Một số thách thức
Việc nuôi dạy con cái. Cha mẹ về nhà trong tình trạng kiệt sức, không muốn nói chuyện, không còn ăn cơm chung, quá nhiều thứ giải trí, khiến họ ngày càng gặp khó khăn trong việc chuyển giao đức tin cho con cái mình. Các gia đình thường bị cuốn hút vào những âu lo về sự ổn định nghề nghiệp, tài chính và tương lai của con cái[1].
Ma túy, rượu, cờ bạc và các thứ nghiện ngập khác cũng được đề cập tới như một trong những tai họa của thời đại ta, gây đổ vỡ cho nhiều gia đình. Hậu quả nghiêm trọng của sự đổ vỡ này là thanh niên thì mất gốc, người cao niên bị ruồng bỏ và những người trẻ khác hoang mang và bơ vơ[2]. Bạo lực trong gia đình bao giờ cũng nuôi dưỡng những hình thức gây hấn mới trong xã hội, và là mầm mống phát sinh hận thù, ghen ghét trong hầu hết các mối tương quan của con người[3].
Vì xã hội tự nhiên được xây dựng trên hôn nhân, nên sự suy yếu của gia đình luôn đe dọa sự phát triển trưởng thành của các cá nhân, việc vun xới các giá trị của cộng đoàn và sự tiến bộ luân lý của các thành phố và các quốc gia. Nhưng gia đình ở đây là sự kết hợp riêng và vô phương tháo gỡ giữa người nam và người nữ chứ không phải những cuộc kết hợp đồng giới hay nhất thời và khép lại với việc truyền sinh[4].
Tục đa thê, việc sống chung trước hôn nhân, mà không có ý định kết hôn[5] đang dẫn đến chỗ coi hôn nhân vô phương tháo gỡ và mở ra cho sự sống, như xưa cũ và lỗi thời. Việc dẹp bỏ các hình thức độc tài và bạo lực của gia đình là điều hợp pháp và đúng đắn, nhưng không được coi nhẹ hôn nhân. Sức mạnh của gia đình “nằm trong khả năng yêu thương và dạy cách yêu thương của gia đình, vì dẫu cho có mọi vấn đề đi nữa, bắt đầu với tình yêu, gia đình vẫn có thể phát triển”[6].
Việc ngược đãi phụ nữ, bạo lực gia đình và những hình thức nô lệ hóa khác nhau, việc phô bày quyền của nam giới, là những hành vi đốn mạt hèn nhát. Việc cắt bỏ các bộ phận sinh dục của phụ nữ, việc sử dụng các bà mẹ thay thế và việc bóc lột và thương mại hóa thân thể phụ nữ vẫn luôn là điều đáng trách. Thần khí vẫn đang hoạt động trong phong trào phụ nữ để giúp ta nhìn nhận rõ hơn phẩm giá và quyền của phụ nữ[7].
Đàn ông “cũng đóng vai trò quyết định như thế trong đời sống gia đình. Sự thiếu vắng người cha về mặt thể lý, tình cảm, tâm lý và tâm linh bao giờ cũng ảnh hưởng nặng tới đời sống gia đình, tới việc nuôi dạy con cái và đưa chúng vào xã hội[8].
Việc phủ nhận sự khác biệt và hỗ tương trong bản tính của người nam và người nữ, việc tưởng tượng ra một xã hội không có những khác biệt giới tính, việc đề cao ái ân tách hẳn khỏi sự khác biệt sinh học giữa nam và nữ, cuộc cách mạng kỹ thuật trong lãnh vực sinh sản của con người đã cho thấy khả năng kiểm soát hoạt động sinh sản cũng là những thách thức[9].
Không có loại gia đình lập thể lý tưởng mà chỉ có một bức tranh ghép đầy sáng tạo bằng các mảnh do các thực tại khác nhau tạo nên, với những vui, buồn, gian khổ, những hoàn cảnh khiến ta lo lắng. Đó cũng là những thách thức. Ta không nên phí phạm năng lực vô ích trong những lời than van sầu thảm, mà phải tìm ra những hình thức tông đồ sáng tạo mới: đem lời chân lý và hy vọng, các giá trị quan trọng của hôn nhân và gia đình Kitô giáo. Nếu ta thấy có vấn đề nào đó, hãy coi đó là một lời kêu gọi “làm sống lại niềm hy vọng và làm cho niềm hy vọng ấy thành nguồn của những thị kiến có tính ngôn sứ, của những hành động đem lại sự biến đổi và của các hình thức sáng tạo của tình bác ái[10]
(còn tiếp)
Đaminh Nguyễn Đức Thông
Chú thích
[1]Amoris Laetitia, số 50
[2] Hội Đồng giám mục Argentina, Navega mar adentro (31.5.2003), 42.
[3] Hội Đồng giám mục Mexico, Que en Cristo Nuestra Paz México tenga vida digna (15.2.2009), 67; Amoris Laetitia, số 51
[4]Amoris Laetitia, số 52
[5]Relatio Finalis 2015, 25.
[6]Ibid., 10; Amoris Laetitia, số 53
[7]Amoris Laetitia, số 54
[8]Relatio Finalis 2015, 28; Amoris Laetitia, số 55
[9]Amoris Laetitia, số 56
[10] Hội Đống giám mục Colombia, A tiempos dificiles, colombianos nuevos (13.2. 2003), 3; Amoris Laetitia, số 57.
