời cũng cho biết thêm rằng các cộng đồng đức tin có vai trò quan trọng trong việc định hình một tương lai tốt đẹp hơn.
Bằng cách làm như vậy, họ phải cho phép những người trẻ đi đầu trong các hành động vì khí hậu của họ, các nhà lãnh đạo khác được phỏng vấn bởi Dennis Sadowski tại CNS cho biết.
Viết cho CNS, Linh mục Dòng Tên Thomas Reese lưu ý rằng Thông điệp năm 2015 của Đức Thánh Cha Phanxicô, “Laudato Si’, về việc Chăm sóc Ngôi nhà Chung của Chúng ta”, phản ánh khoa học khí hậu được IPCC vạch ra với mức độ cấp bách ngày càng tăng. Linh mục Reese cũng cho biết thêm rằng đã đến lúc các Giám mục Hoa Kỳ cần phải xem xét thông điệp đó một cách nghiêm túc hơn.
Thời điểm của báo cáo IPCC là rất quan trọng, vì nó diễn ra chưa đầy ba tháng trước hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên Hợp Quốc được gọi là COP26, dự kiến diễn ra vào ngày 1-12 tháng 11 tại Glasgow, Scotland. Bản tóm tắt dài 40 trang dành cho các nhà hoạch định chính sách cô đọng khoa học thành các gạch đầu dòng rõ ràng, kèm theo biểu đồ, hình minh họa và những giải thích ngắn gọn.
Bản tóm tắt đó đã được các đại biểu từ tất cả các quốc gia là thành viên của Thỏa thuận Paris 2015 thông qua và nó sẽ là cơ sở cho các cuộc đàm phán COP26 vào tháng 11 tại Glasgow.
Tuy nhiên, một số lưu ý là theo thứ tự. Theo Thỏa thuận Paris, mục đích là giữ cho hành tinh không nóng lên quá 1,5 độ C so với nhiệt độ thời kỳ tiền công nghiệp, nhưng tất cả các kịch bản đều dự đoán rằng sự ấm lên sẽ vượt quá mức đó trong vòng 10 đến 20 năm tới.
Trong những dự báo lạc quan nhất, khi lượng khí thải giảm đáng kể, thì tình trạng tăng vọt sẽ chỉ là tạm thời, nhưng thậm chí chúng còn phụ thuộc vào việc loại bỏ carbon dioxide khỏi khí quyển bằng việc sử dụng công nghệ chưa được triển khai và thử nghiệm hoàn toàn. Và điều đó khiến nhiều nhà quan sát lo lắng, bao gồm cả các thành viên của một nhóm làm việc khác của IPCC.
Theo thông tin rò rỉ từ một ấn phẩm của Tây Ban Nha, nhóm công tác đang soạn thảo báo cáo về cách thức giảm thiểu tác động của vấn đề biến đổi khí hậu, dự kiến phát hành vào đầu năm 2020, cho biết lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính phải đạt đỉnh trong vòng 4 năm tới. Điều đó có nghĩa là phải đóng cửa cả các nhà máy nhiệt điện than và khí đốt vào cuối thập kỷ này và tạo ra những thay đổi hành vi đáng kể ở các quốc gia giàu có, những quốc gia có lối sống sử dụng nhiều năng lượng nhất và tiêu thụ hầu hết các nguồn tài nguyên của hành tinh.
Fiona Harvey và Giles Tremlett trên tờ The Guardian đã tóm tắt nội dung bị rò rỉ, nhưng nếu bạn đọc tiếng Tây Ban Nha, bạn nên xem bài báo gốc của Juan Bordera và Fernando Prieta trên trang web CTXT. Harvey và Tremlett báo cáo rằng IPCC từ chối bình luận về văn bản, nhưng một phát ngôn viên cho biết nội dung bị rò rỉ là từ một bản thảo trước đó đã thay đổi đáng kể.
Một trong những quan điểm mà Bordera và Prieta đưa ra là không thể tránh khỏi những tác động tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu miễn là phúc lợi xã hội và kinh tế gắn liền với tăng trưởng liên tục dựa trên việc tiêu thụ quá mức các nguồn tài nguyên. Họ lưu ý rằng các cơ quan của Liên minh châu Âu đã thảo luận về khái niệm “sự phát triển” mà tác giả Alex Mikulich cũng đã giải thích trong một bài luận gần đây trên tờ EarthBeat.
Vườn bách thú São Paulo, Brazil (Wikimedia Commons / Mike Peel, www.mikepeel.net)
Chúng ta sẽ có thêm thông tin về “sự giảm tăng trưởng” trong Mùa Sáng tạo, bắt đầu từ ngày 1 tháng 9 và tiếp tục đến ngày 4 tháng 10 – Lễ Thánh Phanxicô Assisi, vị Thánh bảo trợ của sinh thái học. Và chúng tôi sẽ đi sâu vào các vấn đề khác mà báo cáo của IPCC nêu ra trong những tuần tới, khi hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP26 đến gần.
Chúng tôi cũng sẽ tiếp tục xem xét các bước mà các cá nhân, các Giáo xứ, Giáo phận và các tổ chức tôn giáo khác đang thực hiện nhằm giảm phát thải khí nhà kính của họ, bao gồm cả những bước liên quan đến Nền tảng Hành động Laudato Si’.
Nếu có vấn đề cụ thể nào bạn muốn chúng tôi xem xét chi tiết hơn, vui lòng cho chúng tôi biết tại [email protected]
Minh Tuệ (theo NCROnline)
