Bài giảng của Đức Thánh Cha Phanxicô trong Thánh Lễ tại Czestochowa
Dưới đây Bài giảng của Đức Thánh Cha Phanxicô trong thánh lễ tại Czestochowa nhân dịp 1050 năm Phép Rửa của Ba Lan:
Qua các bài đọc Phụng vụ, chúng ta có thể thấy một sợi chỉ linh thánh xuyên suốt lịch sử nhân loại và dệt nên lịch sử cứu độ của Thiên Chúa.
Thánh Phalô Tông Đồ đã cho chúng ta biết về kế hoạch vĩ đại của Thiên Chúa: “Khi thời gian tới hồi viên mãn, Thiên Chúa đã sai Con mình tới, sinh làm con một người đàn bà, và sống dưới Lề Luật ” (Ga 4, 4). Nhưng lịch sử đã cho chúng ta biết rằng khi “thời viên mãn” này đã đến, khi Thiên Chúa mặc lấy xác phàm, nhân loại đã không đặc biệt đồng cảm, thậm chí đây cũng chẳng phải là một thời kỳ ổn định và hòa bình: Ngài cũng không có “thời vàng son”. Thế giới này vốn chẳng xứng đáng với việc Thiên Chúa hạ phàm; quả nhiên, “Người đã đến nhà mình, nhưng người nhà chẳng chịu đón nhận” (Ga 1,11). Sự viên mãn của thời gian chính là một món quà của ân sủng: Thiên Chúa chiếm lấy thời gian của chúng ta bởi sự phong phú của tình thương của Ngài. Với tình yêu tuyệt đối, Thiên Chúa đã mở đầu cho sự viên mãn của thời gian.
Một điểm đặc biệt nổi bật về cách thế Thiên Chúa đi vào lịch sử nhân loại, đó là: “sinh làm con một người đàn bà”. Người đã nhập thể không theo cách thế của một vị vua thắng trận trở về hay theo cách thế của một Đấng Toàn Năng tỏ lộ cách hiển hách. Ngài đã không tỏ mình như một mặt trời rực rỡ, nhưng Ngài bước vào thế giới theo cách thế khiêm hạ nhất, đó là sinh làm con một người đàn bà, với một “phong thái” mà Kinh Thánh cho chúng ta biết giống như một cơn mưa rớt xuống trên mảnh đất (Is 55, 10), như là một hạt giống âm thầm nẩy mầm, phát triển và sinh bông hạt (Mc 4, 31-32). Như vậy, trái với những mong đợi của chúng ta và có lẽ thậm chí ngay cả với những mong muốn của chúng ta, triều đại Thiên Chúa, hiện tại cũng như về sau, “không đến như một điều có thể quan sát được” (Lc 17:20), nhưng hơn hết, triều đại Người đến trong sự nhỏ bé đơn sơ, trong sự khiêm nhu.
Bài Tin Mừng hôm nay như một sợi chỉ linh thánh xuyên suốt lịch sử: từ sự viên mãn của thời gian cho tới “ngày thứ ba” trong sứ mạng của Chúa Giêsu (Ga 2, 1) và việc loan báo về “giờ” của ơn cứu độ (Ga 2, 4). Thời gian rút ngắn, Thiên Chúa luôn tỏ lộ chính mình nơi những điều nhỏ bé khiêm nhu. Chúng ta cùng nhìn lại “dấu lạ đầu tiên mà Chúa Giêsu đã thực hiện” (Ga 2, 11), tại Cana miền Galilê.
Không có bất kì một hành động gây kinh ngạc nào được thực hiện trước đám đông dân chúng, hay thậm chí một câu nói trước một vấn đề chính trị nóng bỏng giống như những chỉ trích của dân chúng trước quyền bính của đế chế Roma. Thay vào đó, nơi một ngôi làng nhỏ bé, một phép lạ đơn sơ đã được thực hiện và đem lại niềm vui cho bữa tiệc cưới của một đôi bạn trẻ và hoàn toàn là một gia đình vô danh. Đồng thời, hình ảnh nước trở thành rượu tại bữa tiệc cưới là một dấu chỉ hết sức lớn lao, điều đó cho chúng ta thấy diện mạo của Thiên Chúa như một vị Hôn phu, một Thiên Chúa là Đấng luôn đồng bàn với chúng ta, Đấng luôn khao khát để hiệp thông với con người. Điều đó cho chúng ta thấy rằng, Thiên Chúa không giữ khoảng cách với chúng ta, mà Ngài luôn gần gũi và chân thực. Ngài luôn hiện diện giữa chúng ta để săn sóc chúng ta, Ngài cũng không quyết định thay chúng ta và không hề bận tâm đến việc Ngài là một Thiên Chúa đầy uy quyền. Ngài thích hiện diện nơi những điều nhỏ bé khiêm hạ, không giống như con người chúng ta – những người luôn chỉ biết tìm cách để sở hữu điều gì đó lớn lao hơn. Bị cuốn hút bởi quyền lực, bởi danh vọng, bởi những vẻ bề ngoài, đó chính là những bi kịch của con người. Đó là những cám dỗ vẫn luôn bủa vây khắp nơi. Thế nhưng để trao ban chính mình cho người khác, loại bỏ những khoảng cách, chú trọng vào những điều bé nhỏ và sống những thực tại nơi đời sống hàng ngày của một người: đó chính là sự tuyệt hảo của Thiên Chúa.
Thiên Chúa giải thoát chúng ta qua việc tự trở nên nhỏ bé, gần gũi và chân thực. Trước hết, Thiên Chúa tự trở nên nhỏ bé. Thiên Chúa, Đấng “hiền lành và khiêm nhường trong lòng” (Mt 11, 29), đặc biệt yêu thương những người bé mọn, những người mà nước Thiên Chúa được tỏ hiện cho (Mt 11, 25); họ lớn lao trong đôi mắt của Ngài và Ngài luôn đoái nhìn đến họ (Is 66, 2). Ngài đặc biệt yêu thương họ, vì họ không phải là “sự kiêu hãnh của người đời” vốn thuộc về thế gian (1 Ga 2, 16). Những người bé mọn nói ngôn ngữ của Ngài, đó là ngôn ngữ của tình yêu khiêm hạ sẽ mang lại sự tự do đích thực. Chính vì thế, Ngài gọi những kẻ đơn sơ và biết đón nhận trở thành những phát ngôn viên của Ngài; đồng thời, Ngài mạc khải Danh Ngài cho những kẻ bé mọn ấy. Chúng ta có thể nghĩ đến ngay những người con ưu tú của dân tộc chúng ta, chẳng hạn như các anh hùng Tử đạo đã đổ máu mình để làm cho hạt giống Tin Mừng được trổ sinh hoa trái, hay như những con người rất đỗi bình thường nhưng biết làm chứng về tình yêu Thiên Chúa qua những thử thách lớn lao, cũng như những sứ giả hiền lành và mạnh mẽ về Lòng Thương Xót của Thiên Chúa như Thánh Gioan Phaolô II và Thánh nữ Faustina. Thông qua những “cầu nối” này, Thiên Chúa đã thông ban những quà quà vô giá cho toàn thể Giáo Hội cũng như tất cả nhân loại. Đây quả thực là một điều hết sức ý nghĩa khi việc cử hành kỷ niệm Phép Rửa của dân tộc Ba Lan lại diễn ra trùng vào Năm Thánh Lòng Thương Xót.
Cũng vậy, triều đại Thiên Chúa đang đến gần và ở giữa chúng ta (Mc 1, 15). Thiên Chúa không muốn người ta sợ hãi Ngài như một vương quyền đầy uy lực nhưng lại xa cách. Thiên Chúa không muốn ngự trên ngai nơi Thiên đàng xa thẳm hay trong sử sách, mà Ngài đã yêu thương chạm tới những vấn đề hằng ngày của con người, và để cùng đồng hành với con người. Khi chúng ta nghĩ về hồng ân ngàn năm đức tin của dân tộc các con, trước hết chúng ta hãy tạ ơn Thiên Chúa vì đã cùng đồng hành dân tộc các con, Ngài đã nắm tay dẫn dắt và cùng đồng hành với dân tộc các con qua biết bao nhiêu những biến cố. Mỗi người chúng ta cũng vậy, trong Giáo hội, mỗi người chúng ta cũng được mời gọi để lắng nghe, để cùng chung tay và trở nên những người thân cận để sẻ chia những vui mừng cũng như những nỗi cơ hàn của anh em đồng loại, để từ đó Tin Mừng có thể được lan tỏa khắp nơi và sinh nhiều hoa trái nhờ vào đời sống thánh thiện của các Kitô hữu.
Sau cùng, Thiên Chúa thì luôn chân thực. Qua các bài đọc hôm nay chúng ta có thể thấy cách thế hành động của Thiên Chúa thì luôn luôn cụ thể và chân thực. Sự khôn ngoan thánh thiện của Thiên Chúa luôn “hiện diện bên Người như tay thợ cả. Trước mặt người, ta không ngớt vui chơi ” (Châm ngôn 8, 30). Ngôi Lời đã trở nên xác phàm, được sinh ra làm con một người đàn bà, và sống dưới lề luật (Gl 4, 4), Ngài cũng có bạn bè thân hữu và cũng cùng đến chung vui trong tiệc cưới. Ngôi Lời Vĩnh Cửu cũng đã trải qua kiếp người trong những hoàn cảnh cụ thể. Lịch sử của dân tộc các con, được hình thành bởi Tin Mừng, Thập Giá và sự trung thành với Mẹ Giáo Hội, đã chứng kiến một sức mạnh được lan tỏa từ đời nọ tới đời kia, từ đời cha đến đời con và trên hết từ những bậc làm ông bà cha mẹ là những đấng sinh thành – những người mà chúng ta cần phải cám ơn thật nhiều. Đặc biệt, anh chị em đã có thể đụng chạm đến bàn tay dịu hiền và quan phòng của Mẹ tất cả mọi người – Đấng mà Cha cũng đã đến đây như một khách hành hương để kính viếng Mẹ và cũng là Đấng mà chúng ta đã ca ngợi trong các Thánh Vịnh là “niềm vinh dự lớn lao cho giống nòi chúng ta” (Gđt 15, 9).
Đó chính là Đức Trinh Nữ Maria, Đấng mà cộng đoàn chúng ta hiện diện nơi đây để được nhìn lên Mẹ. Nơi Mẹ, chúng ta hoàn toàn có thể thấy sự đồng hình đồng dạng với Thiên Chúa. Trong suốt lịch sử cứu độ, được đan xen bởi một sợi chỉ linh thánh, đó chính là “sợi chỉ Maria”. Nếu có bất kì một vinh quang nào dành cho loài người, nếu có bất kì một tài trí nào của chính loài người chúng ta trong sự viên mãn của thời gian, thì đó chính là Đức Trinh Nữ Maria. Mẹ chẳng hề vương tội truyền, Mẹ đã được Thiên Chúa tuyển chọn để phản chiếu chính Ngài. Mẹ chính là chiếc thang mà qua đó Thiên Chúa đã bước vào để đến gần với con người. Mẹ chính là dấu chỉ rõ ràng nhất trong sự viên mãn của thời gian.
Nơi đời sống của Mẹ Maria chúng ta cảm phục sự khiêm hạ mà Thiên Chúa yêu thích, vì Ngài đã “đoái nhìn đến phận hèn tôi tớ Ngài”, và “nâng cao mọi kẻ khiêm nhường” (Lc 1: 48, 52). Thiên Chúa cũng rất đỗi hài lòng về Mẹ đến nỗi Ngài đã chọn cung lòng Mẹ để cho Đấng Cứu Thế nhập thể, để rồi Đức Trinh Nữ Maria được trở thành Mẹ Thiên Chúa, như một bài Thánh ca cổ xưa, được cất vang qua nhiều thế kỷ, đã truyền tụng. Để những ai không ngừng tìm đến với Mẹ nơi thủ đô thiêng liêng của quốc gia này, được Mẹ tiếp tục dẫn lối chỉ đường. Xin Mẹ giúp mỗi người chúng ta biết dùng sợi chỉ khiêm nhường và đơn sơ của Tin Mừng để đan dệt nên một đời sống biết noi gương Mẹ.
Tại Cana cũng như ở đây tại Jasna Góra, Đức Trinh Nữ Maria đã hiện diện gần gũi để giúp chúng ta khám phá những điều cần thiết cho một sống cuộc sống đầy đủ. Bây giờ và về sau, Mẹ sẽ thực hiện điều này bằng tất cả tình yêu của một người Mẹ, bởi sự hiện diện như một trạng sư của Mẹ, Mẹ đã dạy chúng ta tránh khỏi những quyết định vội vã không cần thiết nơi mỗi cộng đoàn chúng ta. Là Mẹ của một gia đình, Mẹ sẽ luôn gìn giữ chúng ta gần bên nhau. Trong sự hiệp nhất, hành trình của dân tộc anh chị em đã vượt thắng biết bao nhiêu những biến cố khó khăn. Nguyện xin Mẹ, Đấng đã đứng vững dưới chân Thập Giá và kiên trì cầu nguyện cùng các môn đệ trong khi đợi chờ Chúa Thánh Thần đến, ban cho các con ước muốn biết bỏ lại đằng sau những vết thương cũng như những sai lầm trong quá khứ, để từ đó biết xây dựng tình bằng hữu với hết thảy mọi người, mà không bị rơi vào cơn cám dỗ để xa lánh hay luôn tìm cách thống trị người khác.
Tại Cana, Mẹ đã cho thấy một thực tại lớn lao. Mẹ là một người Mẹ luôn nhìn đến những vấn đề của người khác để rồi ra tay cứu giúp. Mẹ nhận biết những thời điểm khó khăn và giải quyết chúng cách âm thầm, hiệu quả và đầy quyết đoán. Mẹ không bắt ép, cũng không gây phiền hà, mà là một Người Mẹ và một người sẵn lòng giúp đỡ người khác. Xin cho mỗi người chúng ta biết noi gương bắt chước sự nhạy bén cũng như sự sáng tạo trong việc sẵn lòng ra tay giúp đỡ người khác, đồng thời cảm nhận được rằng cuộc sống sẽ đẹp biết bao khi con người ta biết phục vụ lẫn nhau mà không có những ưu tiên hay khoảng cách. Nguyện xin Mẹ Maria – nguồn mạch niềm vui của chúng ta, Đấng đem lại sự bình an giữa đầy rẫy những tội lỗi cũng như những hỗn loạn của lịch sử nhân loại, cầu thay nguyện giúp cho chúng ta được tràn đầy Thần Khí để chúng ta có thể trở thành những tôi tớ tốt lành và trung tín.
Nhờ lời cầu bầu của Mẹ Maria, xin cho sự viên mãn của thời gian cũng đến với chúng ta. Xin cho mỗi người chúng ta biết trở thành một thông điệp nội tạ, một Sự Vượt Qua của tâm hồn, hướng đến “phong cách” linh thánh hiện thân nơi Mẹ Maria.Xin cho chúng ta biết làm mọi sự với tinh thần khiêm tốn để cùng đồng hành với những người xung quanh chúng ta với một tâm hồn cởi mở và đơn sơ.
Minh Tuệ (theo Catholicherald)
